| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,180 |
| تعداد مقالات | 17,675 |
| تعداد مشاهده مقاله | 54,125,724 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,388,961 |
تحلیل تطبیقی تاثیر میزان اجتهاد در تفسیر فرات کوفی و تفسیر عیاشی | ||
| سراج منیر | ||
| مقاله 2، دوره 10، شماره 36، مهر 1398، صفحه 37-70 اصل مقاله (431.26 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- ترویجی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/ajsm.2021.48444.1572 | ||
| نویسندگان | ||
| زهره اخوان مقدم1؛ افشان بستاکچی* 2 | ||
| 1دانشیار علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علوم و فنون قرآن کریم، تهران، ایران | ||
| 2دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن، دانشگاه علوم و فنون قرآن کریم، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| از ویژگی‌های مطالعات دوران معاصر در حوزه علوم اسلامی، تأیید ریشه‌دار بودن هویت فکری و اعتقادی شیعه و بازشناسی خلأها و کاستی‌ها برای جبران و تدارک آن‌ها است. از جملة این آثار در گستره علوم قرآنی و حدیثی، تفاسیر متعلق به قرن سوم و سال‌های آغازین قرن چهارم، با عنوان تفسیر فرات کوفی و تفسیر عیاشی است. این دو تفسیر از جمله تفاسیر روایی است، که از تفاسیر مأثور اولیه شیعه محسوب شده و مشتمل بر روایات مختلف خصوصاً روایات منقول از ائمه(ع) هستند. از جمله مسائل موجود در تفاسیر مذکور، موضوع اجتهاد و تأثیر آن در گزینش، چینش و تعداد روایات مربوط به هر سوره است. مذهب فکری، شرایط بومی و عصر زندگی آن دو مفسر مانند: گرایش غالب زیدیه بر کوفه در دوره زیست فرات، دوری وی از مدینه و عدم دسترسی به امام، فشارها و تنگناهای سیاسی، عصرغیبت، اختصاص عصمت به اصحاب کسا و وجود قرائن سندی از زیدبن علی در سند روایات تفسیر فرات‌کوفی از جمله استنادات غالب بودن روش و نگرش زیدیه بر تفسیر فرات‌کوفی است. از طرفی نزدیکی عیاشی به مرکز نقل حدیث امامیه، انتخاب عناوین روایات در تفسیر عیاشی و ... از جمله مسائلی بوده که در انتخاب و نگارش تفسیر عیاشی مؤثر بوده‌است. اختلاف فاحش تعداد روایات ذیل هر سوره نوعی دخالت اجتهاد در نگارش تفاسیر نامبرده را بیان می‌کند.دراین پژوهش با روش تحلیلی– تطبیقی مندرجات این دو اثر مقایسه شده، وجوه مختلف تفاسیر نامبرده مورد واکاوی قرار گرفته و نتایج قابل توجه آن در معرض دید مخاطبان است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تفسیر روایی؛ عیاشی؛ فرات کوفی؛ اجتهاد؛ بوم‌های تفسیری | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
آقا بزرگ تهرانی، محمد محسن. (1983م). الذریعه الی تصانیف الشیعه. بیروت: دارالاضراء.
ابن بابویه، علی ابن الحسین. (1412 ق). الامامة والتبصرة من الحیرة. تحقیق محمد رضا الحسینی. بیروت: موسسه آل البیت لاحیاء التراث. الطبعة الثانیه..
ابن ندیم، محمد بن اسحاق. (1415ق). الفهرست. تحقیق رضا تجدد. بی نا. تهران.
استادی، رضا. (1377ش). آشنایی با تفاسیر قرآن مجید و مفسران. قم. انتشارات: موسسه در راه حق.
________. (1370ش). تفسیر عیاشی و مولف آن. کیهان اندیشه. [ش5. ص7-38 ].
امین، احسان. (1421ق). التفسیر بالماثور و تطویر عند الشیعه. بیروت: دارالهادی.
امین، سید حسن. (1408ق). مستدرکات أعیان الشیعه. بیروت: دار التعارف المطبوعات.
بابایی، علی اکبر. (1381 ش). مکاتب تفسیری. تهران. انتشارات: سمت.
پاکتچی، احمد. (1380ش). «امامیه» دایرةالمعارف بزرگ اسلامی. زیر نظر سید کاظم موسوس بجنوردی. تهران: مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی.
جلیلی، سید هدایت. (1386ش). نگاهی دیگر به تفسیر اثری. مجله علوم حدیث. سال دوازدهم. شماره43.
حرّ عاملی، محمد بن حسن. (414ق). وسائل الشیعه. تهران. انتشارات: المکتبه الاسلامیه.
حسکانی، ابو القاسم عبید الله بن عبدالله. ( 1393ش). الشواهد التنزیل. انتشارات: مجمع احیاء الثقافه الاسلامیه.
خویی، ابوالقاسم. ( بی تا). معجم الرجال الحدیث. قم: نشر مدینه العلم.
شریف قرشی، باقر. (1382ش). زندگی امام حسن عسگری. ترجمه: سید حسن اسلامی. قم. انتشارات: دفتر انتشارات اسلامی.
صائب، عبدالحمید. ( 1424ق). معجم مؤرخی الشیعه. قم. ناشر: مؤسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامی.
طباطبائی، سیدکاظم. (1385ش). «تفسیر عیاشی و باز یابی اسانید و روایات آن در شواهد و تنزیل)». مجله مقالات و بررسی ها. دانشگاه تهران. ش79. (ص129-148).
طبری، محمد بن جریر. (1358ش). تاریخ الامم والملوک. قاهره: انتشارات مطبعه الاستقامه.
طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن. (1382ش). اختیار معرفه الرجال. انتشارات : تهران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ. ( 1351ش). الفهرست. تحقیق اسپرنگر و دیگران. به کوشش محمود رامیار. انتشارات: دانشگاه مشهد.
عبدالحمید، صائب. بیتا. معجم مؤرخی الشیعه: الامامیه-الزیدیه. ناشر موسسه دایرة المعارف فقه اسلامی.
عسکری، سید مرتضی. (1378ش). القرآن الکریم و روایات المدرستین. تهران: دانشکده اصول الدین.
علوی مهر، حسین. (1381ش). روش‌ها و گرایش‌های تفسیری. قم: سازمان اوقاف و امور خیریه. انتشارات اسوه.
ــــــــــــــــــــــ . (1388ش). تاریخ تفسیر و مفسران. قم. انتشارات: جامعه المصطفی العالمیه.
عیاشی، ابونضر محمد بن مسعود. (1380ش). التفسیرالعیاشی. به کوشش سید هاشم رسولی محلاتی. قم. چاپخانه علمیه.
فرات کوفی، فرات بن ابراهیم. (1410ق). تفسیر فرات کوفی. تحقیق کاظم المحمودی. تهران. انتشارات: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
فهیمی تبار، حمیدرضا. (1390ش). اجتهاد در تفسیر روایی امامیه. ناشر: دانشگاه امام صادق(ع).
فیض کاشانی، ملا محسن. (بیتا). محسن. النوادر فی جمع الاحادیث. قم: انتشارات:کتابفروشی کتبی نجفی.
فیومی، احمد بن محمد. (1414ق). مصباح المنیر. انتشارات: دار الهجره.
قبادی، مریم. (1386ش). «نقد و تحلیل تفسیر فرات کوفی». رساله دکتری دانشگاه تربیت مدرس.
معرفت، محمد هادی. (1380ش). تفسیر و مفسران. قم: انتشارات موسسۀ فرهنگی التمهید.
مهدوی راد، محمد علی. (1386ش). «بازشناسی اندیشه غلو». مجله مطالعات اسلامی. شماره ی78. ص1-22».
نجاشی اسدی، ابوالعباس احمدبن علی. ( 1407 ق). رجال النجاشی. قم: انتشارات مؤسسۀ نشر اسلامی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 771 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 351 |
||