| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,178 |
| تعداد مقالات | 17,641 |
| تعداد مشاهده مقاله | 53,400,548 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,236,855 |
تحلیل گفتمان زیست محیطی برنامه های توسعه اقتصادی- اجتماعی جمهوری اسلامی ایران | ||
| برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی | ||
| مقاله 3، دوره 5، شماره 21، دی 1393، صفحه 71-110 اصل مقاله (488.45 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/qjsd.2014.1422 | ||
| نویسندگان | ||
| صادق صالحی1؛ علی اصغر فیروزجائیان2؛ فاطمه غلامرضازاده3 | ||
| 1استادیارجامعه شناسی محیط ریست دانشگاه مازندران.نویسنده مسئول | ||
| 2استادیارجامعه شناسی محیط ریست دانشگاه مازندران | ||
| 3کارشناس ارشدپژوهش علوم اجتماعی دانشگاه مازندران | ||
| چکیده | ||
| امروزه، مقابله با مسائل زیست محیطی و حفاظت از محیط زیست و ایجاد محیط زیستی مناسب برای زندگی انسان، به یکی از مهمترین دغدغه‌های دولت‌ها در سرتاسر دنیا تبدیل شده و در نتیجه آن، سیاستگذاری‌های مقابله و حل مسائل زیست محیطی در دستور کار دولت‌ها قرارگرفته است. از جمله، جمهوری اسلامی ایران در قالب برنامه‌های پنج ساله توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، به مسئله محیط زیست پرداخته است. این برنامه‌ها، معمولاً تحت تأثیر گفتمان‌های گوناگونی است که در جامعه شناسی محیط زیست، تحت عنوان گفتمان‌های زیست محیطی معروف و از پیشینه مناسبی برای تجزیه و تحلیل برخوردار است. از نظرتئوریک، گفتمان زیست محیطی در قالب دو گفتمان محیط زیست‌گرایی، گفتمان زیست‌بوم‌گرایی مطمح نظر قرار گرفته است. تحلیل گفتمان زیست محیطی، با یک ارزیابی علمی این شناخت را ایجاد می‌کند که تا چه‌اندازه مسیر قانونگذاری متناسب با رویکرد‌های کلان جامعه نسبت به محیط زیست بوده است. با توجه به اهمیت گفتمان زیست محیطی در هدایت سیاستگذاری‌ها و نیز اهمیت برنامه‌ریزی‌های توسعه در سطح کشور، پرسش‌های اساسی تحقیق حاضر عبارت است از: الف: محیط زیست، چه جایگاهی در برنامه‌های کلان توسعه ملی جمهوری اسلامی ایران دارد؟ ب: کدام نوع از گفتمان‌های زیست محیطی بر برنامه‌های پنج ساله توسعه غالب بوده است؟ برای انجام این پژوهش از روش اسنادی استفاده شده است. نتایج بررسی برنامه‌های پنج ساله توسعه نشان می‌دهد که در قسمت اعظم برنامه‌ها، به ویژه در برنامه‌های اول تا سوم توسعه، گفتمان محیط زیست‌گرایی غالب بوده و برنامه چهارم و پنجم توسعه نیز، تحت تأثیر گفتمان زیست بومی، طراحی و برنامه‌ریزی شده است. علاوه بر این، نتایج تحقیق حاضر نشان می‌دهد که در برنامه‌های پنج ساله توسعه، توجه چندانی به عدالت زیست محیطی نشده است. در خاتمه مقاله، پیشنهاد شده است تا همگام با تحولات داخلی و خارجی، گفتمان زیست بومی و نیز عدالت زیست محیطی مورد توجه قرار گیرد و در این راستا، اقدامات لازم جهت تصویب نهایی "سند ملی محیط زیست ایران" صورت پذیرد و مسائل محیط زیست جهانی نظیر تغییرات آب و هوا و گرم شدن زمین نیز در برنامه‌های توسعه‌ای مورد ملاحظه قرار گیرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| محیط زیست؛ توسعه پایدار؛ برنامه‌های پنج ساله توسعه؛ گفتمان‌های زیست محیطی؛ ایران | ||
| مراجع | ||
|
- ازکیا، مصطفی؛ غفاری، غلامرضا. (1384)، جامعه شناسی توسعه، تهران: نشر کیهان. - براون، لستر ؛کین، هال. (1374)، ارزیابی مجدد ظرفیت نگهداشت جمعیتی کره زمین، ترجمه: حمید طراوتی و فرزانه بهار، مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی. - بوسل، هارتموت. (1385)، معرف‌های توسعه پایدار: نظریه‌ها، روش‌ها و تجربیات، ترجمه: سید علی بدری و عبدالرضا رکن الدین افتخاری، تهران: دانشگاه پیام نور. - بوتکین، دانیل ؛ ادواردکلر. (1391)، شناخت محیط زیست: زمین، سیاره زنده، ترجمه: عبدالحسین وهاب زاده، مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی. - پاپلی یزدی، محمدحسین. (1374)، اهمیت مسئله محیط زیست، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال دهم شماره1. - پویمان، لویی پ. (1384)، اخلاق زیست محیطی، جلد اول، گروه مترجمان، نشر توسعه تهران. - توسلی، غلامعباس. (1373)، جامعیت مفهوم توسعه، مجموعه مقالات، سمینار جامعه شناسی توسعه، جلد دوم، انتشارات سمت. - خطیبی، عطیه؛ فاخران، سیما. (1391)، مقایسه رویکرد زیست محیطی برنامه سوم تا پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، دومین کنفرانس برنامه‌ریزی و مدیریت محیط زیست، تهران: دانشگاه تهران. - دابسون، اندرو. (1377)، فلسفه و اندیشه سیاسی سبزها، ترجمه: محسن ثلاثی، تهران: نشر آگه. - دبیری، فرهاد؛ عباسپور، مجید؛ مکنون، رضا؛ آزادبخت، بی تا. (1386)، جایگاه محیط زیست در قوانین برنامه‌ای پس از انقلاب در ایران، علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره نهم، شماره1. - ریمونداف، میکسل. (1376)، توسعه اقتصادی و محیط زیست، ترجمه: حمید رضا ارباب. تهران: سازمان برنامه و بودجه. - سازمان حفاظت محیط زیست. (1383)، مجموعه قوانین و مقررات حفاظت محیط زیست ایران، تهران: انتشارات سازمان محیط زیست. - ساتن، فیلیپ دبلیو. (1392)، درآمدی بر جامعه شناسی محیط زیست، ترجمه: صادق صالحی، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها. (سمت)، - قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. (1386)، تدوین جهانگیر منصور، تهران: چاپ سی ام، نشر دوران. - کاستلز، مانوئل. (1382)، عصر اطلاعات؛ اقتصاد، جامعه و فرهنگ، ترجمه: حسن چاوشیان، تهران: انتشارات طرح نو، چاپ دوم. - گیر، آرن. ای. (1380)، پسامدرنیسم و بحران زیست محیطی، ترجمه: عرفان ثابتی، تهران: نشر چشمه. - گیدنز ، آنتونی. (1388)، جامعه شناسی، ترجمه: حسن چاوشیان (ویرایش دوم )، تهران: نشر نی. - مدوز، دونل و همکاران. (1388)، محدودیت‌های رشد، ترجمه: علی حبیبی و فرزام پور اصغر سنگاچین، تهران: مؤسسه آموزش و پژوهش مدیریت برنامه‌ریزی. - مخدوم، مجید؛ عرب زاده مقدم، مهدی. (1375)، توسعه پایدار، تهران: معاونت ترویج و مشارکت مردمی‌سازمان جهاد سازندگی. - متصدی، سعید؛ ببران، صدیقه. (1387)، راهبردهای بخش محیط زیست جهت نیل به اهداف سند چشم انداز بیست ساله کشور، راهبرد، شماره 48. - نیترل وال، ا.پ. (1378)، رشد و توسعه، ترجمه: منوچهر فرهنگ و فرشید مجاور حسینی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. - ویلسون، ادوارد. (1384)، سو سیو بیولوژی؛ تلفیق نوین (زیست شناسی اجتماعی)، ترجمه: عبدالحسین وهاب زاده، مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. - Hajer, M.A. (1995), the politics of environmental discourse: ecological modernization and the policy process, oxford: clarendon press.
- Brulle, R.J. (2000), Agency, democracy and nature: The U.S. environmental movement from a critical theory perspective, cambridge. MA: MIT press.
- Dryzek, J. S. (2005), The Politics of the earth: environmental discourse, oxford: oxford university press.
- Hannigan, John (2007), Environmental Sociology, second edition, routledge, London and New York.
- Crabbe, Ann, Leorory, Pieter (2008), The Handbook of Environmnetal Policy evaluation, earthscan, london.
- Salehi, Sadegh (2010), People and the Environment, EU, lambert Publication. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,111 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 4,971 |
||