| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,185 |
| تعداد مقالات | 17,683 |
| تعداد مشاهده مقاله | 54,292,827 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,418,295 |
ماهیّت تدبّر موضوعی در قرآن کریم | ||
| سراج منیر | ||
| مقاله 7، دوره 11، شماره 38، فروردین 1399، صفحه 167-194 اصل مقاله (783.78 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/ajsm.2021.56298.1649 | ||
| نویسندگان | ||
| علی رضا لک زایی1؛ ابوالقاسم عاصی مذنب* 2؛ محمدرضا شایق3 | ||
| 1دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، ، دانشگاه آزاد اسلامی یزد، یزد، ایران. | ||
| 2استادیار علوم قرآن و حدیث، دانشگاه آزاد اسلامی یزد، یزد، ایران. | ||
| 3استادیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه یزد، یزد، ایران | ||
| چکیده | ||
| ساختار ویژۀ قرآن اقتضا مینماید که به منظور دسترسی به نظر قرآن پیرامون موضوعات مختلف، باید نگرشی هماهنگ و جامع به آیات آن داشت. معارف قرآن کریم دارای مراتب و درجات مختلف است؛ تدبّر، تفسیر و تأویل از مهمترین راههای فهم قرآن میباشد. بین این سه واژه، رابطۀ عموم و خصوص و اخص برقرار است؛ عموم مردم از طریق تدبّر، به گوهرهای موجود در قرآن دسترسی پیدا میکنند، مفسّران با بهرهگرفتن از ابزارهای تخصصی در سطحی بالاتر تدبّر مینمایند. تدبّر در عرصۀ تأویل بخشی از قرآن کریم - حقیقت و باطن کلام الهی- در انحصار معصومان(ع) است. تدبّر موضوعی شیوهای نوین در روشهای فهم قرآن محسوب میشود؛ فرآیندی است که با بهرهگیری از آن میتوان با مراجعهی مستقیم به کتاب الهی، دیدگاه قرآن را دربارۀ مسائل و موضوعات مختلف زندگی و معارف وحیانی استخراج نمود. در تحقیقات پژوهشگران و مفسّران، این مهارت توأم با تفسیر موضوعی - بدون ذکر عنوان تدبّر موضوعی - و در خلال آن کاربرد داشتهاست. این تحقیق به شیوۀ تطبیقی – تحلیلی با بررسی ارتباط و تفاوت تدبّر با واژگان قریبالمعنی به تبیین ماهیت تدبّر موضوعی پرداختهاست. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قرآن؛ تدبّر موضوعی؛ تدبّر ترتیبی؛ تفسیر موضوعی؛ تأویل | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
ابن منظور، محمدبن مکرم. (1414ق). لسان العرب. چاپ سوم. بیروت: دار صادر.
اسفراینى، ابوالمظفر شاهفور بن طاهر. (1375). تاج التراجم فى تفسیر القرآن للاعاجم. چاپ اول. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
آل موسی، علی. (1430ق). التدبّر الموضوعی فی القرآن الکریم. بیروت: دار کمیل للطباعة و النشر.
آلوسی، سید محمود. (1415ق). روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم. چاپ اول. بیروت: دار الکتب العلمیة.
الهیزاده، محمد حسین. (1393). درسنامه تدبّر موضوعی قرآن. چاپ اول. مشهد: انتشارات مؤسسه فرهنگی تدبّر در قرآن و سیره.
الهیزاده، محمد حسین. (1395). درسنامه تدبّر ترتیبی قرآن. چاپ اول. مشهد: مؤسسه تدبّر در قرآن و سیره.
آملی، سید حیدر. (1422ق). تفسیر المحیط الأعظم و البحر الخضم. چاپ سوم. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی.
بخاری، محمد بن اسماعیل. (1304ق). ارشاد الساری، لشرح صحیح مسلم. بغداد: المطبعة الامیریه.
بغدادى، علاء الدین على بن محمد. (1415ق). لباب التاویل فى معانى التنزیل. چاپ اول. بیروت: دارالکتب العلمیة.
بیضاوی، عبدالله بن عمر. (1418ق). أنوار التنزیل و أسرار التأویل. چاپ اول. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
جلیلى، سید هدایت. (1372). روششناسى تفاسیر موضوعى قرآن. تهران: انتشارات کویر.
جنابی، شهاب و همکاران. (1397). «نظریه مبنای "رهبری تحوّل" در اجتماعات انسانی بر اساس تدبّر موضوعی در آیات قرآن کریم». مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی. شماره11. 73-100.
حجازی، محمد محمود. (1413ق). التفسیر الواضح. چاپ دهم. بیروت: دارالجلیل الجدید.
حسینی زبیدی، محمدمرتضی. (1414ق). تاج العروس من جواهر القاموس. چاپ دهم. بیروت: دارالفکر.
حسینی شیرازی، سید محمد. (1423ق). تبیین القرآن. چاپ دوم. بیروت: دارالعلوم.
حکیم، سید محمد باقر و لسانى فشارکى، محمدعلى. (1378). علوم قرآنى. چاپ اول. تهران: تبیان.
حکیم، سید محمد باقر. (1417ق). علوم قرآن. چاپ سوم. قم: مجمع الفکر الاسلامی.
خاتونقدمی، هاجر. (1392). «تأمّلی در کتاب پژوهشی در تفسیر موضوعی». مجله ماه دین. شماره 189، 73-79.
الخالدی، صلاح عبدالفتاح. (1433ق). التفسیر الموضوعی بین النظریه و التطبیق. چاپ سوم. عمان: دارالنفائس.
الخضری، محمود راغب. (2016م/1437ق). منهج التدبّر الموضوعی المعاصر للقرآن الکریم. چاپ اول. ریاض: مکتبة التوبة.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1412ق). المفردات فی غریب القرآن. چاپ اول. دمشق – بیروت: دارالعلم الدار الشامیه.
رجبی، محمود. (1383). روش تفسیر قرآن. چاپ اول. قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
رجبی، محمود. (1388). «تفسیر موضوعی از منظر استاد محمدتقی مصباح». قرآن شناخت. پاییز و زمستان 1388، شماره4، 111-146.
رضایی اصفهانی، محمدعلی. (1387). منطق تفسیر قرآن2. چاپ سوم. قم: جامعه المصطفی العالمیه.
زمانی، محمدحسن. (1387). مستشرقان و قرآن. چاپ دوم. قم: بوستان کتاب.
زمخشری، محمود. (1407ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل. چاپ سوم. بیروت: دار الکتاب العربی.
سعید، عبد الستار فتح الله. (1406ق). المدخل الی التفسیر الموضوعی. چاپ اول. قاهره: دارالطباعة و النشر.
شاکر، محمدکاظم. (1376). روشهای تأویل قرآن. تهران: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
صادقی تهرانی، محمد. (1419ق). البلاغ فى تفسیر القرآن بالقرآن. چاپ اول. قم: مؤلف.
صدر، سید محمد باقر. (1434ق). المدرسة القرآنیه. قم: دار الکتاب الاسلامی.
--------------. (1395). پژوهشهای قرآنی. ترجمه سید جلال میرآقایی. قم: دارالصدر.
صفار، محمد بن حسن. (1404ق). بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد صلّى الله علیهم. چاپ دوم. قم: مکتبة آیة الله المرعشی النجفی.
طباطبایی، محمد حسین. (1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن. چاپ پنجم. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
طبرسى، حسن بن فضل. (1370). مکارم الأخلاق. چاپ چهارم. قم: شریف رضی.
طبرسى، فضل بن حسن. (1372). مجمعالبیان فى تفسیر القرآن. تحقیق محمد جواد بلاغى. ج1. چاپ سوم. تهران: انتشارات ناصر خسرو.
طریحی، فخرالدین. (1375). مجمع البحرین. چاپ سوم. تهران: کتابفروشی مرتضوی.
طوسى، محمد بن الحسن. (1376). التبیان فى تفسیر القرآن. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
علوینژاد، سید حیدر. (1385). «ظاهر و باطن قرآن در گسترهی روایات». پژوهشهای قرآنی. شماره 5و6، 138-171.
العیص، زید عمر عبدالله. (1426ق). التفسیر الموضوعی: التأصیل و التمثیل. الریاض: مکتبة الرّشد.
فراهیدى، خلیل بن أحمد. (1409ق). کتاب العین. ج4. قم: هجرت.
فیومی، احمدبن احمد. (1414ق). المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر. چاپ دوم. قم: دارالهجرة.
گنابادی، سلطان محمد. (1408ق). تفسیر بیان السعادة فى مقامات العباده. بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
لسانی فشارکی، محمدعلی و مرادی زنجانی، حسین. (1396). روش تحقیق موضوعی در قرآن کریم. چاپ چهارم. قم: بوستان کتاب.
لکزایی، علیرضا. (1391). نقد و بررسی روشهای تدبّر در قرآن با تأکید بر روشهای محمد حسین الهیزاده و ولیالله نقیپورفر. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم و فنون قرآن تهران.
لکزایی، علیرضا و همکاران. (1398). «امکان تدبّر موضوعی در قرآن کریم توسط عموم مردم». پژوهشهای قرآن و حدیث. شماره اول. 117-136.
لکزایی، علیرضا و همکاران. (1399). ماهیّت و روششناسی تدبّر موضوعی در قرآن کریم با تأکید بر نقد و ارزیابی روش تدبّر موضوعی محمد حسین الهیزاده. رساله دکتری. دانشگاه آزاد اسلامی یزد.
محمدعلینژاد، عمران. (1394). «تدبّر در فهم قرآن» سراج منیر. شماره 20. 149-173.
مجلسی، محمدباقر. (1403ق). بحارالانوار. چاپ دوم. بیروت: دار احیاءالتراث العربی.
محمدیفام، فریدون. (1390). نقد و بررسی شاخصههای تفسیر، تأویل، و تطبیق. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده علوم و فنون قرآن تهران.
مرادی زنجانی، حسین و لسانی فشارکی، محمدعلی. (1386). روش تحقیق موضوعی در قرآن کریم. چاپ دوم. زنجان: قلم مهر.
مسلم، مصطفی. (1421ق). مباحث فی التفسیر الموضوعی. دمشق: دارالقلم.
مصطفوی، حسن. (1368). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. چاپ اول. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
معرفت، محمدهادی. (1379). تفسیر و مفسران. قم: مؤسسه فرهنگی التمهید.
مکارم شیرازی، ناصر. (1377). پیام قرآن. تهران: دارالکتب الاسلامیة.
میرباقری، محسن. (1386). ظاهر قرآن باطن قرآن. چاپ اول. تهران: محمد.
نقیپورفر، ولیالله. (1387). پژوهشی پیرامون تدبّر در قرآن. تهران: اسوه.
یداللهپور، بهروز. (1383). مبانى و سیر تاریخى تفسیر موضوعى قرآن. قم: دارالعلم.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 959 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 425 |
||