دانشگاه علامه طباطبایی

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات61
تعداد شماره‌ها2,226
تعداد مقالات18,178
تعداد مشاهده مقاله55,972,540
تعداد دریافت فایل اصل مقاله29,024,509
مغفرت, فهیمه, فراهتی, عباسعلی. (1401). اثرپذیری دانشمندان مسلمان اهل سنّت در حوزة کلام اسلامی از امام علی (علیه‌السّلام). سامانه مدیریت نشریات علمی, 3(5), 295-322. doi: 10.22054/jcst.2022.68923.1087
فهیمه مغفرت; عباسعلی فراهتی. "اثرپذیری دانشمندان مسلمان اهل سنّت در حوزة کلام اسلامی از امام علی (علیه‌السّلام)". سامانه مدیریت نشریات علمی, 3, 5, 1401, 295-322. doi: 10.22054/jcst.2022.68923.1087
مغفرت, فهیمه, فراهتی, عباسعلی. (1401). 'اثرپذیری دانشمندان مسلمان اهل سنّت در حوزة کلام اسلامی از امام علی (علیه‌السّلام)', سامانه مدیریت نشریات علمی, 3(5), pp. 295-322. doi: 10.22054/jcst.2022.68923.1087
مغفرت, فهیمه, فراهتی, عباسعلی. اثرپذیری دانشمندان مسلمان اهل سنّت در حوزة کلام اسلامی از امام علی (علیه‌السّلام). سامانه مدیریت نشریات علمی, 1401; 3(5): 295-322. doi: 10.22054/jcst.2022.68923.1087

اثرپذیری دانشمندان مسلمان اهل سنّت در حوزة کلام اسلامی از امام علی (علیه‌السّلام)

پژوهشنامه کلام تطبیقی شیعه
مقاله 12، دوره 3، شماره 5، مهر 1401، صفحه 295-322    اصل مقاله (699.34 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/jcst.2022.68923.1087
نویسندگان
فهیمه مغفرت* 1؛ عباسعلی فراهتی2
1دانش آموخته ارشد نهج البلاغه(اصول الدین و معارف علوی) دانشگاه کاشان
2دانشیار دانشگاه کاشان
چکیده
اولین فردی که پس از قرآن کریم و رسول خدا(ص)، در ساحت علم کلام، سخن به میان آورده و مباحث کلامی را مطرح و بیان نموده و کلامش سرچشمة این علم گشته است، امیرالمؤمنین امام علی(علیه‌السلام) است. با بررسی دیدگاه های مختلف دانشمندان به ویژه دانشمندان اهل تسنّن و بررسی تاریخی شرایط زمانی خلفای سه گانه از اعترافات اهل سنّت و معتزله می توان به تأیید این مدعا دست یافت. امامان معصوم (علیهم‌السّلام)، از اولین شاگردان علوم الهی و کلامی امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) به شمار می‌آیند و پس از آنها شاگردانشان یعنی دانشمندان و متکلّمان مسلمان هستند. سوای اندیشمندان شیعه که در اثرپذیری آنها از امام(ع) تردیدی نیست، در این مقاله با بررسی آثار دانشمندان و متکلّمان مسلمان از اهل سنّت و معتزله و اشعریون، به اثرپذیری مستقیم یا غیرمستقیم آنان از آموزه‌های وحیانی امیرالمؤمنین امام علی (علیه-السّلام) پرداخته شده است. با بررسی دیدگاه‌های متکّلمان اهل سنت همچون جاحظ بصری، ابوالحسن اشعری، قاضی عبدالجبّار، فخر رازی و غزالی این نتیجه حاصل می شود که آنان در دیدگاه‌های کلامی خود وام‌دار امیرالمؤمنین امام علی(علیه‌السّلام) هستند.
کلیدواژه‌ها
اثرپذیری؛ کلام اسلامی؛ امام علی(ع)؛ دانشمندان مسلمان؛ نهج‌البلاغه
مراجع
نهج­البلاغه.

ابن­ حنبل، أحمد بن­محمد. (1421ق). مسند الإمام أحمد بن حنبل. چاپ: اول. بیروت: مؤسسة الرساله.

ابن­ عساکر، علی­بن­حسن. (۱۴۱۵ق). تاریخ مدینة دمشق. چاپ اول. بیروت - لبنان: دارالفکر.

ابن­ ماجه. أبو عبدالله محمدبن­یزید. (بی­تا). سنن ابن­ماجه. چاپ: اول. قاهره: دار إحیاء الکتب العربیة.

ابن ­أبی­الحدید. عبدالحمیدبن­هبه­الله. (1404ق). شرح نهج­البلاغه. چاپ اول. قم: کتابخانة عمومی آیه­الله مرعشی نجفی.

ابن­ بابویه، محمدبن­على. (1378ق). عیون أخبار الرضا علیه­السلام. چاپ اول. تهران: نشر جهان.

ابن­ خلکان، احمدبن­محمد. (بی­تا). وفیات الأعیان و أنباء أبناء الزمان. بیروت: دار الفکر.

ابوداود، سلیمان‌­بن‌­اشعث. (۱۴۲۰ق). سنن أبی داود. چاپ سوم. بیروت: دارالفکر.

احمدبن­سلیمان. (1424ق). حقائق المعرفة فی علم الکلام. چاپ اول. صنعاء: مؤسسة الإمام زیدبن­علی.

أبو عمر، ابن­عبدالبر. (1412ق). الاستیعاب فى معرفة الأصحاب. بیروت: دار­الجیل.

اسکافی، ابوجعفر. (1374ش). المعیار و الموازنه. ترجمه محمود مهدوی دامغانی. تهران: نشر نی.

اشعرى، ابوالحسن. (1400ق). مقالات الإسلامیین و اختلاف المصلین. چاپ: سوم. ویسبادن. فرانس شتاینر.

___________. (بی­تا). اللمع فی الرد على أهل الزیغ و البدع. قاهره: المکتبة الأزهریة للتراث‏.

آل کاشف الغطاء، محمد حسین. (1413ق). اصل­الشیعه و اصولها. بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.

امین، احمد. (1358ش). پرتو اسلام (فجرالاسلام). ترجمه عباس خلیلی. چاپ سوم. تهران: اقبال.

بحرانى، سیّد هاشم­بن­سلیمان. (1422ق). غایة المرام و حجة الخصام فی تعیین الإمام من طریق الخاص و العام. چاپ اول. بیروت: مؤسسة التأریخ العربی‏.

بخاری، محمد بن­اسماعیل. (۱۴۰۶ق). التاریخ الصغیر. چاپ اول. بیروت: دار المعرفه.

تمیمى آمدى، عبد الواحدبن­محمد. (1366ش). تصنیف غرر الحکم و درر الکلم. چاپ اول. قم: دفتر تبلیغات ‏ایران.

جاحظ، ابوعثمان عمربن­بحر. (2002م ). رسائل الجاحظ. بیروت: دار و مکتبه الهلال.

حاکم نیشابوری، محمدبن­عبدالله. (1411ق). المستدرک على الصحیحین. چاپ اول. جلد3. بیروت: دار الکتب العلمیه.

حسینى همدانى، سیّد محمد. (1363ش). درخشان پرتوى از اصول کافى. چاپ اول. قم: چاپخانه علمیه قم‏.

خطیب بغدادى، احمدبن­على. (1417ق). تاریخ بغداد. بیروت: دارالکتب العلمیه.

خوارزمی، موفق­بن­احمد (1411ق).  المناقب. چاپ دوم. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.

 دین‏پرور، سیدجمال‏الدین. (1379ش). نهج‏البلاغه ‏پارسى. سیّد رضی. چاپ اول. تهران: بنیاد نهج‏البلاغه.

ذهبی، شمس­الدین أبوعبدالله محمدبن­أحمد. (1419ق). تذکره الحفاظ. بیروت: دار الکتب العلمیه.

سبحانی تبریزی، جعفر. (1371ش). فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی. قم: توحید.

سیوطى، عبدالرحمن­بن­ابى‏بکر. (1421 ق). الإتقان فی علوم القرآن. چاپ دوم. بیروت: دار الکتاب العربی.

شهرستانى، محمدبن­عبدالکریم. (1364ش). الملل و النحل. چاپ سوم. قم: الشریف الرضی.

شیخ مفید، محمدبن­محمدبن­نعمان. (1413ق). الإرشاد فی معرفه حجج الله على العباد. چاپ اول. قم: کنگره شیخ مفید.

صدرالمتألهین شیرازى، محمدبن­ابراهیم‌. (1366ش). شرح أصول الکافی لصدر المتألهین. چاپ اول. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى‏.

صدر، سیدحسن. (1375ش). تأسیس الشیعه لعلوم­الاسلام. بی­جا: موسسه اعلمی.

طبرى، محمدبن­جریر. (1412ق). جامع­البیان فى تفسیر القرآن (تفسیر الطبرى). چاپ اول. بیروت: دار المعرفه.

طبری، محب الدین. (بی­تا). الریاض النضرة فی مناقب العشرة. بیروت: دارالکتب العلمیه.

غزالى، ابوحامد. (1409). الأربعین فی اصول­الدین. چاپ: اول. بیروت: دار الکتب العلمیة.

 (1409ق). الاقتصاد فی الاعتقاد. چاپ: اول. بیروت: دار الکتب العلمیة.

(1361ش). الرساله اللّدنیّه. ترجمه زین­الدین کیائی­نژاد. تهران: آرمان.

فخر رازى. (1986م). الأربعین فی أصول­الدین. چاپ: اول. قاهره: مکتبة الکلیات الأزهریه.

(1420 ق). التفسیر الکبیر (مفاتیح­الغیب). چاپ سوم. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.

(1414ق). القضاء و القدر. چاپ: دوم. بیروت: دار الکتاب العربی‏.

فخر رازى. (1407ق). المطالب العالیة من العلم الإلهی. چاپ اول. بیروت: دار الکتاب العربی.

فیض کاشانى، محمدبن­شاه مرتضی. (1418ق). علم­الیقین فی أصول­الدین. چاپ اول. قم: بیدار.

قاضى عبدالجبّار. عبدالجباربن­احمد. (1965م). المغنی فی أبواب التوحید و العدل. قاهره: دار المصریه.

 (1971م). المختصر فی أصول­الدین. بیروت: دار الهلال‏.

 (1972م). المنیة و الامل فی شرح‌ الملل و النحل. اسکندریه: دارالمطبوعات الجامعیه.

قاضى نورالله مرعشى. (1409ق). إحقاق الحق و إزهاق الباطل. چاپ اول. قم: مکتبة آیةالله المرعشی النجفی‏.

قاضی عبدالجبّار، عبدالجباربن­احمد. (1393ق). فضل الاعتزال و طبقات المعتزله. تونس: دار التونسیه.

کلینى، محمدبن­یعقوب. (1375ش). أصول الکافی. ترجمة محمد باقر کمره‏اى. چاپ سوم. قم: اسوه.

مالک بن انس. (1414ق). موطأ مالک. چاپ چهارم. قاهره: وزارت اوقاف.

مامقانى، عبدالله. (1431ق). تنقیح المقال فی علم الرجال. قم: موسسة آل­البیت (علیهم­السلام) لإحیاء التراث.

متقی الهندی، علی­بن­حسام­الدین. (1401ق). کنز العمال فی سنن الأقوال و الأفعال. چاپ پنجم. بیروت: مؤسسة الرساله.

مجلسى، محمدباقربن­محمد تقی. (1404ق). بحار الأنوار. بیروت: مؤسسة الوفاء.

مطهری، مرتضی. (1371ش). خدمات متقابل اسلام و ایران. تهران: صدرا.

موسوی، سید صادق. (1376ش). تمام ‏نهج­‏البلاغه. چاپ اول. تهران: مؤسسه‏ امام‏ صاحب‏­الزمان (عج).

هندی نیشابوری، میرسیّد حامد حسین. (1366ش). عبقات­الأنوار فی إمامة الأئمة الأطهار. اصفهان: کتابخانه امیرالمؤمنین‏ (ع).

هیتمی، ابن­حجر. (1417ق). الصواعق المحرقه. چاپ اول. بیروت: مؤسسه الرساله.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 701
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 444


login