| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,178 |
| تعداد مقالات | 17,642 |
| تعداد مشاهده مقاله | 53,446,826 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,252,679 |
بازکاوی کارکرد قصص قرآنی در تحلیل آینده‌نگاری راهبردی (مطالعۀ موردی داستان بنی‌اسرائیل) | ||
| پژوهشنامه معارف قرآنی | ||
| دوره 12، شماره 45، تیر 1400، صفحه 34-64 اصل مقاله (553.9 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/rjqk.2021.12801 | ||
| نویسندگان | ||
| رضوانه دستجانی فراهانی1؛ احمد آکوچکیان* 2؛ عباس اشرفی3 | ||
| 1دانشگاه علامه طباطبائی | ||
| 2هیئت علمی مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه (رشد) | ||
| 3دانشیار دانشگاه علامه طباطبائی | ||
| چکیده | ||
| مقوله پیشرفت با نظر به عینیت آن در موقعیت‌های زمانی و مکانی، نیازمند الگوی معین با رویکرد آینده‌نگری و آینده‌نگاری است. نقش آموزه‌های دین در آینده‌نگاری تمدنی، یک مسئله محوری و راهبردی در دورۀ معاصر است. برجسته‌ترین فصل آموزگاری آینده‌نگاری دینی، رخدادهای تاریخ تمدنی و به طور خاص، قصص هستند. رویکرد آینده‌نگاری به مدد قصص، اصلی بنیادین در مبانی فلسفه دین (نظام انتظار از دین و نیاز به دین) است. قصه قرآنی یک منظومه گفتمانی است که رویدادهای مؤثر در تحول فرد، جامعه و تمدن را پیش رو می گذارد و هدف آن قرار دادن مخاطب در موقعیتی است که با انتخاب و اختیار خود در مسیر رشد قرار گیرد تا آینده خود، جامعه و تمدن را در سمت و سوی آرمان الهی رقم زند. این مقاله با پرسش اصلی «چیستی آینده‌نگار قصص قرآنی»، با روش تحلیل محتوا به نظریۀ آینده‌نگاری برآمده از قصص قرآنی می‌پردازد و بر آن است که پژوهش کارکرد آینده‌نگار از قصص تمدنی، یک ساحت راهبردی نه فقط در حوزه پژوهش هنجارین، بلکه در حوزه تحقیق و توسعۀ آینده‌نگار نیز هست. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که آینده‌نگری تا آینده‌نگاری، فصل راهبردی فلسفه قصه قرآنی است و قصه قرآنی ظرفیتی معرفت‌شناخت و روش‌شناخت در پیشنهاد رویکرد آینده‌نگار راهبردی دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قصص قرآنی؛ هنر؛ آینده‌نگاری؛ پیشرفت؛ تحول | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌اثیر، مبارک‌بن محمد. (1383ق.). النهایه. به کوشش طاهر احمد زاوی و محمود محمد طناحی. قم: مؤسسه الامین للطباعه و النشر و التوزیع.
ابن‌بابویه، محمدبن‌على. (1414ق.). من لایحضره الفقیه. چاپ دوم. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
ابن‌فارس، احمد. (1410). معجم مقاییس‌اللغه. بیروت: الدارالاسلامیه.
ابن‌مسکویه، ابوعلی. (1371). تجارب‌الامم. تحقیق ابوالقاسم امامی. تهران: سروش.
ابن‌منظور، محمدبن مکرم. (1414ق.). لسان العرب. چاپ سوم. بیروت: دارصادر.
ازگلی، محمد. (1383). رهبری استراتژیک چشم‌انداز. تهران: دانشگاه امام حسین (ع).
ابوهلال عسکری، حسن بن عبدالله. (1410). الفروق‌اللغویه. قم: مکتبه بصیرتی.
اسلاتر، ریچارد. و همکاران. (۱۹۹۶). آینده‌اندیشی برای هزاره نوین. مفاهیم. روش‌ها و ایده‌های آینده‌پژوهی. ترجمۀ عقیل ملکی‌فر و دیگران. تهران: مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی.
اشرفی، عباس. (1390). مقایسۀ قصص در قرآن و عهدین. تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل.
الوانی، سیدمهدی. صلاحی، اسحاق. (1392). «طراحی مدل اسلامی ـ ایرانی آینده‌نگاری راهبردی». مطالعات بین رشته‌ای دانش راهبردی. شماره 10.
آکوچکیان، احمد. (1389). درس‌نامۀ حکمت هنر. اصفهان: دانشگاه هنر اصفهان.__________. (1393).
فروکاهشی سبک زندگی با سوره مسد. تهران: بنیاد اندیشۀ دینی و مطالعات توسعه.
آکوچکیان، احمد و همکاران. (1395). الگوی راهبری تحول. تهران: بنیاد اندیشۀ دینی و مطالعات توسعه.
آکوچکیان، احمد. (1398). الگوی تنزیلی قرآن. تهران: بنیاد اندیشۀ دینی و مطالعات توسعه (چاپ محدود).
صلاحی، اسحاق. (1392). طراحی مدل اسلامی ـ ایرانی آینده‌نگاری راهبردی. رساله دکتری. تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.
ایمان، محمدتقی و کلاته ساداتی، احمد. (1392). روش‌شناسی علوم انسانی نزد اندیشمندان مسلمان. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
ابن منظور، محمدبن مکرم. (1414ق). لسان‌العرب. چاپ سوم. بیروت: دار صادر.
بابایی، حبیب‌الله. (1393). کاوش‌های نظری در الهیات تمدنی. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
بصیری، مریم. (1396). فرآیند شکل‌گیری داستان در ادبیات داستانی و دراماتیک. تهران: خوارزمی.
بل، وندل. (1396). مبانی آینده‌پژوهی: تاریخچه. اهداف و دانش. ترجمۀ مصطفی تقوی و محسن محقق. چاپ سوم. تهران: مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی.
بنی اسد، رضا. (1390). مدیریت راهبردی با تأکید بر جهاد اقتصادی. تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
پایدار، حبیب‌الله. (بی‌تا). برداشت‌هایی دربارۀ فلسفۀ تاریخ از دیدگاه قرآن. تهران: سلمان.
پروینی، خلیل. (1379). تحلیل ادبی و هنری داستان‌های قرآنی. تهران: فرهنگ‌گستر.
پولارد. سیدنی. (1354). اندیشه ترقی. ترجمه حسین اسدپور پیرانفر. تهران: امیرکبیر.
تافلر. الوین. (1373). ورق‌های آینده. تهران: البرز.
تقوی، مصطفی. (1387). «درآمدی مبنایی و راهبردی بر الگوی اسلامی ـ ایرانی توسعه علم و فناوری». فصلنامه روش‌شناسی علوم انسانی. شماره ، صص 73ـ98.
حاج منوچهری، فرامرز. (1395). گونه‌شناسی و تحلیل قصص قرآنی. تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
حسن‌بیگی، ابراهیم. (1390). مدیریت راهبردی. تهران: سمت.
حسینی، محمد. (1382). ریخت‌شناسی قصه‌های قرآنی. تهران: ققنوس.
خامنه‌ای، سیدعلی. (1399). بیانات در سخنرانی تلویزیونی به مناسبت عید قربان تاریخ (10/5/99). https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=46146
خزائی، حسین. (1397). درآمدی بر آینده‌نگاری قرآن‌شناخت. اندیشه‌ها و نظرها در نظریه و مکتب تفسیر پیشرفت‌شناخت.
(مجموعه مقالات). تهران: بنیاد اندیشه دینی و مطالعات توسعه.
دانشنامۀ آینده پژوهی. (1387). مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی. مرکز آینده پژوهی علوم و فناوری دفاعی. تهران: مرکز آینده‌پژوهی.
الدجانی، زاهیه راغب. (1393). مفهوم قرآنی و توراتی موسی (ع) و فرعون.
ترجمه حبیب‌الله عباسی. تهران: سخن. راغب اصفهانی. (1412).
مفردات فی غریب‌القرآن. تحقیق صفوان عدنان داودی. بیروت: دارالعلم الدارالشامیه.
زالی، نادر. (1396). آینده‌نگاری راهبردی در برنامه‌ریزی و توسعه منطقه‌ای. چاپ سوم. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
صاحبی نژاد، مجید. (1385). آینده‌نگاری فناوری. ابزاری جهت اولویت‌گذاری علم و فناوری نانو در ایران. پایان نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه علامه طباطبائی.
صالحی، پیمان. افشار، مرضیه. (1398). «تحلیل گفتمان انتقادی داستان حضرت موسی (ع) در قرآن (بر اساس الگوی نورمن فرکلاف)».
پژوهش‌های قرآنی. سال 23. شماره 3. صص 59ـ82 .
صدر، سیدمحمدباقر. (1395). پژوهش‌های قرآنی. ترجمه سیدجلال میرآقایی. قم: دارالصدر. طریحی، فخرالدین. (1375).
مجمع البحرین. تحقیق سیداحمد حسینی. چاپ سوم. تهران: کتاب‌فروشی مرتضوی.
غلامرضایی، علی‌اصغر. (1390). درآمدی بر ساختار روایت قصه‌های قرآن. قم: صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران. مرکز پژوهش‌های اسلامی.
فراهیدی، خلیل بن احمد. (1410). العین. چاپ دوم. قم: انتشارات هجرت.
قطبی، محمد. (1352). تعریف هنر. تهران: بی‌نا.
کورنیش، ادوارد. (1394). آینده‌پژوهی پیشرفته (نگاهی ژرف به اصول. مبانی و روش‌های آینده‌پژوهی). ترجمه سیاوش ملکی‌فر و فرخنده ملکی‌فر. تهران: آینده‌پژوه.
محمدپور، احمد. (1390). روش در روش. تهران: جامعه شناسان.
مصطفوی، حسن. (1360). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: ترجمه و نشر کتاب.
ملکی فر و همکاران(1393). الفبای آینده‌پژوهی. چاپ چهارم. تهران: آینده‌پژوه.
ملکی‌فر، عقیل. ملکی‌فر، سیاوش. فخرایی، مرضیه. (1393). آینده-پژوهی و هنر آینده‌گرا. تهران: سورۀ مهر.
موسوی گرمارودی، علی. (1375). داستان پیامبران. چاپ پنجم. تهران: قدیانی.
ناظمی، امیر و قدیری، روح الله. (1385). آینده‌نگاری از مفهوم تا اجرا. تهران: مرکز صنایع نوین.
نصر، طاهره. (1386). از هنر و هنر اسلامی. شیراز: نوید شیراز.
نصیری، علی. (1376). «درآمدی بر زیباشناسی از دیدگاه قرآن». اندیشه حوزه. دوره سوم. شماره ۲ و۳. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 871 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 571 |
||