| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,180 |
| تعداد مقالات | 17,660 |
| تعداد مشاهده مقاله | 53,835,163 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,346,264 |
اثرپذیری دانشمندان مسلمان اهل سنّت در حوزة کلام اسلامی از امام علی (علیه‌السّلام) | ||
| پژوهشنامه کلام تطبیقی شیعه | ||
| مقاله 12، دوره 3، شماره 5، مهر 1401، صفحه 295-322 اصل مقاله (699.34 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/jcst.2022.68923.1087 | ||
| نویسندگان | ||
| فهیمه مغفرت* 1؛ عباسعلی فراهتی2 | ||
| 1دانش آموخته ارشد نهج البلاغه(اصول الدین و معارف علوی) دانشگاه کاشان | ||
| 2دانشیار دانشگاه کاشان | ||
| چکیده | ||
| اولین فردی که پس از قرآن کریم و رسول خدا(ص)، در ساحت علم کلام، سخن به میان آورده و مباحث کلامی را مطرح و بیان نموده و کلامش سرچشمة این علم گشته است، امیرالمؤمنین امام علی(علیهالسلام) است. با بررسی دیدگاه های مختلف دانشمندان به ویژه دانشمندان اهل تسنّن و بررسی تاریخی شرایط زمانی خلفای سه گانه از اعترافات اهل سنّت و معتزله می توان به تأیید این مدعا دست یافت. امامان معصوم (علیهم‌السّلام)، از اولین شاگردان علوم الهی و کلامی امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) به شمار می‌آیند و پس از آنها شاگردانشان یعنی دانشمندان و متکلّمان مسلمان هستند. سوای اندیشمندان شیعه که در اثرپذیری آنها از امام(ع) تردیدی نیست، در این مقاله با بررسی آثار دانشمندان و متکلّمان مسلمان از اهل سنّت و معتزله و اشعریون، به اثرپذیری مستقیم یا غیرمستقیم آنان از آموزه‌های وحیانی امیرالمؤمنین امام علی (علیه-السّلام) پرداخته شده است. با بررسی دیدگاه‌های متکّلمان اهل سنت همچون جاحظ بصری، ابوالحسن اشعری، قاضی عبدالجبّار، فخر رازی و غزالی این نتیجه حاصل می شود که آنان در دیدگاه‌های کلامی خود وام‌دار امیرالمؤمنین امام علی(علیه‌السّلام) هستند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اثرپذیری؛ کلام اسلامی؛ امام علی(ع)؛ دانشمندان مسلمان؛ نهجالبلاغه | ||
| مراجع | ||
|
نهجالبلاغه.
ابن حنبل، أحمد بنمحمد. (1421ق). مسند الإمام أحمد بن حنبل. چاپ: اول. بیروت: مؤسسة الرساله.
ابن عساکر، علیبنحسن. (۱۴۱۵ق). تاریخ مدینة دمشق. چاپ اول. بیروت - لبنان: دارالفکر.
ابن ماجه. أبو عبدالله محمدبنیزید. (بیتا). سنن ابنماجه. چاپ: اول. قاهره: دار إحیاء الکتب العربیة.
ابن أبیالحدید. عبدالحمیدبنهبهالله. (1404ق). شرح نهجالبلاغه. چاپ اول. قم: کتابخانة عمومی آیهالله مرعشی نجفی.
ابن بابویه، محمدبنعلى. (1378ق). عیون أخبار الرضا علیهالسلام. چاپ اول. تهران: نشر جهان.
ابن خلکان، احمدبنمحمد. (بیتا). وفیات الأعیان و أنباء أبناء الزمان. بیروت: دار الفکر.
ابوداود، سلیمان‌بن‌اشعث. (۱۴۲۰ق). سنن أبی داود. چاپ سوم. بیروت: دارالفکر.
احمدبنسلیمان. (1424ق). حقائق المعرفة فی علم الکلام. چاپ اول. صنعاء: مؤسسة الإمام زیدبنعلی.
أبو عمر، ابنعبدالبر. (1412ق). الاستیعاب فى معرفة الأصحاب. بیروت: دارالجیل.
اسکافی، ابوجعفر. (1374ش). المعیار و الموازنه. ترجمه محمود مهدوی دامغانی. تهران: نشر نی.
اشعرى، ابوالحسن. (1400ق). مقالات الإسلامیین و اختلاف المصلین. چاپ: سوم. ویسبادن. فرانس شتاینر.
___________. (بیتا). اللمع فی الرد على أهل الزیغ و البدع. قاهره: المکتبة الأزهریة للتراث.
آل کاشف الغطاء، محمد حسین. (1413ق). اصلالشیعه و اصولها. بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
امین، احمد. (1358ش). پرتو اسلام (فجرالاسلام). ترجمه عباس خلیلی. چاپ سوم. تهران: اقبال.
بحرانى، سیّد هاشمبنسلیمان. (1422ق). غایة المرام و حجة الخصام فی تعیین الإمام من طریق الخاص و العام. چاپ اول. بیروت: مؤسسة التأریخ العربی.
بخاری، محمد بناسماعیل. (۱۴۰۶ق). التاریخ الصغیر. چاپ اول. بیروت: دار المعرفه.
تمیمى آمدى، عبد الواحدبنمحمد. (1366ش). تصنیف غرر الحکم و درر الکلم. چاپ اول. قم: دفتر تبلیغات ایران.
جاحظ، ابوعثمان عمربنبحر. (2002م ). رسائل الجاحظ. بیروت: دار و مکتبه الهلال.
حاکم نیشابوری، محمدبنعبدالله. (1411ق). المستدرک على الصحیحین. چاپ اول. جلد3. بیروت: دار الکتب العلمیه.
حسینى همدانى، سیّد محمد. (1363ش). درخشان پرتوى از اصول کافى. چاپ اول. قم: چاپخانه علمیه قم.
خطیب بغدادى، احمدبنعلى. (1417ق). تاریخ بغداد. بیروت: دارالکتب العلمیه.
خوارزمی، موفقبناحمد (1411ق). المناقب. چاپ دوم. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
دینپرور، سیدجمالالدین. (1379ش). نهجالبلاغه پارسى. سیّد رضی. چاپ اول. تهران: بنیاد نهجالبلاغه.
ذهبی، شمسالدین أبوعبدالله محمدبنأحمد. (1419ق). تذکره الحفاظ. بیروت: دار الکتب العلمیه.
سبحانی تبریزی، جعفر. (1371ش). فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی. قم: توحید.
سیوطى، عبدالرحمنبنابىبکر. (1421 ق). الإتقان فی علوم القرآن. چاپ دوم. بیروت: دار الکتاب العربی.
شهرستانى، محمدبنعبدالکریم. (1364ش). الملل و النحل. چاپ سوم. قم: الشریف الرضی.
شیخ مفید، محمدبنمحمدبننعمان. (1413ق). الإرشاد فی معرفه حجج الله على العباد. چاپ اول. قم: کنگره شیخ مفید.
صدرالمتألهین شیرازى، محمدبنابراهیم. (1366ش). شرح أصول الکافی لصدر المتألهین. چاپ اول. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى.
صدر، سیدحسن. (1375ش). تأسیس الشیعه لعلومالاسلام. بیجا: موسسه اعلمی.
طبرى، محمدبنجریر. (1412ق). جامعالبیان فى تفسیر القرآن (تفسیر الطبرى). چاپ اول. بیروت: دار المعرفه.
طبری، محب الدین. (بیتا). الریاض النضرة فی مناقب العشرة. بیروت: دارالکتب العلمیه.
غزالى، ابوحامد. (1409). الأربعین فی اصولالدین. چاپ: اول. بیروت: دار الکتب العلمیة.
(1409ق). الاقتصاد فی الاعتقاد. چاپ: اول. بیروت: دار الکتب العلمیة.
(1361ش). الرساله اللّدنیّه. ترجمه زینالدین کیائینژاد. تهران: آرمان.
فخر رازى. (1986م). الأربعین فی أصولالدین. چاپ: اول. قاهره: مکتبة الکلیات الأزهریه.
(1420 ق). التفسیر الکبیر (مفاتیحالغیب). چاپ سوم. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
(1414ق). القضاء و القدر. چاپ: دوم. بیروت: دار الکتاب العربی.
فخر رازى. (1407ق). المطالب العالیة من العلم الإلهی. چاپ اول. بیروت: دار الکتاب العربی.
فیض کاشانى، محمدبنشاه مرتضی. (1418ق). علمالیقین فی أصولالدین. چاپ اول. قم: بیدار.
قاضى عبدالجبّار. عبدالجباربناحمد. (1965م). المغنی فی أبواب التوحید و العدل. قاهره: دار المصریه.
(1971م). المختصر فی أصولالدین. بیروت: دار الهلال.
(1972م). المنیة و الامل فی شرح الملل و النحل. اسکندریه: دارالمطبوعات الجامعیه.
قاضى نورالله مرعشى. (1409ق). إحقاق الحق و إزهاق الباطل. چاپ اول. قم: مکتبة آیةالله المرعشی النجفی.
قاضی عبدالجبّار، عبدالجباربناحمد. (1393ق). فضل الاعتزال و طبقات المعتزله. تونس: دار التونسیه.
کلینى، محمدبنیعقوب. (1375ش). أصول الکافی. ترجمة محمد باقر کمرهاى. چاپ سوم. قم: اسوه.
مالک بن انس. (1414ق). موطأ مالک. چاپ چهارم. قاهره: وزارت اوقاف.
مامقانى، عبدالله. (1431ق). تنقیح المقال فی علم الرجال. قم: موسسة آلالبیت (علیهمالسلام) لإحیاء التراث.
متقی الهندی، علیبنحسامالدین. (1401ق). کنز العمال فی سنن الأقوال و الأفعال. چاپ پنجم. بیروت: مؤسسة الرساله.
مجلسى، محمدباقربنمحمد تقی. (1404ق). بحار الأنوار. بیروت: مؤسسة الوفاء.
مطهری، مرتضی. (1371ش). خدمات متقابل اسلام و ایران. تهران: صدرا.
موسوی، سید صادق. (1376ش). تمام نهجالبلاغه. چاپ اول. تهران: مؤسسه امام صاحبالزمان (عج).
هندی نیشابوری، میرسیّد حامد حسین. (1366ش). عبقاتالأنوار فی إمامة الأئمة الأطهار. اصفهان: کتابخانه امیرالمؤمنین (ع).
هیتمی، ابنحجر. (1417ق). الصواعق المحرقه. چاپ اول. بیروت: مؤسسه الرساله. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 655 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 428 |
||