| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شمارهها | 2,187 |
| تعداد مقالات | 17,728 |
| تعداد مشاهده مقاله | 54,550,939 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,557,531 |
رهیافت عرفانی به آیات الاحکام قرآن مطالعه موردی:نماز و کارکرد عمق بخشی آن به معنای زندگی | ||
| پژوهشنامه معارف قرآنی | ||
| دوره 11، شماره 40، خرداد 1399، صفحه 129-149 اصل مقاله (343.3 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/rjqk.2020.47238.1952 | ||
| نویسنده | ||
| محمد نصیری* | ||
| عضو هیات علمی دانشکده معارف و اندیشه اسلامی دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| نماز یکی از مظاهر عبادت در ادیان مختلف و بارزترین عمل عبادی در ادیان الهی است. آنچه از نظر اسلام حائز اهمیت بسیار است، از یک سو جایگاه رفیعی است که این عبادت در این دین دارد و از سوی دیگر، لایههای معنایی و رازهای درونی و عرفانی آن است. در یک نگاه کلی به ظاهر قرآن، خداوند در بیش از 40 سوره و بیش از 100 آیه در قرآن درباره نماز سخن گفته است و عرفا ی مسلمان نیز بر سر این سفره گسترده، از اسرار آن پرده برداشتهاند. در پژوهش پیش رو به روش تحلیلی به ابعادی چند لایه های باطنی این فریضه بی بدیل از افق خوان اولیا ی الهی تاکید و از این میان به اسرار طهارت ، تلاوت، قیام و دیگر ارکان و اجزای نماز، از رهگذر آیات قرآن اهتمام شده است تا مرتبه ای از حقیقت نماز و قرآن در دسترس قرار گیرد . از نظر عرفا در تحت هر هیئتی از هیآت های صلاة، خدای متعال را سرّ و حکمتی است که در غیر آن نمیتوان یافت. و در واقع نماز عقدی است که در آن، جوهرهای رنگارنگ است، هر رنگی از حال پیامبریو لذا اقامه دو رکعت نماز با حضور، قرب به مراتب کمالی بسیاری از انبیا(ع) است. از نظر عرفا بنده مادام که در نماز است، به صفات همه فرشتگان متصف است؛ چراکه فرشتگان یا به تلاوتاند، یا تسبیح، یا تحمید یا استغفار، یا دعا و یا درود بر پیامبر(ص). بنده نیز در هیئت نماز از این شش صفت خارج نیست. | ||
| کلیدواژهها | ||
| "نماز"؛ "اسرار نماز"؛ "عرفان اسلامی"؛ "تاویل نماز"؛ "عبادات" | ||
| مراجع | ||
|
قرآن
نهجالبلاغه
کتاب مقدس
آملی، سید حیدر. (1363). اسرار الشریعه و اطوار الطریقه و انوارالحقیقه.مقدّمه و تصحیح محمد خواجوی. تهران: مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
آملی، سید حیدر. (1414ق.). تفسیر المحیط الاعظم و البحر الخضم فی تاویل کتاب الله العزیز المحکم. تهران: وزارت الثقافة و الارشاد الاسلامی، مؤسسة الطباعة و النشر.
ــــــــــــــ . (1377).جامع الاسرار و منبعالانوار. ترجمة جواد هاشمیعلیا. تهران: قادر.
ابنعربی، محیالدین. (1970م.). الفتوحات المکیة. بیروت: دار صادر.
ابنمنظور. (1990م.).لسان العرب. ج 2. بیروت: دار صادر.
باقریان موحد، رضا. (1387). نمازیههای ماندگار. قم: مؤسسة فرهنگی دینپژوهی بشرا.
پورجوادی، نصرالله. (1381). دو مجدد. تهران: مرکز.
جواد علی. (1355). المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام. بیروت: دارالعلم للملایین.
جوادی آملی، عبدالله. (1382). رازهای نماز. قم: اسراء.
جوینی، محمدبن احمد. (1363). مناهجالسیفیه. به اهتمام نجیب مایل هروی. تهران: مولی.
حر عاملی، محمدحسن. (1403ق.). وسائل الشیعة. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
حسینی کاشفی، کمالالدین. (1344). الرسالة العلیة فی الاحادیث النبویة: شرح چهل حدیث نبوی، به تصحیح و تعلیق جلالالدین حسنی ارموی (محدث). تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
خاقانی، ابونصر طاهربن محمد. (1347).گزیده در اخلاق و تصوف. بهکوشش ایرج افشار. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
خرگوشی، عبدالملک. (1378). تهذیب الاسرار. ابوظبی: المجمع الثقافی.
رازی، نجمالدین ابوبکر. (1387). مرصاد العباد.مصحح عزیزالله علیزاده. تهران: فردوس.
سبزواری، ملاهادی. (1384). شرح نبراس الهدی. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
سمنانی، علاءالدوله. (1369). مصنفات فارسی. به اهتمام نجیب مایل هروی. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
سهروردی، شهابالدین. (1364). عوارف المعارف. ترجمة ابومنصوربن عبدالمؤمن اصفهانی. به اهتمام قاسم انصاری. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
شهید ثانی، زینالدّینبن علیبن احمد. (1371). التنبیهات العلیة علی وظائف الصلواةالقلبیة. مشهد: معروف به اسرار الصلوات آستان قدس رضوی.
صدوق، ابیجعفر محمدبن علی. (2005م.). من لایحضرهالفقیه. بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
طوسی، ابینصر السراج. (1960م.). اللمع فیالتصوف. دار الکتب الحدیثه بمصر. بغداد: مکتبة المثنی.
عینالقضاة، عبداللّهبن محمد. (1341). تمهیدات. مقدّمه و تصحیح و تحشیه و تعلیق عفیف عسیران، تهران: اساطیر.
غزّالی، محمد. (1363). احیاء علوم الدین. ترجمة مؤیدالدین محمد خوارزمی. بهکوشش حسین خدیوجم. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
ـــــــــــــ . (1374). کیمیای سعادت. به کوشش حسین خدیو جم. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
غمخوار، سید محمدجواد. (1377). جایگاه نماز در ادیان الهی. تهران: دفتر نشر الف.
قاضی سعید قمی. (1387). ترجمه و شرح کتاب اسرار العبادات وحقیقةالصلاة، ترجمة علیزمان قمشهای. تهران: آیت اشراق.
قمی، شیخ عباس. (1350). مفاتیح الجنان. تهران: کتابفروشی محمدحسن علمی.
کاشانی، عزّالدین محمود. (1367). مصباح الهدایة و مفتاح الکفایة. به تصحیح جلالالدین همایی. تهران: هما.
فیض کاشانی، محمدبن شاه مرتضی. (بیتا). المحجة البیضاء. جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم. قم: مؤسسة النشر الإسلامی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1358). الحقایق فی محاسن الاخلاق. بیروت: دار الکتاب العربی.
کلینی، محمدبن یعقوب. (1401ق.). الکافی. صححه و قابله و علق علیه علیاکبر غفاری. بیروت: دارالتعارف.
کوهن، آبراهام. (1382). گنجینهای از تلمود. ترجمة امید فریدون گرگانی. تهران: اساطیر.
گنابادی، سلطان محمد. (1408ق.). بیان السعادة فی مقامات العبادة. بیروت:مؤسسة الاعلمی.
لوئی ماسینیون. (1394). اخبار حلاج: نسخه ای کهن در سیرت حسینبن منصور حلاج. تهران: اطلاعات.
مجلسی، محمدباقر. (1362). بحارالأنوار. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
مکی، ابوطالب. (1995م.). قوت القلوب فی معاملة المحبوب و وصف طریق المرید الی مقام التوحید. بیروت: دار صادر.
ملاصدرا. (1381). المبدأ و المعاد. به اشراف سید محمد خامنهای؛ تصحیح و تحقیق و مقدمة محمد ذبیحی و جعفر شاهنظری، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
مولوی، محمد. (1371). مکتوبات. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
ـــــــــــــ . (1384). فیه ما فیه. تحقیق بدیع الزمان فروزانفر. تهران: مؤسسة انتشارات نگاه.
ـــــــــــــ . (1363). مثنوی معنوی. به تصحیح رینولد نیکلسون. به اهتمام نصرالله پورجوادی. تهران: امیرکبیر.
میبدی، ابوالفضل رشیدالدین. (1357). کشف الاسرار و عدة الابرار. به سعی و اهتمام علیاصغر حکمت. تهران: امیرکبیر.
نیشابوری، فریدالدین عطار. (1397). تذکرة الاولیاء. تصحیح محمد استعلامی، تهران: زوّار.
هجویری، ابوالحسن علیبن عثمان الجلابی. (1358). کشف المحجوب. تهران: طهوری.
یعقوبی، احمدبن اسحاق. (1362). تاریخ یعقوبی. ترجمة محمدابراهیم آیتی. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
قرآن
نهجالبلاغه
کتاب مقدس
آملی، سید حیدر. (1363). اسرار الشریعه و اطوار الطریقه و انوارالحقیقه.مقدّمه و تصحیح محمد خواجوی. تهران: مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
آملی، سید حیدر. (1414ق.). تفسیر المحیط الاعظم و البحر الخضم فی تاویل کتاب الله العزیز المحکم. تهران: وزارت الثقافة و الارشاد الاسلامی، مؤسسة الطباعة و النشر.
ــــــــــــــ . (1377).جامع الاسرار و منبعالانوار. ترجمة جواد هاشمیعلیا. تهران: قادر.
ابنعربی، محیالدین. (1970م.). الفتوحات المکیة. بیروت: دار صادر.
ابنمنظور. (1990م.).لسان العرب. ج 2. بیروت: دار صادر.
باقریان موحد، رضا. (1387). نمازیههای ماندگار. قم: مؤسسة فرهنگی دینپژوهی بشرا.
پورجوادی، نصرالله. (1381). دو مجدد. تهران: مرکز.
جواد علی. (1355). المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام. بیروت: دارالعلم للملایین.
جوادی آملی، عبدالله. (1382). رازهای نماز. قم: اسراء.
جوینی، محمدبن احمد. (1363). مناهجالسیفیه. به اهتمام نجیب مایل هروی. تهران: مولی.
حر عاملی، محمدحسن. (1403ق.). وسائل الشیعة. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
حسینی کاشفی، کمالالدین. (1344). الرسالة العلیة فی الاحادیث النبویة: شرح چهل حدیث نبوی، به تصحیح و تعلیق جلالالدین حسنی ارموی (محدث). تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
خاقانی، ابونصر طاهربن محمد. (1347).گزیده در اخلاق و تصوف. بهکوشش ایرج افشار. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
خرگوشی، عبدالملک. (1378). تهذیب الاسرار. ابوظبی: المجمع الثقافی.
رازی، نجمالدین ابوبکر. (1387). مرصاد العباد.مصحح عزیزالله علیزاده. تهران: فردوس.
سبزواری، ملاهادی. (1384). شرح نبراس الهدی. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
سمنانی، علاءالدوله. (1369). مصنفات فارسی. به اهتمام نجیب مایل هروی. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
سهروردی، شهابالدین. (1364). عوارف المعارف. ترجمة ابومنصوربن عبدالمؤمن اصفهانی. به اهتمام قاسم انصاری. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
شهید ثانی، زینالدّینبن علیبن احمد. (1371). التنبیهات العلیة علی وظائف الصلواةالقلبیة. مشهد: معروف به اسرار الصلوات آستان قدس رضوی.
صدوق، ابیجعفر محمدبن علی. (2005م.). من لایحضرهالفقیه. بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
طوسی، ابینصر السراج. (1960م.). اللمع فیالتصوف. دار الکتب الحدیثه بمصر. بغداد: مکتبة المثنی.
عینالقضاة، عبداللّهبن محمد. (1341). تمهیدات. مقدّمه و تصحیح و تحشیه و تعلیق عفیف عسیران، تهران: اساطیر.
غزّالی، محمد. (1363). احیاء علوم الدین. ترجمة مؤیدالدین محمد خوارزمی. بهکوشش حسین خدیوجم. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
ـــــــــــــ . (1374). کیمیای سعادت. به کوشش حسین خدیو جم. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
غمخوار، سید محمدجواد. (1377). جایگاه نماز در ادیان الهی. تهران: دفتر نشر الف.
قاضی سعید قمی. (1387). ترجمه و شرح کتاب اسرار العبادات وحقیقةالصلاة، ترجمة علیزمان قمشهای. تهران: آیت اشراق.
قمی، شیخ عباس. (1350). مفاتیح الجنان. تهران: کتابفروشی محمدحسن علمی.
کاشانی، عزّالدین محمود. (1367). مصباح الهدایة و مفتاح الکفایة. به تصحیح جلالالدین همایی. تهران: هما.
فیض کاشانی، محمدبن شاه مرتضی. (بیتا). المحجة البیضاء. جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم. قم: مؤسسة النشر الإسلامی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1358). الحقایق فی محاسن الاخلاق. بیروت: دار الکتاب العربی.
کلینی، محمدبن یعقوب. (1401ق.). الکافی. صححه و قابله و علق علیه علیاکبر غفاری. بیروت: دارالتعارف.
کوهن، آبراهام. (1382). گنجینهای از تلمود. ترجمة امید فریدون گرگانی. تهران: اساطیر.
گنابادی، سلطان محمد. (1408ق.). بیان السعادة فی مقامات العبادة. بیروت:مؤسسة الاعلمی.
لوئی ماسینیون. (1394). اخبار حلاج: نسخه ای کهن در سیرت حسینبن منصور حلاج. تهران: اطلاعات.
مجلسی، محمدباقر. (1362). بحارالأنوار. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
مکی، ابوطالب. (1995م.). قوت القلوب فی معاملة المحبوب و وصف طریق المرید الی مقام التوحید. بیروت: دار صادر.
ملاصدرا. (1381). المبدأ و المعاد. به اشراف سید محمد خامنهای؛ تصحیح و تحقیق و مقدمة محمد ذبیحی و جعفر شاهنظری، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
مولوی، محمد. (1371). مکتوبات. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
ـــــــــــــ . (1384). فیه ما فیه. تحقیق بدیع الزمان فروزانفر. تهران: مؤسسة انتشارات نگاه.
ـــــــــــــ . (1363). مثنوی معنوی. به تصحیح رینولد نیکلسون. به اهتمام نصرالله پورجوادی. تهران: امیرکبیر.
میبدی، ابوالفضل رشیدالدین. (1357). کشف الاسرار و عدة الابرار. به سعی و اهتمام علیاصغر حکمت. تهران: امیرکبیر.
نیشابوری، فریدالدین عطار. (1397). تذکرة الاولیاء. تصحیح محمد استعلامی، تهران: زوّار.
هجویری، ابوالحسن علیبن عثمان الجلابی. (1358). کشف المحجوب. تهران: طهوری.
یعقوبی، احمدبن اسحاق. (1362). تاریخ یعقوبی. ترجمة محمدابراهیم آیتی. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,000 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,892 |
||