دانشگاه علامه طباطبایی

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات61
تعداد شماره‌ها2,201
تعداد مقالات17,938
تعداد مشاهده مقاله55,018,233
تعداد دریافت فایل اصل مقاله28,795,833
نوبهار, رحیم, ولایی, علی. (1400). واکاوی معیارهای فقهی در ارزیابی صلاحیت نامزدهای انتخابات در جمهوری اسلامی ایران. سامانه مدیریت نشریات علمی, 23(73), 153-181. doi: 10.22054/qjpl.2021.53061.2432
رحیم نوبهار; علی ولایی. "واکاوی معیارهای فقهی در ارزیابی صلاحیت نامزدهای انتخابات در جمهوری اسلامی ایران". سامانه مدیریت نشریات علمی, 23, 73, 1400, 153-181. doi: 10.22054/qjpl.2021.53061.2432
نوبهار, رحیم, ولایی, علی. (1400). 'واکاوی معیارهای فقهی در ارزیابی صلاحیت نامزدهای انتخابات در جمهوری اسلامی ایران', سامانه مدیریت نشریات علمی, 23(73), pp. 153-181. doi: 10.22054/qjpl.2021.53061.2432
نوبهار, رحیم, ولایی, علی. واکاوی معیارهای فقهی در ارزیابی صلاحیت نامزدهای انتخابات در جمهوری اسلامی ایران. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1400; 23(73): 153-181. doi: 10.22054/qjpl.2021.53061.2432

واکاوی معیارهای فقهی در ارزیابی صلاحیت نامزدهای انتخابات در جمهوری اسلامی ایران

پژوهش حقوق عمومی
دوره 23، شماره 73، بهمن 1400، صفحه 153-181    اصل مقاله (604.55 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/qjpl.2021.53061.2432
نویسندگان
رحیم نوبهار* 1؛ علی ولایی2
1دانشیار گروه حقوق اسلامی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
2دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
چکیده
حق انتخاب­شدن از مهم‏ترین جلوه ‏های حق تعیین سرنوشت است. این حق مطلق نیست اما محدود ساختن آن نیازمند به توجیه است. استناد ناموجه به شایسته ‏سالاری و لزوم امانت‏داری منتخبین افزون بر تضییع حق انتخاب‏ شوندگان، حق انتخاب ‏کنندگان را محدود می ­سازد. از چشم ­انداز سیاسی- اجتماعی؛ سخت­گیری در شرایط داوطلبان مناصب عمومی، وجهه مردم‏سالاری نظام را مخدوش می ­نماید. در جمهوری اسلامی ایران ضروری دانستن شرایطی مانند عدالت نامزدهای انتخاباتی، امانت شرعی پنداشتن مناصب عمومی و استناد به اصل عدم صلاحیت و عدم واجدیت شرایط قانونی، انتخابات منصفانه و رقابتی را با چالش روبه‏ رو ساخته است. بررسی شرایط نامزدها با رویکرد احراز شخصی صلاحیت­ ها بجای احراز نهادی نیز وضعیت را پیچیده ­تر کرده است. این مقاله با روش تحلیلی- انتقادی، کاربست معیارهای بررسی صلاحیت نامزدها توسط شورای نگهبان را واکاوی می نماید. برابر یافته ­های مقاله، برای برون ­رفت از این چالش­ ها می­توان درباره شرط عدالت به تئوری هایی که تفسیری متساهل­ تر از عدالت بدست می ­دهند تکیه کرد. همچنین با توجه به اینکه مردم، مالکان حوزه عمومی ­اند می­ توان ماهیت تصدی مقامات عمومی را به جای امانت شرعی، امانت مالکانه قلمداد کرد. به همین ترتیب می­توان با بکارگیری اصل عدم فسق، مرتبه ‏ای پایین‏تر از عدالت را اثبات نمود و بخشی از مشکلات موجود در نظام انتخاباتی کشور را رفع کرد.
کلیدواژه‌ها
شرایط نامزدهای انتخاباتی؛ عدالت؛ شورای نگهبان؛ حق بر انتخاب شدن؛ حق بر انتخاب کردن
مراجع
الف- فارسی

کتاب‌ها

  • امامی، محمدو استوار سنگری، کوروش، حقوق اداری، چاپ هجدهم (تهران: میزان، 1393).
  • بهشتی، سیدمحمد، مبانی نظری قانون اساسی، چاپ دوم (تهران: روزنه، 1394).
  • جعفری لنگرودی، محمدجعفر، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، ج4، چاپ ششم (تهران: گنج دانش، 1393).
  • راسخ، محمد، حق و مصلحت، چاپ پنجم (تهران: طرح نو، 1393).
  • _________، درس‏گفتارهای فلسفه حق و فلسفه حقوق عمومی (تهران: خانه اندیشمندان علوم انسانی، 1394).
  • روابط عمومی دفتر تحکیم وحدت، نظارت استصوابی (تهران: افکار، 1378).
  • زارعی، محمدحسین، مفهوم و گستره اصل عدم صلاحیت در حقوق عمومی، مندرج در کتاب حاکمیت قانون و دموکراسی (تهران: خرسندی، 1394).
  • طباطبائی مؤتمنی، منوچهر، حقوق اداری، چاپ بیستم (تهران: سمت، 1395).
  • علینقی، امیرحسین، نظارت بر انتخابات و تشخیص صلاحیت داوطلبان (تهران: نی، 1378).
  • غروی نایینی، محمد حسین، تنبیه الامه و تنزیه المله، تصحیح ورعی سید جواد (قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، 1424).
  • فیرحی، داود، آستانه تجدد (تهران: نی، 1395).
  • قاضی، ابوالفضل، حقوق اساسی و نهادهای سیاسی (تهران: میزان، 1393).
  • کاتوزیان، ناصر، اثبات و دلیل اثبات، چاپ هشتم (تهران: میزان، 1395).
  • کدیور، محسن، سیاست‏نامه خراسانی، چاپ دوم (تهران: کویر، 1387).
  • مصباح یزدی، محمدتقی، نظریه سیاسی اسلام، ج1، چاپ ششم (قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1391).
  • مرتضایی، سیداحمد، نظارت استصوابی یا استطلاعی (قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1390).
  • موسی‏زاده، ابراهیم، دادرسی اساسی در جمهوری اسلامی ایران (اصول قانون اساسی در پرتو نظرات شورای نگهبان 1359 – 1389)، زیرنظر الهام غلامحسین، تهران (تهران: مرکز تحقیقات شورای نگهبان، 1390).
  • ولایی، عیسی، فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول، چاپ چهاردهم (تهران: نی، 1398).
مقاله‌ها

  • رضایی‏زاده، محمد جواد و محسن داوری، «مبانی و اصول تشخیص صلاحیت نمایندگی مجلس شورای اسلامی»، فصلنامه دانش حقوق عمومی، سال پنجم، ش14، (1395).
  • نوبهار، رحیم، جلوه‏های حق‏الناس در عرصه عمومی، مجموعه مقالات همایش بین‏المللی حقوق مردم و حکومت دینی در اندیشه امام خمینی، 1396.
  • هداوند، مهدی، «نقش دیوان عدالت اداری در صیانت از قانون اساسی»، هفته‏نامه آسمان، ش30 (1391).
 

ب- عربی

  • اردبیلی، احمد بن محمد، مجمع الفائده و البرهان، ج 3 (قم: مؤسسه النشر الاسلامی، 1404).
  • اشتهاردی، علی‏پناه، مدارک العروه، ج 17 (تهران: دارالاسوه، 1417).
  • آشتیانی، محمد حسن، کتاب القضا، چاپ دوم (قم: دارالهجره، 1404).
  • اصفهانی، سید ابوالحسن، وسیله‏النجاه، حاشیه خمینی سید روح‏الله (قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1422).
  • اصفهانی، محمد بن حسن، کشف‏اللثام، ج10 (قم: مؤسسه النشر الاسلامی، 1416).
  • اصفهانی، محمدحسین، صلاه الجماعه (قم: مؤسسه النشر الاسلامی، 1409).
  • انصاری، مرتضی، رسائل فقهیه (رساله فی العداله) (قم: مطبعه باقری، لجنه تحقیق تراث الشیخ الاعظم، 1414).
  • __________، فرائد الاصول، ج1 (قم: مجمع الفکر الاسلامی، 1437).
  • __________، القضاء و الشهادات (قم: کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری، 1415).
  • __________، مطارح الانظار، تقریر نوری تهرانی ابوالقاسم، ج3 (قم: مجمع الفکر الاسلامی، 1383).
  • __________، المکاسب، ج 3 (قم: مجمع الفکر الاسلامی، 1415).
  • بحرانی، یوسف، الحدائق ‏الناضره فی احکام العتره‏ الطاهره (قم: موسسه النشر الاسلامی، بی‏تا).
  • بروجردی، سیدحسین، نهایه‏الاصول، تقریر منتظری حسینعلی (تهران: تفکر، 1415).
  • حر عاملی، محمد بن حسن، وسایل‏الشیعه، ج18، چاپ پنجم (بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1406).
  • حسینی مراغی میرعبدالفتاح، العناوین، ج 2، چاپ سوم (قم: موسسه النشر الاسلامی، 1429).
  • حکیم، سیدمحسن، مستمسک‏العروه، ج 1 (نجف: مطبعه الآداب، 1391).
  • حلی، ابن‏ادریس، السرائر الحاوی، ج2، چاپ دوم (قم: مؤسسه النشر الاسلامی، 1410).
  • حلی، ابن­داود، رجال ابن داود (نجف: المطبعه الحیدریه، 1392).
  • حلی (علامه)، حسن بن یوسف، تذکرة الفقها، ج15 (قم: آل البیت، 1415).
  • ______________، مختلف ‏الشیعه فی احکام الشریعه (قم: موسسه النشر الاسلامی، 1413).
  • حلی (محقق)، ابوالقاسم جعفر بن حسن، شرایع الاسلام فی مسایل الحلال و الحرام (نجف: مطبعه الآداب، 1389).
  • خویی، سیدابوالقاسم، التنقیح فی شرح العروه‏الوثقی، تقریر غروی تبریزی علی، چاپ سوم (قم: دارالهادی، 1410).
  • ______________، معجم رجال الحدیث (قم: منشورات مدینه العلم، 1409).
  • سیوری، حلی فاضل مقداد، کنزالعرفان فی فقه القرآن، ج2 (قم: انتشارات مرتضوی، 1425).
  • شوشتری، محمدتقی، قاموس ‏الرجال (قم: موسسه النشرالاسلامی، 1410).
  • شیرازی، سیدمحمد، موسوعه الفقه، ج1، چاپ دوم (بیروت: دارالعلوم، 1407).
  • صانعی، یوسف، تعلیقات علی ملحق العروه الوثقی، ج2 (قم: منشورات فقه‏الثقلین، 1442).
  • صدر، سیدرضا، الاجتهاد و التقلید (قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، 1420).
  • صدوق(شیخ)، محمدبن­علی، من لا یحضره الفقیه، ج1، چاپ دوم (قم: مؤسسه النشر الاسلامی، 1413).
  • ______________، الهدایه (قم: مؤسسه امام هادی، 1418).
  • طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم، العروه ‏الوثقی (قم: موسسه النشر الاسلامی، 1417).
  • طرابلسی، ابن براج، المهذب، ج 2 (قم: مؤسسه النشر الاسلامی، 1406).
  • طوسی، ابن‏حمزه، الوسیله الی نیل الفضیله (قم: مطبعه الخیام، 1408).
  • طوسی(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن، الخلاف، ج 6 (قم: مؤسسه النشر الاسلامی، 1417).
  • ______________، عده الاصول، ج 1 (قم: ستاره، 1417).
  • ______________، المبسوط فی فقه الامامیه، ج 8 (قم: مکتبه مرتضویه، 1351).
  • عاملی، زین‏الدین (شهید ثانی)، الروضه ‏البهیه فی شرح اللمعه ‏الدمشقیه (بیروت: دار احیاء تراث العربی، بی‏تا).
  • ______________، شرح البدایه فی علم الدرایه (قم: منشورات فیروزآبادی، 1390).
  • ______________، مسالک الافهام الی تنقیح شرایع‏ الاسلام (قم: موسسه المعارف الاسلامیه، 1413).
  • عاملی، سیدجواد، مفتاح‏الکرامه، ج10 (بیروت: دار احیاء التراث العربی، بی‏تا).
  • عاملی، سیدمحمد، مدارک‏الاحکام، ج 4 (مشهد: آل البیت، 1410).
  • گلپایگانی، سید محمدرضا، العروه‏الوثقی (المحشی)، ج 3 (قم: مؤسسه النشر الاسلامی، 1419).
  • مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج85، چاپ دوم (بیروت: مؤسسه الوفاء، 1403).
  • مراغی، میرعبدالفتاح، العناوین، ج2، چاپ سوم (قم: موسسه النشر الاسلامی، 1429).
  • مفید (شیخ)، محمد بن محمد بن نعمان عکبری، المقنعه (قم: کنگره شیخ مفید، 1413).
  • مکی عاملی، محمد بن جمال‏الدین (شهید اول)، الدروس، ج 2 (قم: مؤسسه النشر الاسلامی، 1414).
  • ______________، القواعد و الفوائد، ج 1 (قم: مکتبه المفید، بی‏تا).
  • منتظری، حسینعلی، دراسات فی ولایه الفقیه و فقه الدوله الاسلامیه، ج1 (قم: المرکز الاعلام الاسلامی، 1408).
  • موسوی خمینی، سیدروح‏الله، انوارالهدایه، ج2 (قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1413).
  • ______________، تحریر الوسیله (نجف: مطبعه الآداب، 1390).
  • ______________، مناهج‏الوصول، ج 2 (قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1414).
  • میرداماد، محمدباقر استرآبادی، الرواشح‏ السماویه (قم: دارالحدیث، 1422).
  • نائینی، محمدحسین، فوائدالاصول، تقریر کاظمی محمد علی، ج 2 (قم: مؤسسه النشر الاسلامی، 1404).
  • نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام (بیروت: داراحیاء التراث العربی، 1981).
  • نراقی، احمد، عوائد الایام (قم: مکتب الاعلام الاسلامی، 1417).
  • وحید بهبهانی، محمد باقر، حاشیه مجمع الفائده و البرهان (قم: مؤسسه العلامه المجدد الوحید البهبهانی، 1417).
  • همدانی، رضا، مصباح‏الفقیه، ج 2 (بی‏جا: مکتبه الصدر، بی‏تا).
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,285
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 663


login