| تعداد نشریات | 61 |
| تعداد شمارهها | 2,223 |
| تعداد مقالات | 18,058 |
| تعداد مشاهده مقاله | 55,758,423 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,988,870 |
بازتعریف اموال عمومی و آثار آن در نظام حقوقی ایران | ||
| پژوهش حقوق عمومی | ||
| مقاله 3، دوره 21، شماره 63، شهریور 1398، صفحه 65-96 اصل مقاله (675.25 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/qjpl.2019.26073.1643 | ||
| نویسنده | ||
| حسین عبداللهی* | ||
| استادیار گروه حقوق دانشگاه شاهد، تهران | ||
| چکیده | ||
| تحلیل تعاریف موجود از اموال عمومی در نظام حقوقی ایران مشخص میکند ضوابط تمیز این اموال از اموال دولتی را نمیتوان در معیارهایی چون: «اختصاص به خدمت عمومی»، «قابلیت توقیف»، «شیوه بهرهبرداری»، «تبعیت اموال دولتی از قوانین مدنی- بازرگانی» یافت. همچنین رویکردهای موجود در موضوعاتی مانند: «نسبت اموال عمومی با اموال شرکتهای دولتی» و «احکام حاکم بر اموال عمومی» نیز با نقدهایی روبروست که بازتعریف اموال عمومی را ناگزیر میسازد. در این پژوهش تلاش شد با توجه به ضوابط نظام حقوق اساسی ایران مانند: تفسیر مواد قانون مدنی در چهارچوب قانون اساسی و توجه به آثار مفهوم «حاکمیت»، اقدام به بازتعریف عنوان اموال عمومی شود بهگونهای که ضمن رعایت بایستههای بنیادین حقوقی - فقهی به کارآمدی حکومتها در بهرهبرداری از اموال عمومی توجه شود. مطابق این بازتعریف، «اموال عمومی» (بهمعنای عام) «اموالی است که برخلاف اموال خصوصی،متعلق به منفعت عمومی و شخص حقوقی حقوق عمومی باشد که شامل اموال دولتی، اموال شرکتهای دولتی و اموال عمومی (بهمعنای خاص) خواهد بود. این اموال به اموال عمومی «اصلی یا تَبَعی» و از حیث حوزه مالکیتِ حکومت به «ملی یا محلی» قابل تقسیم است». بازتعریف مذکور، آثار عملی متعددی را در نظام حقوقی برجا خواهد گذاشت. | ||
| کلیدواژهها | ||
| اموال؛ عمومی؛ دولت؛ حاکمیت؛ منفعت | ||
| مراجع | ||
|
الف- فارسی کتابها - انصاری، ولی الله، (1390)، کلیات حقوق اداری، تهران: میزان. - پیلوار، رحیم، (1392)، فلسفه حق مالکیت، تهران: شرکت سهامی انتشار. - جعفری لنگرودی، محمد جعفر، (1381)، ترمینولوژی حقوق، تهران: گنج دانش. - جعفری لنگرودی، محمد جعفر، (1370)، حقوق اموال، تهران: گنج دانش. - جناتی، محمدابراهیم، (1389)، سیر تطور فقه اجتهادی در بستر زمان، قم: انصاریان. - خامنهای، محمد، (1375)، مالکیت عمومی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. - خمینی، سید روح الله، (1368)، تحریرالوسیله، ترجمه علی اسلامی، تهران: دفتر انتشارات اسلامی. - دهخدا، علی اکبر، (1372)، لغت نامه، تهران: دانشگاه تهران. - سعدی، حسینعلی، (1388)، بررسی انفال در عصر غیبت با تکیه بر مسائل مستحدث، پایان نامه دکترا، تهران: دانشکده الهیات، دانشگاه امام صادق (ع). - شمس، احمد، (1386)، نظام حقوقی اراضی ملی شده، تهران: دادگستر. - شکوهی، محمدرضا، (1392)، ساختارسازماندهی وتوصیفی از قراردادها در صنعت نفت ایران، تهران: دانشگاه امامصادق (ع). - صدر، محمدباقر، (1350)، بررسیهایی درباره مکتب اقتصادی اسلام، ترجمه عبدالعلی اسپهبدی، جلد2، تهران: انتشارات اسلامی. - طباطبایی موتمنی، منوچهر، (1379)، حقوق اداری، تهران: سمت. - طباطبائی، سید محمد حسین، (1389ق)، تفسیر المیزان، جلد9، تهران: دارالکتب الاسلامیه. - الطوسی، ابی جعفر محمد بن الحسن، (1309 ق)، تفسیر تبیان، بیروت: داراحیاء التراث العربی. - عباسی، بیژن، (1389)، حقوق اداری، تهران: دادگستر. - عدل، مصطفی، (1373)، حقوق مدنی، به کوشش محمدرضا بندرچی، قزوین: بحرالعلوم. - قاضی، سید ابوالفضل، (1368)، حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، تهران: دانشگاه تهران. - قاضی، سید ابوالفضل، (1390)، بایستههای حقوق اساسی، تهران: میزان. - کاتوزیان، ناصر، (1392)، اموال و مالکیت، تهران: میزان. - کاشانی، جواد، (1389)، منابع نفت و گاز مشترک ازمنظر حقوق بین الملل، تهران: موسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش. - کنعانی، محمدطاهر، (1387)، تملک اموال عمومی و مباحات، تهران: میزان. - گرامی، محمد علی، (1358)، مالکیتها، قم: نشر روح. - گرجی، ابوالقاسم، (1369)، مقالات حقوقی، تهران: دانشگاه تهران. - مصباح یزدی، محمدتقی، (1378)، نظریه سیاسی اسلام، جلد 2، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره). - مجلس شورای اسلامی، (1364)، صورت مشروح مذاکرات بررسی نهایی قانون اساسی ج.ا.ا.، جلدهای 2، 3، اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی، تهران: مجلس شورای اسلامی. - موسی زاده، ابراهیم، (1391)، حقوق اداری، تهران: دادگستر. - معین، محمد، (1347)، فرهنگ فارسی، تهران: امیرکبیر.
مقالهها - ایزدهی، سید سجاد، (1394)، «ماهیت فقه سیاسی»، حقوق اسلامی، بهار، شماره 44. - حبیبی، محمد حسن و نجارزاده هنجنی، مجید، (1388)، «ملاک تمییز انفال و نسبت آن با سایر عناوین مالکیت عمومی»، حقوق خصوصی، پاییز و زمستان، شمارههای 6 و 15. - کریمی، عباس و پرتو، حمیدرضا، (1391)، «داوریپذیری دعاوی مربوط به اموال عمومی و دولتی»، پژوهش حقوق عمومی، بهار، شمارههای 14و 36. - میرحسینی، سید احمد، (1380)، «انفال و جایگاه حقوقی آن در اسلام»، مجله مجتمع آموزش عالی قم، زمستان، شمارههای 3 و 11. - مؤمن قمی، محمد، (1388)، «ولی امر و مالکیت اموال عمومی»، مجله فقه اهل بیت، شماره 60. - هندی، سید اصغر، (1386)، «بررسی تسری شروط اصل 139 قانون اساسی به اموال شرکتهای دولتی»، مجله حقوقی دادگستری، زمستان، شمارههای 71، 61.
سایتهای اینترنتی - مقدمه توجیهی طرح اصلاح قانون راجع به منع توقیف اموال منقول و غیرمنقول متعلق به شهرداریها مصوب ۱۳۶۱ و الحاق دو تبصره به آن، http://rc.majlis.ir/fa/legal_draft/show/720733 95/12/01. - نظریه تفسیری شماره 6025 مورخ 18/4/1365، http://www.shora-gc.ir 96/02/02.
ب- انگلیسی Books
- Black H. C, (1968), Black's Law Dictionary (4th ed.), M. A., West publishing CO.
- Christman, John, (1994), The Myth of Property: Toward an Egalitarian Theory, New York: Oxford University Press.
- Gordley, J, (2006), Foundations of Private Law, England, London: Oxford.
- Schrijver, N, (1997), Sovereignty over Natural Resources: Balancing Rights and Duties in an Interdependent World, London: Cambridge University Press.
- Waldron, Jeremy, (2002), The Right to Privet Property, Oxford: Reprinted.
Articles:
- Cotula, Lorenzo, (2017), “Land, Property and Sovereignty in International Law”, Cardozo Journal of International & Comparative Law; Spring, Vol. 25, Issue 2.
- Fukuyama, Francis, (2013), “What Is Governance?”, CGD Working Paper 314. Washington, DC: Center for Global Development, availabale at: https://b2n.ir/71289.
- Monteduro, Fabio, (2014), “Public–private Versus Public Ownership and Economic Performance: Evidence from Italian Local Utilities”, Journal of Management & Governance, Vol. 18, issue 1.
- Sloan, Brian, (2012), “Public Schools for Public Benefit?”, The Cambridge Law Journal, March, Vol. 71, Issue 1.
پ- فرانسه Books
- Berthelemy, H, (1933), Droit administrative, Paris: treizieme edition.
- Hauriau, M, (1999), Droit administrative de droit public, Paris: neuvieme edition.
- Lavaille, C, (1996), Droit administratif des biens, France, Paris: press universite. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4,446 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,770 |
||