| تعداد نشریات | 61 |
| تعداد شمارهها | 2,224 |
| تعداد مقالات | 18,169 |
| تعداد مشاهده مقاله | 55,957,382 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 29,017,908 |
شکلگیری مرز نرم در روابط ایران و عراق در دوره پساصدام | ||
| پژوهش های راهبردی سیاست | ||
| مقاله 3، دوره 9، شماره 34 - شماره پیاپی 64، مهر 1399، صفحه 73-105 اصل مقاله (497.79 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/qpss.2019.38324.2188 | ||
| نویسندگان | ||
| ناصر پورحسن* 1؛ افسانه خوشناموند2 | ||
| 1عضو هیئت علمی دانشگاه آیت الله العظمی بروجردی (ره) | ||
| 2دانشگاه آیت الله بروجردی | ||
| چکیده | ||
| هدف این مقاله تحلیل روابط ایران و عراق پس از سقوط صدام است. پرسش اصلی این است که با وجود اختلافاتگسترده مرزی و تاریخی ایران و عراق، چه عواملی موجب بهبود و گسترش روابط دو کشور طی سالهای 2013تا 2017 شده است؟ فرضیه پژوهش با بهرهگیری از چارچوب مفهومی «مرز نرم» اینگونه صورتبندی شده است: گسترش پیوندهای بین مردم ایران و عراق طی سالهای 2003 تا 2017 که ناشی از هویت مذهبی مشترک است، موجب گسترش روابط دو کشور و تکوین «مرز نرم» بین آنها شده است. یافتههای مقاله نشان میدهد با سقوط صدام و به قدرت رسیدن شیعیان در عراق و محوریت قرار گرفتن مرجعیت، پیوندهای مذهبی بین شیعیان ایران و عراق گسترش یافته است؛ احساس تهدید مشترک هویتی در مقابل داعش، عبور گسترده مردم و کالاها از مرزهای دور کشور، بازسازی عتبات عالیات، راهپیمایی میلیونی زائران شیعه در اربعین حسینی از دیگر عوامل نزدیکی دو کشور میباشد. دادههای این مقاله از منابع کتابخانهای و میدانی گردآوری واستخراج و با روش توصیفی- تحلیلی بررسی شده است. | ||
| کلیدواژهها | ||
| ‘’شیعیان’’؛ ‘’مرز نرم’’؛ ‘’ایران’’؛ ‘’عراق’’؛ ‘’هویت’’ | ||
| مراجع | ||
|
الف- فارسی - آجودانی، ماشاالله، (1382)، مشروطه ایرانی، تهران: اختران. - آدمی، علی؛ ابراهیمیپور، حوا، (1393)، «جایگاه شیعیان در ساختار سیاسی جدید عراق»، فصلنامه شیعهشناسی، تابستان، سال دوازدهم، شماره 46. - «آمار زائران اربعین حسینی از سال ۹۰ تا ۹۶»، زمان دسترسی1/8/1397، باشگاه خبرنگاران جوان، https://www.yjc.ir/fa/news/6316253. - «ابتکارات مختلف برای جذب نذورات به عتبات عالیات»، زمان دسترسی 28/7/1397، خبرگزاری فارس نیوز، https://www.farsnews.com/news/13960129000602 . - ابوالحسن شیرازی، حبیباله و طارمی، کامران، (1384)، نقش گروههای معارض در روابط ایران و عراق، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی. - ابوطالبی، مهدی، (1387)، «مشروطهخواهان مشروعهساز، همراهی و همدلی علمای مشروطهخواه نجف با شیخ فضل الله نوری»، فصلنامه پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی، بهار، سال چهارم، شماره 12. - احمدی،کوروش، (1384)، شورای امنیت سازمان ملل و مسئله خلع سلاح عراق، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی امور خارجه. - اراکی، محسن، (1392)، دورهها و پیشگامان بیداری اسلامی معاصر، ترجمه محمد مقدس، قم: ادیان. - ارجینی، حسین، (1389)، «جایگاه اصل حمایت از مستضعفان و مظلومان در روابط خارجی دولت اسلامی»، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، بهار، سال هفتم، شماره20. - اسپوزیتو، جان، ال، (1382)، انقلاب ایران و بازتاب جهانی آن، ترجمه محسن مدیرشانه چی، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران. - الگار، حامد، (1369)، دین و دولت در ایران- نقش عالمان در دورهی قاجار، تهران: توس. - بنی سلیم، محمد، (1386)، «برخی جریانهای دگراندیش در عصر پهلوی»، فصلنامه تاریخ، سال دوم، شماره6. - بهزادی، محمدحسین، (1393)، «وحدت اسلامی از منظر امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری»، فصلنامه حبل المتین، تابستان، سال سوم، شماره 7. - «پیادهروی اربعین از نگاه آمار»، زمان دسترسی 20/8/1397، پایگاه خبرگزاری ایسنا، https://www.isna.ir/news/97081205810. - پیردشتی، حسن و کمری، مریم، (1394)، «مفهوم مرز و سرحد و سیر تحول آن»، فصلنامه رشد آموزش جغرافیا، پاییز، دوره سیام، شماره1. - تاجیک، محمدرضا، (1382)، تجربه بازی سیاسی در میان ایرانیان، تهران: نشر نی. - تلاشان، حسن، (1389)، «دورنمای ژئوپلیتیک شیعه در عراق»، فصلنامه شیعه شناسی، پاییز، سال هشتم، شماره 31. - جعفری، علی اکبر و رستمی، ملیحه، (1395)، «بازتاب و الگوهای صدور انقلاب اسلامی در کشورهای منطقه غرب آسیا، مطالعه موردی عراق»، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، بهار، سال سیزدهم، شماره44. - حاتمی، علی، (1388)، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، قم: موسسه فرهنگی و اطلاعرسانی تبیان. - حافظنیا، محمدرضا و جانپرور، محسن و مجتهدزاده، پیروز، (1387)، «تأثیر جهانی شدن بر ماهیت مرزها»، زمستان، دوره چهاردهم، شماره 3. - حافظنیا، محمدرضا، (1383)، «تحلیل کارکردی مرز بینالمللی: مرز ایران و افغانستان»، فصلنامه مدرس علوم انسانی، زمستان، دوره 8، شماره4. - حائری، عبدالهادی، (1364)، تشیع و مشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق، تهران: امیر کبیر. - حیدری، محمدرئوف، (1389)، «جهانی شدن و تحول کارکرد مرزها»، فصلنامه سیاست خارجی، بهار، سال بیست و چهارم، شماره 1. - خواجه سروی، غلامرضا و بهرامی، سمیه، (1392)، «بررسی روابط ایران و عراق براساس گفتمان ایران هراسی»، فصلنامه پژوهشهای سیاسی جهان اسلام، زمستان، سال سوم، شماره 4. - «دیدار رئیس سازمان بازسازی عتبات عالیات و رئیسی تولیت آستان قدس رضوی» ، زمان دسترسی 18/7/1397، http://www.atabatkh.com/ . - رضوی زاده، ندا، (1396)، «ادراک و تجربه زیستی زائران پیاده ایران در اربعین»، فصلنامه مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، زمستان، دوره ششم، شماره 4. - زرگرباشی، روح الله و خدائی، مجتبی، (1396)، «الگوی تصمیمگیری فراسرزمینی مرجعیت»، فصلنامه مطالعات فرهنگ ارتباطات، تابستان، دوره هجدهم، شماره 38. - سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، (1395)، منتخب آمارهای گردشگران بینالمللی ایران، معاونت گردشگری، دفتر برنامهریزی و حمایت از توسعه گردشگری، فروردین. - سازمان میراث فرهنگی، جهانگردی و صنایع دستی، (1397)، آمار ورود گردشگران خارجی در 7 ماه نخست سال اعلام شد/ عراقیها در صدر، قابل دسترسی در http://www.mcth.ir/news/ID/38917. - سنایی، اردشیر و کاویانپور، مونا، (1395)، «ظهور داعش و تأثیر آن بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات روابط بینالملل، تابستان، سال نهم، شماره 31. - سهرابی، محمد، (1396)، «تهاجم نظامی آمریکا به عراق و تأثیر آن بر امنیت جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات روابط بینالملل، زمستان، سال دهم، شماره 38. - شبکه خبر (1398)، افزایش سفر عراقیها به ایران، قابل دسترسی درhttps://www.irinn.ir/fa/news/705192. - شمیم، علیاصغر، (1387)، ایران در دوره سلطنت قاجار، تهران: بهزاد. - شیرخانی، علی و رضایی، مرتضی، (1390)، «نقش روحانیت در انقلاب مشروطه»، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، تابستان، سال هشتم، شماره 25. - غفاری هشتجین، زاهد و حیدرخانی، هابیل، (1394)، شیعیان عراق پس از صدام، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی. - فراهانی، حسن، (1384)، «انگلیس و جنبش استقلالطلبی شیعیان (1924-1914م)»، فصلنامه مطالعات تاریخی، سال پنجم، شماره 20. - فولر،گراهام، (1393)، قبله عالم: ژئوپلیتیک ایران، تهران: نشر مرکز. - فهدنفیسی، عبدالله، (1364)، نهضت شیعیان در انقلاب اسلامی عراق، ترجمه کاظم چاپچیان، تهران: امیرکبیر. - قربانی شیخ نشین، ارسلان و بشیری، سعید و علیزاده، جواد، (1394)، «نقش مرجعیت آیت الله سیستانی در روند دولتسازی در عراق پس از سقوط صدام»، پژوهشنامه روابط بینالملل، تابستان، دوره هشتم، شماره 30. - قوام، عبدالعلی و زرگر، افشین، (1389)، دولتسازی، ملتسازی و نظریههای روابط بینالملل، تهران: واحد علوم و تحقیقات تحقیقات. - کریمی، سحر، (1394)، «نحوه و چگونگی شکلگیری گروههای تروریستی (بررسی موردی دولت اسلامی عراق و شام)»، ماهنامه پژوهش سال، زمستان، شماره 2. - کامروا، مهران، (1388)، خاورمیانه معاصر: تاریخ سیاسی پس از جنگ جهانی اول، ترجمه محمدباقر قالیباف و سیدموسی پورموسوی، تهران: قومس. - «کربلا منتظر ماست بیا تا برویم»، زمان دسترسی 1/7/1397، سایت دفاع مقدس، http://defamoghaddas.ir/fa. - «گزارش شکست داعش در عراق»، زمان دسترسی 1/8/1397، پایگاه خبرگزاری مشرق نیوز، https://www.mashreghnews.ir/news/317372 . «گزارش نیویورک تایمز/ سقوط صدام باعث روانه شدن سیل ایرانیها به عراق برای زیارت عتبات عالیات شده است»، زمان دسترسی 10/7/1397، پایگاه خبرگزاری ایسنا، https://www.isna.ir/news/8207-06240. - منتظری مقدم، حامد و احمدی، آیتالله، (1394)، «مناسبات اجتماعی شیعیان عصر حضور در تعامل با امام معصوم»، فصلنامه شیعهشناسی، تابستان، دوره 13، شماره 50. - نجفی، فیروز، (1386)، «تأثیر انقلاب اسلامی بر جنبش شیعیان عراق»، پژوهشنامه تاریخ، بهار، سال سوم، شماره 10. - نورائی، مرتضی و معینی، مینا، (1396)، «بررسی مسائل و مشکلات زوار ایرانی در زیارت عتبات عالیات در فاصله سالهای 1920-1900 م»، فصلنامه جستارهای تاریخی، پاییز و زمستان، سال هشتم، شماره 2. - واعظ، نفیسه، (1394)، «بررسی تأثیر سفرهای زیارتی بر سیاست منطقهای و روابط جمهوری اسلامی ایران با عراق نوین»، بهار، فصلنامه شیعهشناسی، دوره 13، شماره 50. - مصاحبه با سمیر علیوی تالی عباس در تاریخ 18/8/1396. - مصاحبه با اعظم فرخی در تاریخ 15/8/1396. - مصاحبه با سید علی حسینی در تاریخ 15/8/1396. - مصاحبه با سید محمد موسوی در تاریخ 18/3/ 1396 - مصاحبه با سید محمد موسوی در تاریخ 23/4/1397. - مصاحبه با کرار مهدی حمد در تاریخ 18/8/1396. - مصاحبه با محمد عزیزپوریان در تاریخ25/3/97. - وزارت صنعت، معدن و تجارت، ( 1397)، گزارش عملکرد تجارت خارجی کشور سال 1397، سازمان توسعه تجارت ایران، دفتر برنامه ریزی تجاری، گزارش آمار، شماره 12.
ب- انگلیسی - Definition of 'Soft Border', available at: https:// www. Collins Dictionary. com/ dictionary/english/soft-border. - Janparvar, Mohsen, )2017(, “Explain and Leveling Basic Dimensions of Border Studies”, Geopoliticaric Quarterly, Vol. 12, No. 4. - Koithara, Verghese, (2005), “Soft Border Approach in Kashmir: How It Can be Made to Work”, Economic and Political Weekly, Vol. 40, No. 18. - Mostov, Joulie, )2008(, “Soft Borders Rethinking Sovereignty and Democracy”, Printed in the United States of America. - Nader, Alireza, )2015(, “Irans Role in Iraq, Room for U.S. Cooperation?”, RAND Corporation. - UNCHR and Altai Consulting,) June 2009), “Research Study on Cross Border Population Movements between Afghanistan and Pakistan”, available at: http:// www. unhcr.org/4ad448670.pdf. - Webber, Annette, (2012), Boundaries with Issues: Soft Border Management as a Solution? Perspective, FES Eastern Africa. Available At: https://library.fes.de/pdf-files/iez/08869.pdf.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 19,396 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3,437 |
||