| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شمارهها | 2,187 |
| تعداد مقالات | 17,728 |
| تعداد مشاهده مقاله | 54,556,303 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,561,392 |
ماهیت پارلمانی یا ریاستی رأی اعتماد به هیات وزیران در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران | ||
| دولت پژوهی | ||
| مقاله 7، دوره 8، شماره 29، خرداد 1401، صفحه 189-211 اصل مقاله (368.85 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/tssq.2022.45061.740 | ||
| نویسندگان | ||
| جواد تقی زاده1؛ سمانه تقی زاده چاری* 2 | ||
| 1دانشیار حقوق دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران | ||
| چکیده | ||
| اصل 87 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب سـال 1358 نخست وزیر منتخب مجلس را مسئول تشکیل هیات وزیران و اخذ رأی اعتماد برای وزیران از مجلس قرار داده بود. با تصویب ماده 1 قانون الحـاق موادی بـه آیین نامه داخلی مجلس راجع به تقـاضای رأی اعتمــاد و نحوه برگزاری آن مصوب 9/5/1363 نخست وزیر موظف شد هم در آغاز هر دوره از مجلس و هم در شرایط مقرر در اصل 87 قانون اساسی پس از تشکیل و معرفی هیات وزیران از مجلس تقاضای رأی اعتماد کند. به علاوه، هیات وزیران بر اساس تمایل سیاسی اکثریت حاکم در پارلمان تشکیل می شد. این امر بیانگر تبعیت رأی اعتماد به وزیران از منطق پارلمانی نظام سیاسی بوده است. با بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در سال 1368 رئیس جمهـور منتخب مردم مسئول تشکیل هیات وزیران و اخذ رأی اعتماد از مجلس شد. با تصریح به عدم لزوم اخذ رأی اعتماد جدید برای وزیران با تغییر مجلس در اصل 133 قانون اساسی و حذف سمت نخست وزیری، رأی اعتماد به هیات وزیران از منطق نظام پارلمانی به منطق نظام ریاستی متمایل شده است. رویه عملی رای اعتماد به هیات وزیران پس از بازنگری قانون اساسی نیز موید تبعیت از منطق ریاستی است. | ||
| کلیدواژهها | ||
| هیات وزیران؛ قانون اساسی؛ رأی اعتماد؛ نظام پارلمانی؛ نظام ریاستی | ||
| مراجع | ||
|
الف) فارسی
- امامی، محمد و موسوی، نصرالله، (1391)، درآمدی بر بنیادهای حقوق اساسی و نظامهای سیاسی، چاپ اول، تهران: میزان.
- بشیری، عباس (1388)، انقلاب و پیروزی، کارنامه و خاطرات سالهای 1357 و 1358 هاشمی رفسنجانی، تهران: دفتر نشر معارف انقلاب، چاپ سوم.
- بوشهری، جعفر، (1376)، مسائل حقوق اساسی به انضمام ترجمه قوانین اساسی فرانسه، آلمان، انگلستان، آمریکا و شوروی، چاپ اول تهران: دادگستر.
- پروین، خیرالله، (1392)، الزامات و آموزههای حقوق اساسی، چاپ اول تهران: میزان.
- تقیزاده، جواد، (1392)، تقریرات درس حقوق اساسی تطبیقی، مقطع کارشناسی ارشد حقوق عمومی دانشگاه مازندران، نیمسال اول تحصیلی.
- خلیلی، محسن، (1379-1378)، «مقایسه مسأله بازنگری در دو قانون اساسی مشروطیت و جمهوری اسلامی»، پژوهشنامه متین، سال دوم، شمارههای 5 و 6.
- راعی گلوجه، سجاد، (1387)، دولتهای شهید رجائی، شهید باهنر و آیتاله مهدویکنی، چاپ اول، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- روابط عمومی نخست وزیری، (1360)، چگونگی انتخاب اولین نخست وزیر جمهوری اسلامی ایران و مکاتبات رجایی با بنیصدر، چاپ دوم، تهران: دفتر تحقیقات و انتشارات.
- رحیمی مقدم، حسین (1394)، نظام حقوقی کابینه (مطالعه تطبیقی قواعد حاکم برانتخاب اعضای کابینه در ایران، آمریکا و انگلستان)، چاپ اول، تهران: جاودانه- جنگل.
- زرنگ، محمد، (1384)، سرگذشت قانون اساسی در سه کشور ایران، فرانسه وآمریکا، چاپ اول، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- زیباکلام، صادق و اتفاقفر، فرشته سادات، (1387)، هاشمی بدون رتوش (پنج سال گفتگو با هاشمی رفسنجانی)، چاپ دوم تهران: روزنه.
- ساعد وکیل، امیر و عسگری، پوریا (1388)، قانون اساسی در نظم حقوقی کنونی، چاپ سوم، تهران: مجد.
- (1380)، صورت مشروح مذاکرات شورای بازنگری قانون اساسی، جلد اول (جلسات 29 – 41)، چاپ دوم، تهران: اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی.
- طباطبایی مؤتمنی، منوچهر، (1386)، حقوق اساسی، چاپ یازدهم، تهران: میزان.
- عبدالهپور، احمد، (1369)، نخست وزیران ایران، چاپ اول، تهران: کانون انتشارات علمی.
- علی بابائی، داود، (1384)، بیست و پنج سال در ایران چه گذشت: از بازرگان تا خاتمی، از نوزده دی ماه 56 تا پانزده بهمن 58، جلد اول، چاپ دوم، تهران: امید فردا.
- عمید زنجانی، عباسعلی، (1387)، مبانی حقوق اساسی، چاپ اول، تهران: مجد.
- قاضی شریعتپناهی، ابوالفضل، (1383)، بایستههای حقوق اساسی، چاپ دهم، تهران: میزان.
- قاضی «شریعت پناهی»، ابوالفضل، (1383)، حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، چاپ دوازدهم، تهران: میزان.
- کاتوزیان، ناصر، (1391)، زندگی من، چاپ چهاردهم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
- محمودی، عبدالحسین، (1389)، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران: تحلیلی بر قانون اساسی، چاپ اول، تهران: موج اندیشه.
- هاشمی، محمد (1388)، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، جلد اول، چاپ نهم، تهران: میزان.
- هاشمی، محمد، (1386)، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، جلد دوم، چاپ پانزدهم، تهران: میزان.
- هاشمی، سید محمد، (1369)، «بررسی تطبیقی و موضوعی بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، مجله تحقیقات حقوقی، سال اول، شماره 8
- هریسینژاد، کمالالدین، (1392)، حقوق اساسی تطبیقی، چاپ سوم، تبریز: آیدین. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,657 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 473 |
||