| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,123 |
| تعداد مقالات | 17,128 |
| تعداد مشاهده مقاله | 48,614,254 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 26,462,243 |
سهم مفهوم «مقیاس انسانی» در موفقیت طرح‌های شهری (موردپژوهش: طرح‌های مرمتی شهری تهران در دهه 1380) | ||
| فصلنامه برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای | ||
| مقاله 1، دوره 5، شماره 14، آذر 1399، صفحه 1-28 اصل مقاله (1.09 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/urdp.2021.57686.1275 | ||
| نویسندگان | ||
| محمود رضایی* 1؛ آیدا ایرانی ملک کیان2 | ||
| 1دانشیار شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران | ||
| 2کارشناس ارشد طراحی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| این مقاله میکوشد در پی بازتعریف مقیاس انسانی، ابعاد پنهان آن را در موفقیت طرح‌های شهری بکاود. هدف، تقویت طرح‌های شهری در بافت‌های تاریخی با تعریف معیارهای مؤثر موفقیت است. ازهمینرو، طرح‌های مرمتی شهری اجراشده دهه 1380 شمسی منطقه 12 تهران به عنوان مورد مطالعه در نظرگرفته شدهاست. روش کیفی-کمی با به‌کارگیری «کدگذاری مفاهیم» در مرحله بازتعریف، «تکنیک دلفی» در مرحله انتخاب طرح‌ها، رتبه‌بندی از طریق «تحلیل سلسله مراتبی» سپس تأیید با «مشاهدات» است. پس از تفسیر کیفی مفهوم مقیاس انسانی، میزان رعایت آن در طرح‌های منتخب با سایر معیارها و موفقیت کلی هر طرح سنجیده شدهاست. نتایج حاکی است که گرچه مقیاس انسانی از مهم‌ترین معیارهای موفقیت است ولی بیشتر، فهم کالبدی از آن شده درحالی‌که ابعاد فراکالبدی همچون مشارکت، پیاده‌پذیری و هویت در این مفهوم مستتر است. مقیاس انسانی تأثیر متناسب و همسویی با کل معیارهای سنجش موفقیت یک طرح دارد؛ یعنی می‌توان از آن به‌عنوان حد مشترک و تام در فضاهای موفق شهر نامبرد. سهم رعایت مقیاس انسانی در هر طرح، نمایانگر نسبتی قابل‌قبول از کل معیارهای موفقیت طرح است. با شرایط نسبی یکسان در بافت‌های ارزشمند تاریخی از میان معیارهای درونی مقیاس انسانی، نقش مشارکت مردمی یعنی مؤلفه فراکالبدی در موفقیت بالاترین است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مقیاس انسانی؛ ابعاد و تناسبات فضایی؛ پیاده‌پذیری؛ مشارکت مردمی؛ فرامعیارهای موفقیت طرح‌های بهسازی و نوسازی | ||
| مراجع | ||
|
امینیان، ناصر و محمدپورزرندی، حسین. (1394). "ارزیابی قابلیت‌های بازآفرینی پیاده راه‌های گردشگری از منظر توسعه پایدار شهری (مطالعه موردی: خیابان 15 خرداد تهران)"، فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری، شماره 11: 21-1.
اوست هویی زن، اندریاس. (1377). "مشارکت شهروندان در طرح‌ریزی و توسعه نواحی شهری"، ترجمه: ناصر برک‌پور، مجله معماری و شهرسازی، شماره 48 و 49.
بیکن، ادموند. (1376). طراحی شهرها، ترجمه: فرزانه طاهری، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.
پاکزاد، جهانشاه. (1385). مبانی نظری و فرایند طراحی شهری، تهران: وزارت مسکن و شهرسازی.
پاکزاد، جهانشاه. (1386). سیر اندیشه‌ها در شهرسازی، جلد دوم، تهران: شرکت عمران شهرهای جدید، چاپ اول.
پاکزاد، جهانشاه و بزرگ، حمیده. (1391). الفبای روان‌شناسی محیط برای طراحان، تهران: نشر آرمانشهر.
پیرنیا، کریم. (1386). سبک شناسی معماری ایرانی، تهران: نشر سروش دانش، چاپ دوازدهم.
توسلی، محمود. (1376). قواعد و معیارهای طراحی فضای شهری، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.
توسلی، محمود. (1388). طراحی شهری: هنر نوکردن ساختار شهر همراه با چهار نمونه موردی، تهران: محمود توسلی.
تیبالدز، فرانسیس. (1387). شهرسازی شهروندگرا ارتقای عرصه‌های همگانی در شهرها و محیط‌های شهری، ترجمه: محمد احمدی، اصفهان: نشر خاک.
تقفی اصل، آرش؛ زبردست، اسفندیار و ماجدی، حمید. (1395). "ارزیابی میزان تحقق‌پذیری پروژه‌های طراحی شهری در ایران: نمونه موردی: پروژه‌های اجراشده در تهران"، نشریه معماری و شهرسازی آرمانشهر، شماره 17: 185-197.
جایزه ملی بهترین تجربه‌های بازآفرینی شهری، (1393). جستار کیفیت در تجربه‌های بازآفرینی شهری در چارچوب اندیشه ایرانشهر- جایزه ملی بهترین تجربه‌های بازآفرینی شهری، درباره رویداد.
چپ من، دیوید. (1384). آفرینش محلات و مکان‌ها در محیط انسان‌ساخت، ترجمه: شهرزاد فریادی و منوچهر طبیبیان، تهران: دانشگاه تهران.
حبیبی، سید محسن. (1380). "مسیر پیاده گردشگری"، هنرهای زیبا، شماره 9: 51-43.
دستجردی، معصومه سادات. (1384). پیاده‌راه سازی خیابان باغ سپهسالار، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته طراحی شهری، دانشگاه شهید بهشتی تهران.
رضایی، محمود. (1392). "سنجه‌های پیاده‌پذیری (نقش پیاده راه‌سازی در بهبود حس مکان)"، هنرهای زیبا، شماره 4: 24-15.
رضایی، محمود. (1392 الف). "ارزش‌های جاوید و جهان‌گستر شهرسازی اسلامی (بازنمودی از نگرش‌های فرا کالبدی و فرا زمانی شهر اسلامی)"، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره 3: 190-169.
رضایی، محمود. (1393). آنالوطیقای طراحی، یازنگری انگاره‌ها و پنداره‌ها در فرایند طراحی فرم و فضای معاصر، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، چاپ اول.
رضایی، محمود. (1397). "مردم: "فرا معیار درونی" موفقیت طرح‌ها (مرور سه دهه و نیم طرح‌های شهری تهران از دهه 1360 شمسی)"، معماری و شهرسازی آرمانشهر، شماره 31: 252-241.
رضایی، محمود. (1397). "سیر پیشرفت و گرایش طرح‌های شهری جمهوری اسلامی ایران (پروژه‌های اجرا شده تهران از 1360 تا 1395)"، فصلنامه برنامه‌ریزی توسعه شهری و منطقه‌ای، شماره 4: 66-35.
رفیعیان، مجتبی؛ صدیقی، اسفندیار و پورمحمدی، مرضیه. (1390). "امکان‌سنجی ارتقای کیفیت محیط از طریق پیاده راه‌سازی محورهای شهری موردمطالعه: محور خیابان ارم بخش مرکزی شهر قم"، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، شماره 11:56 -41.
رنجبر، احسان و رئیس اسماعیلی، فاطمه. (1389). "سنجش کیفیت پیاده راه‌های شهری در ایران"، نشریه هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی، شماره 42: 93-83.
سیف الدینی، فرانک. (1393). طراحی شهری در مقیاس‌های انسانی، تهران: هنر معماری قرن.
شهابی‌نژاد، علی؛ قلعه نوعی، محمود و مظفر، فرهنگ. (1393). "مقیاس انسانی در میدان نقش‌جهان اصفهان"، دوفصلنامه علمی و پژوهشی مرمت و معماری ایران، شماره 8: 18-1.
عباس‌زادگان، مصطفی. (1383). "نگرش نهضت معماری مدرن شهری به فضاهای شهری"، شهرداری‌ها– سازمان شهرداری‌ها، شماره 67: 45-39.
عمرانی، مرتضی و منوچهری، محمدرضا. (1388). "ساماندهی و بهسازی گذر مروی"، هفت شهر، شماره 27 و 28: 58-63.
فدایی‌نژاد، سمیه. (1386). "بهسازی، نوسازی و بازسازی گذر مروی"، نشریه هنرهای زیبا، شماره 32: 71-61.
قبادیان، وحید و رضایی، محمود. (1392). "نخستین میدان مدرن شهر تهران بررسی دگردیسی تاریخی ـ فضایی میدانهای کهن تهران تا دورۀ مدرن"، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره 4: 196-177.
کاشانی جو، خشایار. (1393). پیاده راه‌ها از مبانی طراحی تا ویژگی‌های کارکردی، تهران: آذرخش.
گل، یان. (1392). شهر انسانی، ترجمه: علی غفاری و لیلا غفاری، تهران: موسسه علم معمار رویال.
گلکار، کورش. (بی‌تا). اصطلاح‌نامه طراحی شهری، مهندسان مشاور نقش پیراوش.
لطیفی، غلامرضا و گوهرپور، حامد. (1392). "تالار شهر، فضایی مطلوب در افزایش میزان مشارکت شهروندان"، مدیریت شهری، شماره 33: 200-185.
لک، آزاده و آقاملایی، ریحانه. (1395). "ساماندهی عرصه پیاده راه‌های شهری با رویکرد ارتقا کیفیت محیطی نمونه موردی: محور پیاده راه صف"، فصلنامه آمایش محیط، شماره 40: 90-67.
معینی، سید مهدی. (1391). شهرهای پیاده مدار، تهران: آذرخش.
مونینگر، مایکل. (1993). "سامان بخشیدن به شهر"، ترجمه: شهرزاد مهدوی، مجله آبادی، 1373، شماره 13.
مهندسین مشاور معماری و شهرسازی آمود. (بی‌تا). طراحی شهری میدان حسن‌آباد و محدوده مؤثر آن، کارفرما: سازمان زیباسازی شهر تهران.
میرحیدر، سارا و رضازاده، راضیه. (1391). "طراحی میدان راه‌آهن مشهد با تکیه بر اصول ادراک محیط"، نشریه علمی - پژوهشی انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، شماره 4: 98-85.
یاراحمدی، محمود. (1378). به‌سوی شهرسازی انسان‌گرا، تهران: شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری، چاپ اول.
References
Ardalan, Nader., Bakhtiar, Laleh. (1973). The sense of unity: The Sufi tradition in Persian architecture. Chicago: University of Chicago Press.
Bentley, Ian., McGlynn, Sue., Smith, Graham., Alcock, Alan,, and Murrain, Paul. (1985). "Responsive Environments: A Manual for Designers". London: The Architectural.
Carmona, Matthew., Heath, Tim., Taner, Oc. and Tiesdell, Steve. (2003). "Public Places Urban spaces, The Dimensions of Urban Design". Oxford: Architectural Press.
Coleman, James. (1987). "Opportunities for Innovation in Urban Design Education". Australian Planners 25 (4): 28-31.
Davidoff, Paul. (1965). "Advocacy and pluralism in planning". Journal of the American Institute of Planners 31 November: 331-38.
DETR and CABE. (2000). "By Design: urbandesign in the planning system, towards better practice", Thomas Telford Publishing
Gehl, Jan. (1987). "Life between Buildings: Using Public Space", translated by Koch, Van Nostrand Reinhold New York.
Goodey, Brian. (1993). Two Gentlemen in Verona: The Qualities of Urban Design. Streetwise. 4(2):3-5
Haughton, Graham. & Hunter, Colin.S. (1994). "Sustainable Cities". London: Jessica Kingsley.
Jacobs, Allan., and Appleyard, Donald. (1987). Toward an Urban Design Manifesto. Journal of the American Planning Association. 53: 112-120.
LPAC (London Planning Advisory Committee). (1993). London's Urban Environmental Quality. Tibbalds Colbourne Karski Williams Monro, Romford.
Lynch, Kevin. (1981). "A Theory of Good City Form". Cambridge, Mass: MIT Press.
Mumford, Lewis. and Winner, Longdon. (1934). Technics and Civilization, Chicago: The University of Chicago Press.
Nelessen, Anton. (1994). "Visions for a New American Dream". Chicago: APA Planner Press.
Rezaei, Mahmud. (2020). "Reviewing Design Process Theories: Discourses in Architecture", Urban Design and Planning Theories,. Singapor: Springer.
Roudavski, Stanislav. (2009). "Towards Morphogenesis in Architecture". International Journal of Architectural Computing, 345-374
Southworth, Michael. (1989). "Theory and Practice of Contemporary Urban Desgn". Town Planning Review.6(4): 369-402.
Tibbalds, Francis. (1988b). "Planning and Urban Design": Tibbalds offers the Prince his ten Commandments, The Planner. 74(12):1.
Tibbalds, Francis. (1989). "Planning and Urban Design": A New Agenda. The Planner. 74(4):4.
Tibbalds, Francis. (1990b). "Urban Design: Public V. Private Realm". The Architect's Journal. 192(19):59-61
Tibbalds, Francis. (1990b). "Making People-friendly Towns": Improving the Public Environment in Town and Cities. Harlow: Longman.
Violich, Francis. (1983). Urban Reading and the Design of Small Urban Places: The Village of Sutivan. Town Planning Review, Vol. 54, OP.41-62.
Vischer, Jacqueline. & Marcus, Carle. (1986). Evaluating Evaluation: Analysis of a Housing Design Awards Program. Places, 66-85
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,189 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 822 |
||