| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,180 |
| تعداد مقالات | 17,663 |
| تعداد مشاهده مقاله | 54,004,734 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,368,846 |
روش شناسی کشف ترتیب نزول با تمرکز بر روایات ترتیب نزول | ||
| پژوهشنامه معارف قرآنی | ||
| دوره 11، شماره 40، خرداد 1399، صفحه 107-128 اصل مقاله (358 K) | ||
| نوع مقاله: علمی - ترویجی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/rjqk.2020.49912.2022 | ||
| نویسنده | ||
| جواد سلمان زاده* | ||
| استادیار دانشگاه حکیم سبزواری | ||
| چکیده | ||
| نظر به اهمیت ترتیب نزول در دو دانش علوم قرآنی و تفسیر، کشف ترتیب نزول قرآن کریم، مطالعه‌ای شایسته می نَماید. این نوشتار با روش توصیفی – تحلیلی بر آن است که با بکارگیری روشمند از همۀ شاخص های دخیل و مؤثر در ترتیب نزول، روشی جامع و کارآمد را جهت کشف ترتیب نزول ارائه نماید. این روش در دو مرحلۀ «بررسی درونی روایات ترتیب نزول» و «بررسی بیرونی روایات ترتیب نزول» طراحی شده است. در این روش، جدای از روایات ترتیب نزول به عنوان شاخص کانونی، شاخص‌های مؤثر دیگری چون شهرت عملی، روایات سبب نزول، روایات ناسخ و منسوخ، روایات آیات مستثنی، تاریخ، آیات تاریخ دار، تناسب بیرونی و تناسب درونی نیز حضور فعال دارند. بنابراین تمرکز روش بر روایات ترتیب نزول و جامعیت و روشمندی آن در بکارگیری از همۀ شاخص های مؤثر، آن را از دیگر روش-ها متمایز می کند. در این روش، جدای از روایات ترتیب نزول به عنوان شاخص کانونی، شاخص‌های مؤثر دیگری چون شهرت عملی، روایات سبب نزول، روایات ناسخ و منسوخ، روایات آیات مستثنی، تاریخ، آیات تاریخ دار، تناسب بیرونی و تناسب درونی نیز حضور فعال دارند. بنابراین تمرکز روش بر روایات ترتیب نزول و جامعیت و روشمندی آن در بکارگیری از همۀ شاخص های مؤثر، آن را از دیگر روش-ها متمایز می کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| روش شناسی؛ روش؛ ترتیب نزول؛ روایات ترتیب نزول | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌اثیر، عزالدین. (1386). الکامل فی التاریخ.بیروت: دار صادر.
ابن‌البارزى، شرف‌الدین. (1411ق.). ناسخ القرآن و منسوخه (نصوص محققه). تحقیق حاتم صالح الضامن. بغداد: جامعةبغداد ـ وزارۀ
التعلیم العالى.
ابن‌لضریس البجلى، ابوعبدالله محمدبن ایوب. (1408ق.). فضائل القرآن و ما أنزل من القرآن بمکة و ما أنزل بالمدینة. دمشق: دار
الفکر.
ابن‌جزى غرناطى، محمدبن احمد. (1416ق.). کتاب التسهیل لعلوم التنزیل. تحقیق عبدالله خالدى. بیروت: دار الارقم‌بن ابى الارقم.
ابندعامة السدوسى، قتادۀ. (1411ق.). کتاب الناسخ و المنسوخ فی کتاب الله. تحقیق حاتم صالح الضامن. بغداد: جامعة بغداد ـ
وزارۀ التعلیم العالى.
ابن‌سعد، محمد. (بی‌تا). الطبقات الکبرى. بیروت: دار صادر.
ابن‌سید الناس، محمدبن عبدالله. (1406ق.). السیرة النبویة (عیون لأثر). بیروت، مؤسسة عز الدین.
ابن‌عاشور، محمدابن طاهر. (بی‌تا). التحریر و التنویر. بی‌جا: بی‌نا.
ابن‌عربی معافری، ابوبکر. (1992م.). الناسخ و المنسوخ فی القرآن الکریم. تحقیق عبد الکبیر العلوی. بی‌جا: مکتبۀالثقافۀالدینیۀ.
ابن‌قطب‌بن ابراهیم شاذلی، سید. (1412ق.). فى ظلال القرآن. بیروت ـقاهرة: دار الشروق.
ابن‌کثیر دمشقی، اسماعیل‌بن کثیر. (1408ق.). البدایة و النهایة. تحقیق علی شیری، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
ابن‌ندیم بغدادی، محمدابن اسحاق. (بی‌تا). فهرست ابن‌الندیم. تحقیق رضا تجدد. بی‌جا: بی‌نا.
ابوعبید الهروى، القاسم‌ابن سلام. (1418ق.). الناسخ و المنسوخ فی القرآن. ریاض: مکتبۀ الرشد ـ شرکة الریاض.
ابن‌هشام حمیری، عبدالملک. (1383ق.). السیرة النبویة. تحقیق محمد محیی‌الدین عبد الحمید. قاهرۀ: مکتبة محمدعلی صبیح و أولاده.
بازرگان، مهدی. (1355). سیر تحول قرآن. به اهتمام سید محمدمهدی جعفری. تهران: قلم
براتی، مرتضی. (1394). اصل فقه آموزشی ـ کاربردی. تهران: فکرسازان.
بغدادى (خازن)، على‌ابن محمد. (1415ق.). لباب التأویل فى معانى التنزیل (تفسیر خازن). تصحیح محمد على شاهین. بیروت: دار
الکتب العلمیة.
بلاذری، أحمدابن یحیى‌ابن جابر. (1959م). أنساب الأشراف. تحقیق محمد حمید الله. مصر: معهد المخطوطات ـ دار المعارف.
بهجت‌پور، عبدالکریم. (1392). تفسیر تنزیلی به ترتیب نزول (مبانی، اصول، قواعد و فواید). تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی.
بیهقی، احمدابن حسین. (1405ق.). دلائل النبوة. تعلیق عبدالمعطی قلعجی. بیروت: دار الکتب العلمیة.
جفری، آرتور. (1954م.). مقدمتان فی علم القرآن. مصر ـ بغداد: مکتبۀ الخانجی ـ مکتبۀ المثنی.
حبنکۀ المیدانی، عبدالرحمن حسن. (1420ق.). معارج التفکر و دقائق التدبر. دمشق: دارالقلم.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1430ق.). قواعد التدبر الامثل لکتاب الله عزّ و جل. دمشق: دار القلم.
حسکانى، عبیدالله‌ابن عبدالله. (1411ق.). شواهد التنزیل لقواعد التفضیل. تحقیق محمدباقر محمودى. تهران: وزارة الثقافة و الإرشاد الإسلامی.
خامه‌گر، محمد. (1386). ساختار هندسی سوره‌های قرآن. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
خامه گر، محمد. (1392). مجموعه کامل ساختار سوره‌های قرآن کریم. مشهد: نور الثقلین.
خطیب، عبدالکریم. (1386ق.). التفسیر القرآنى للقرآن. قاهره: دار الفکر العربی.
رازى، ابوعبدالله محمدبن عمر فخرالدین. (1420ق.). مفاتیح ا‌‌لغیب. بیروت: دار احیاء التراث العربى.
زرقانى، محمد عبدالعظیم. (1948م.). مناهل العرفان فی علوم القرآن. بیروت: دار احیاء التراث العربى.
زرکشى، محمدابن عبدالله. (1410ق.). البرهان فی علوم القرآن. بیروت: دار المعرفة.
زمخشرى، محمود. (1407ق.). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل. بیروت: دار الکتاب العربی.
زنجانى، ابوعبدالله. (1404ق.). تاریخ القرآن. تهران: منظمة الاعلام الاسلامى.
زهری و دیگران، محمدبن مسلم. (1409ق.). اربعۀ کتب فی الناسخ و المنسوخ. تحقیق حاتم صالح الضامن. بیروت: عالم الکتب ـ
مکتبۀ النهضۀ العربیۀ.
الزهرى، ابوبکر محمدابن مسلم. (1411ق.). الناسخ و المنسوخ. تحقیق حاتم صالح الضامن. بغداد: جامعة بغداد ـ وزارۀ التعلیم العالى.
سبزوارى نجفى، محمدابن حبیب‌الله. (1406ق.). الجدید فى تفسیر القرآن المجید. بیروت: دار التعارف.
سیوطى، جلال‌الدین. (1404ق.). الدر المنثور فى تفسیر المأثور. قم: کتابخانه آیة‌الله مرعشى نجفى.
سیوطی، جلال الدین . (1421ق.). الإتقان فی علوم القرآن. بیروت: دار الکتاب العربى.
شرف‌الدین، جعفر. (1420ق.). الموسوعة القرآنیة خصائص السور. تحقیق عبد العزیزبن عثمان التویجزى. بیروت: دار التقریب بین
المذاهب الاسلامیة.
الشریف المرتضى الموسوى، على‌بن الحسین. (1421ق.).الآیات الناسخة و المنسوخة. بیروت: مؤسسة البلاغ.
شوکانى، محمدابن على. (1414). فتح القدیر. دمشق ـ بیروت: دار ابن‌کثیر ـ دار الکلم الطیب.
شهرستانی، محمدابن عبدالکریم. (1376ق.). مفاتیح الاسرار و مصابیح الابرار. تحقیق محمدعلی آذرشب. تهران: احیاء کتاب دفتر نشر
میراث مکتوب.
طباطبایى، سید محمدحسین. (1417ق.). المیزان فى تفسیر القرآن. قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
طبرسى، فضل‌ابن حسن. (1372ش.). مجمع البیان فى تفسیر القرآن. تهران: ناصرخسرو.
طنطاوی، سیدمحمد. (بی‌تا). التفسیر الوسیط للقرآن الکریم. بی‌جا: بی‌نا.
عزۀ دروزة، محمد. (1383ق.). التفسیر الحدیث. قاهرۀ: دار إحیاء الکتب العربیة.
قرشى، سید على‌اکبر. (1377ش.). تفسیر احسن الحدیث. تهران: بنیاد بعثت.
گنجه‌ای (ابزاری)، جمال (جمشید). (1393ش.). سخن نو در تحقیق دربارة ترتیب و زمان نزول سوره‌ها و حروف مقطعه. بی‌جا:
بی‌نا.
ماوردى، على‌بن محمد. (بی‌تا). النکت و العیون تفسیر الماوردى. بیروت: دار الکتب العلمیة ـ منشورات محمدعلی بیضون.
محمد الحنطور، محمود. (بی‌تا). النسخ عند الفخر الرازی. قاهرة: مکتبة الآداب.
مراغى، احمدابن مصطفى. (بی‌تا). تفسیر المراغى. بیروت: دار احیاء التراث العربى.
معرفت، محمدهادی. (1383ش.). التفسیر و المفسرون فی ثوبه القشیب. مشهد: دانشگاه رضوی.
ــــــــــــــــــ . (1415ق.). التمهید فی علوم القرآن. قم: النشر الاسلامى.
مکارم شیرازى، ناصر و دیگران. (1374ش.). تفسیر نمونه. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
ملاحویش آل غازى، عبدالقادر. (1382ق.). بیان المعانى. دمشق: مطبعة الترقى.
نحاس، محمدابن احمدبن اسماعیل صفار ابوجعفر. (بی‌تا). کتاب الناسخ و المنسوخ فی القرآن. بیروت: موسسة الکتب الثقافیة.
نکونام، جعفر. (1380ش). درآمدى بر تاریخ‌گذارى قرآن. تهران: هستى‌نما.
نولدکه، تئودور. (2004م.). تاریخ القرآن.ترجمه و تحقیق جورج تامر. بیروت: مؤسسۀ کونراد ـادناور.
واحدى، على‌ابن احمد. (1411ق.). اسباب نزول القرآن. تحقیق کمال بسیونى زغلول. بیروت: دار الکتب العلمیة.
واسطی، عبدالحمید. (1396). روش‌شناسی کشف و اعتبارسنجی اسباب نزول (الگوریتم دستیابی به اسباب نزول آیات).پژوهش‌های قرآنی. دورة 22. شمارة 82. صص 4ـ 29.
واقدی، محمدابن عمر. (1405ق.) المغازی. تحقیق مارسدن جونس. قم: دانش اسلامی.
یعقوبی، احمدابن ابی یعقوب. (بی‌تا). تاریخ الیعقوبی. قم ـ بیروت: نشر فرهنگ أهل بیت (ع). دار صادر.
یوسفی غروی، محمدهادی. (1417ق.). موسوعة التاریخ الإسلامی. قم: مؤسسه الهادی | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 761 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,411 |
||