دانشگاه علامه طباطبایی

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات57
تعداد شماره‌ها1,931
تعداد مقالات15,373
تعداد مشاهده مقاله36,275,841
تعداد دریافت فایل اصل مقاله21,864,389
نریمانی, زهره, فیروزمندی بندپی, جعفر. (1398). بررسی و واکاوی معنای جعل خلیفه در زمین. سامانه مدیریت نشریات علمی, 10(39), 132-149. doi: 10.22054/rjqk.2020.47704.1959
زهره نریمانی; جعفر فیروزمندی بندپی. "بررسی و واکاوی معنای جعل خلیفه در زمین". سامانه مدیریت نشریات علمی, 10, 39, 1398, 132-149. doi: 10.22054/rjqk.2020.47704.1959
نریمانی, زهره, فیروزمندی بندپی, جعفر. (1398). 'بررسی و واکاوی معنای جعل خلیفه در زمین', سامانه مدیریت نشریات علمی, 10(39), pp. 132-149. doi: 10.22054/rjqk.2020.47704.1959
نریمانی, زهره, فیروزمندی بندپی, جعفر. بررسی و واکاوی معنای جعل خلیفه در زمین. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1398; 10(39): 132-149. doi: 10.22054/rjqk.2020.47704.1959

بررسی و واکاوی معنای جعل خلیفه در زمین

پژوهشنامه معارف قرآنی
مقاله 7، دوره 10، شماره 39، اسفند 1398، صفحه 132-149    اصل مقاله (872.24 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/rjqk.2020.47704.1959
نویسندگان
زهره نریمانی* 1؛ جعفر فیروزمندی بندپی2
1استادیار دانشگاه علوم ومعارف قرآن
2استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرمانشاه
چکیده
در آیه 30 سوره مبارکه بقره موضوع خلافت مطرح، ولی درباره مستخلفٌ عنه سکوت شده است. به موجب این مسأله، مفسران و قرآن‌پژوهانِ پیرو مکتب اهل‌بیت، در این باره با هم اختلاف نموده‌ و اقوال گوناگون مطرح شده است. اما قول راجح نزد بسیاری از مفسران شیعی آن است که مراد از خلیفه در اینجا حضرت آدم(ع) است و مقصود از خلافت وی نیز«جانشینی خدا» بر روی زمین بوده است. آراء دیگر چون جانشینی بنی‌آدم از فرشتگان و اجنه نیز مطرح شده است. برخی نیز صرفاً به عنوان یک نظر بدون ادله متقن به وجود انسان‌های پیش از آدم اشاره کرده‌اند. در این مجال ضمن نقد آراء و تبیین ادله قائلان این اقوال، با بررسی سیاق آیات و با رویکرد تفسیر قرآن به قرآن و سنت، نظریه خلافت و جانشینی از خدا و دیگر آراء، تضعیف و رأی خلافت حضرت آدم و ذریه او از انسانهای پیشین تقویت می‌گردد.
در این نوشتار ضمن بررسی دیدگاه‌های متفاوت درباره متعلق خلافت، پس از گذری بر مفهوم واژه خلیفه، مفهوم جعل خلیفه به معنای خلقت آدم و قرار دادن او در زمین به جای نسل‌های پیش مطرح شده است.
کلیدواژه‌ها
"آدم؛ " "خلافت؛ " "خداوند؛ " "انسان‌های پیشین"
مراجع
ابن‌فارس، احمد. (1420ق.). معجم مقاییس‌اللغۀ. تحقیق ابراهیم شمس‌الدین. چ 1. بیروت: دارالکتب العلمیّة

ابن‌منظور، محمد‌ابن مکرم. (1388ق.). لسان‌العرب. تحقیق احمد فارس. چ 1. بیروت: دار صادر للطباعۀ و النشر.

اندلسی، محمدابن یوسف. (1420ق.). البحر المحیط فی التفسیر. تحقیق صدقی محمد جمیل. چ 1. بیروت: دارالفکر.

جوادی آملی، عبدالله. (1385ش.). تفسیر تسنیم. چ 1. قم: مرکز نشر اسراء.

حسینی، اعظم‌السادات. (1390ش.). «داستان آفرینش و سرگذشت حضرت آدم در قرآن». مطالعات قرآن و حدیث. سال پنجم، شمارة اول. صص 27ـ 52.

حسینی شاه‌عبدالعظیمی، حسین‌ابن احمد. (1363ش.). تفسیر اثناعشری. چ 1. تهران: انتشارات میقات.

حسینی شیرازی، سید محمد. (1423ق.). تبیین القرآن. چ 1. بیروت: دارالعلم.

حویزی، عبد علی‌بن جمعه. (1383ش.). تفسیر نورالثلقین. تصحیح و تعلیق و اشراف سید هاشم رسولی محلاتی. چ 4. قم: المطبعۀ العلمیّة.

راغب اصفهانی، حسین‌ابن محمد. (1416ق.). المفردات لالفاظ القرآن. تحقیق صفوان عدنان داوودی.  چ 1. دمشق: دارالشامیّۀ.

رشید رضا، محمد. (بی‌تا). تفسیر القرآن الکریم. (تفسیر المنار). چ 1. بیروت: دارالمعرفۀ.

زمخشری، جارالله محمود (بی‌تا). اساس‌البلاغۀ. تحقیق استاد عبدالرحیم محمود. چ 1. (بی‌جا): دفتر تبلیغات اسلامی.

زمخشری، جارالله. تحقیق صفوان عدنان داوودی. چ 1. دمشق: دارالشامیّۀ.

سبحانی، جعفر. (1364ش.). تفسیر صحیح آیات مشکله. تنظیم و نگارش هادی خسروشاهی. چ 1. تهران: مؤسسة نشر و تبلیغ.

سهروردی، شهاب‌الدین. (1375ش.). مجموعه مصنفات شیخ اشراق. به کوشش هانری کربن و سید حسین نصر و نجف‌قلی حبیب. چ

1. تهران: مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.

شرتونی، سعید. (1416ق.). اقرب الموارد فی فصح العربیۀ و الشوارد. تهران: دار الأسوۀ.

صادقی تهرانی، محمد. (1405ق.). الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنۀ. چ 1. بیروت: مؤسسۀ الوفاء.

صدوق، محمدابن علی‌بن بابویه. (1381ش.). خصال شیخ صدوق با ترجمة فارسی. تهران: کتابچی.

طباطبایی، محمدحسین. (1973م.). المیزان فی تفسیر القرآن. چ 4. بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.

طبرسی، فضل‌ابن الحسن (1379ش..).  مجمع البیان فی التفسیر القرآن. تصحیح ابوالحسن شعرانی. چ 1. تهران: کتابفروشی اسلامیّه.

طریحی، فخرالدین. (1376ش.). مجمع‌البحرین. چ 3. تهران: انتشارات مرتضوی.

طنطاوی، محمد. (1997 م.). التفسیر الوسیط للقرآن الکریم. چ 1. مصر: دار نهضۀ و النشر و التوزیع.

طوسی، محمدابن الحسن. (بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن. بیروت: : دار احیاء التراث العربی.

عسکری، مرتضی. (1412ق.). معالم المدرستین. چ 4. تهران: موسسۀ البعثۀ.

فراهیدی، خلیل‌ابن احمد. (1414ق). ترتیب کتاب العین. تحقیق دکتر مهدی مخزومی و دکتر ابراهیم السّامرایی. تصحیح  استاد اسعد طیّب. چ 1. قم: انتشارات اسوه.

فیض کاشانی، ملامحسن. (1415ق.). تفسیر صافی. تحقیق حسین اعلمی. چ 2. تهران: انتشارات الصدر.

قرائتی، محسن. (1383ش.). تفسیر نور. چ 2. تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.

قرشی، سید علی‌اکبر. (1375ش.).  قاموس قرآن. چ 2. تهران: دارالکتب الاسلامیه.

قرهی، روح‌الله. (زمستان 95). درس تفسیر آیة الله قرهی. www.mehrnews.com

قمی مشهدی، محمدابن رضا. (1411ق.). کنز الدقائق و بحر الغرائب. تحقیق حسین درگاهی. چ 1. تهران: سازمان چاپ و انتشارات

وزارت ارشاد اسلامی.

کاوند، علیرضا. (1388ش.). «بررسی مفهوم خلیفۀ‌اللهی انسان در آیة خلافت (آیة 30 سورة بقره». پژوهشنامة علوم و معارف قرآن کریم.

زمستان 88. شمارة 5. صص 83ـ 103.

کریمی، محمود. (1391ش.). «بازیابی ابعاد تفسیر کلامی آیة ﴿إنّی جاعِلٌ فِی الاَرضِ خَلیفَۀً﴾.  پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن، پاییز و

زمستان 1391، دوره 1، شماره 1، صص 23-40.

مجلسی، محمدباقر. (1403ق.). بحارالانوار الجامعۀ لدرر اخبار الائمۀ الاطهار. چ 1. بیروت: دار احیاء التراث العربی.

مجلسی، محمدباقر . (بی­تا). حق‌الیقین. تهران: علمیه اسلامیه.

 مراغی، احمد مصطفی. (1985م.). تفسیر المراغی. چ 1. بیروت: دار احیاء التراث العربی.

مصباح یزدی، محمدتقی. (1376ش.). معارف القرآن. چ 1. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهش امام خمینی(ره).

مصباح یزدی،محمدتقی . (پاییز 95). درس تفسیر آیۀ‌الله مصباح یزدی، www.mesbahyazdi.com

مصطفوی، حسن. (1417ق.). التحقیق فی کلمات القرآن. چ 1. تهران: وزارۀ الثقفافۀ و الارشاد الاسلامی.

مکارم شیرازی، ناصر. (1378ش.). تفسیر نمونه. چ 32. تهران: دارالکتب الاسلامیۀ.

میرزا خسروانی، علیرضا. (1390ش.). تفسیر خسروی. محمدباقر بهبودی. چ 1. تهران: انتشارات اسلامیۀ.

ندائی، کاظم. (پاییز 95). معنی جعل خلیفه در زمین. nedaiazquran.persianblog.ir

نصیری، علی. (زمستان 95). بررسی معناشناسی و تفسیر آیة خلیفۀ‌اللهی. مطالعات تفسیری، پاییز 1391، سال سوم شماره 11، صص69-86.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 538
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 585


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب
login