| تعداد نشریات | 61 |
| تعداد شمارهها | 2,204 |
| تعداد مقالات | 17,962 |
| تعداد مشاهده مقاله | 55,169,785 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,878,852 |
پژوهشی در اندیشههای عالمان دینی در تبیین آیة ﴿لایُسئَلُ عَمّا یَفعَلُ وَ هُم یُسئَلُونَ﴾ | ||
| پژوهشنامه کلام تطبیقی شیعه | ||
| مقاله 3، دوره 1، شماره 2، مهر 1398، صفحه 71-95 اصل مقاله (526.87 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/jcst.2020.47694.1028 | ||
| نویسنده | ||
| امیر شیرزاد* | ||
| دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| آیۀ شریفۀ ﴿لایُسئَلُ عَمّا یَفعَلُ وَ هُم یُسئَلُونَ﴾ (انبیا /23) از جمله آیات قرآن است که محل بحث و نظر عالمان دینی قرار گرفتهاست. مهمترین سؤال در مواجهه با این آیة شریفه سؤال از چرایی و دلیلِ مورد سؤال واقعنشدن خدای تعالی است. ملاحظۀ آراء عمده در تبیین این آیة شریفه، حکایت از مبانی گوناگون کلامی، حکمی و عرفانی در پاسخ از پرسش مذکور دارد. برخی متکلمین، نفی پرسش از خداوند را به نفی وجوب و یا ترک فعل بر خدای متعال ارجاع دادهاند و برخی دیگر ضمن قول به وجوب برخی از افعال بر خدای متعال، ابتناء فعل الهی بر حُسن و حکمت را دلیل نفی پرسش از خدای متعال دانستهاند. برخی حکما نیز نفی پرسش از خداوند را به نفی غایت در فعل مطلق الهی و غایتِ اخیر در مخلوقات ارجاع دادهاند. عرفا نیز با تکیه بر علم و سرّ وحجت الهی به تبیین شریفة لایسئل عما یفعل پرداختهاند. این مقاله در صدد است تا با تکیه بر یک شخصیت فکری از صاحبان آراء فوق (به ترتیب : غزالی، زمخشری، ملاصدرا و ابن عربی) به بررسی و نقد آراء پرداخته و سپس در نگاهی مجدد به آیة شریفه به تبیین آن در دو جایگاه متفاوت یعنی در ربط با آیات قبل و بعد، و نیز در ربط با سایر آیات مرتبط بپردازد. | ||
| کلیدواژهها | ||
| لایسئل عمّا یفعل؛ حُسن و حکمت؛ غایت؛ حجت بالغه؛ عبودیت و الوهیت | ||
| مراجع | ||
|
منابع و مآخذ - آملی، سید حیدر. (1382 ش.). جامع الاسرار و منبع الانوار، تصحیح و مقدمه هنری کربن و عثمان اسماعیل یحیی. چاپ دوم. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. - ابن حزم، ابی محمد. (1317ق.). الفصل فی الملل و النحل. چاپ اول. مصر: المطبعة الادبیه. - ابن عربی، محییالدین. (بیتا). الفتوحات المکیه. 4 جلد. بیروت: دار صادر. - زمخشری، محمود. (1407ق.). الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل. چاپ سوم. بیروت: دارالکتاب العربی. - صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم. (1410ق.). الحکمة المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، ج2و 6. چاپ چهارم. بیروت: دار الاحیاء التراث العربی. - ـــــــــــــــــــــــ . (1363ش. ). مفاتیح الغیب. تصحیح محمد خواجوی. چاپ اول. تهران: موسسه تحقیقات فرهنگی. - غزالی، ابو حامد. (بیتا). تهافت الفلاسفه. تحقیق موریس بریج. مقدمۀ ماجد فخری. چاپ سوم. بیروت: دار المشرق. - ـــــــــــــــــــــــ . (بیتا). احیاء علوم الدین. ج2. بیروت: دار الکتاب العربی. - ـــــــــــــــــــــــ . (1416 ق.). مجموعه رسائل الامام الغزالی. چاپ اول. بیروت: دارالفکر. - قاضی عبدالجبار. (1382ق.). المغنی. ج6. تحقیق احمد فؤاد. قاهره: المؤسسه المصریه العامه للتالیف و الترجمه. - کاشانی، ملا فتح الله. (1344ش.). منهج الصادقین فی الزام المخالفین. چاپ دوم. تهران: کتابفروشی اسلامیه. - مطهری، مرتضی. (1376ش.). درسهای الهیات شفاء. مجموعه آثار. ج8. چاپ اول. تهران: انتشارات صدرا. - ـــــــــــــــــــــــ . (1375ش.). کلام. مجموعه آثار. ج3. چاپ سوم. تهران: انتشارات صدرا. - ـــــــــــــــــــــــ . (1382ش.). عدل الهی. چاپ هجدهم. تهران: انتشارات صدرا. - نرم افزار نور. (1388ش.). کتابخانه حکمت اسلامی. مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. - ـــــــــــــــــــــــ . (1388ش.). عرفان نسخة 2. مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 734 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 371 |
||