| تعداد نشریات | 61 |
| تعداد شمارهها | 2,201 |
| تعداد مقالات | 17,933 |
| تعداد مشاهده مقاله | 54,980,917 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,774,454 |
بازنمایِ فوکویی از ماهیت و ابعاد دولت سلجوقیان: امنیت، دیانت و خلافت | ||
| دولت پژوهی | ||
| مقاله 8، دوره 8، شماره 30، شهریور 1401، صفحه 229-259 اصل مقاله (516.26 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/tssq.2022.69588.1293 | ||
| نویسنده | ||
| افشین اشکورکیایی* | ||
| دکتری جامعهشناسی سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| در این پژوهش، با توجه به روششناسی میشل فوکو برای شناخت ماهیت و ابعاد دولت، به تحلیل دولت سلجوقیان میپردازیم. در این روش بهجای آغاز کار با نظریههای دولت و همچنین در مرکز قرار دادن دولت، کار خود را با تلقی دولت بهعنوان خُردفیزیک قدرت آغاز کردهایم و سپس دولت را در یک تکنولوژی و میدان قدرت قرار دادهایم. این تکنولوژیِ قدرت از استراتژیها و تاکتیکهای خاص زمانه خودش (نه از نظریههای تقلیلگرایانه) شکلگرفته است. پرسش اصلی مقاله این است که بر اساس نگاه فوکویی به دولت، چه مناسبات و تکنولوژی قدرتی در دولت سلجوقیان فعلیت یافته است؟ با توجه به ضرورتهای تاریخی و انضمامی این دوره که سلطان سلجوقی میبایست ازیکطرف شرایطی را فراهم میکرد که عدالت و آرامش در تمام سرزمینهای اسلامی حفظ شود و از جهت دیگر با توجه به اینکه نهاد دین موجب پیوند بین سلطان، خلیفه، دیوانسالاران و مردم میشد، باید حفظ شود؛ بنابراین، دولت سلجوقیان عرصهی فعلیتیافتن تکنولوژی قدرتِ «امنیت، دیانت و خلافت» قرار گرفت. این تکنولوژی از عناصر و استراتژیهای مختلفی مثل عنصر روابط دانش/قدرت، روابط دین/قدرت، رابطه متقابل سلطان/خلیفه و نهاد دیوانسالاری تشکیلشده است که این مقاله به ابعاد مختلف آن میپردازد. اهمیت این مقاله، معرفی روشی جدید در بررسی شناخت ابعاد دولتها در تاریخ است و از جهت دیگر شناخت دولت سلجوقیان بر اساس واقعیتهای تاریخی زمانه آن است که برای این منظور کار انضمامی انجام دادهایم و آن را در ظرف زمانی و مکانی خودش بر بنیاد ضرورتهای تکنولوژیک و سامانههای قدرت این دوره تاریخی قرار دادهایم. | ||
| کلیدواژهها | ||
| دولت؛ سلجوقیان؛ امنیت؛ خلافت؛ قدرت | ||
| مراجع | ||
|
الف) فارسی
اسلامی، روحاله و سید هاشم منیری (1398). روبنای شریعتنامه و زیربنای سیاستنامه در نصیحه الملوک غزالی؛ بر اساس متن تحولات سیاسی سلجوقیان. پژوهشنامه علوم سیاسی. شماره 57.
بدیع، برتان و پیر بیرن بوم (1386). جامعهشناسی دولت. احمد نقیب زاده (مترجم). تهران: نشر قومس.
بشیریه، حسین (1390). جامعهشناسی سیاسی. تهران: نشر نی.
بشیریه، حسین در دریفوس، هیوبرت و پل رابینو .(1379). میشل فوکو: فراسوی ساختگرایی و هرمنیوتیک. حسین بشیریه (مترجم). تهران: نشر نی.
بهرامنژاد، محسن و دیگران (1400). مقایسه محتوای آموزشی نظامیهها در عهد سلجوقی با محتوای آموزشی الازهر مصر در عهد فاطمیان. فصلنامه فقه و تاریخ. شماره 2.
رضاییان، علی (1393). شکلگیری مقام شیخالشیوخی و کارکردهای آن در عصر سلجوقی. فصلنامه تاریخ اسلام و ایران. شماره 21.
رنترگم، وانسا وان در هرتسیگ، ادموند و سارا استوارت .(1395). سلجوقیان. کاظم فیروزمند (مترجم). تهران: نشر مرکز.
ستارزاده، ملیحه (1384). سلجوقیان. تهران: نشر سمت.
سرافرازی، عباس (1392). تأثیر سیاستنامه خواجه نظامالملک بر ساختار حکومت سلجوقی. فصلنامه پژوهشهای تاریخی ایران و اسلام. شماره 13.
شعبانی، امامعلی (1394). فتوا و کارکردهای سیاسی آن در ایران عصر سلجوقی. فصلنامه تاریخ ایران. شماره 17.
صفی، امید (1389). سیاست/ دانش در جهان اسلام: همسویی معرفت و ایدئولوژی در دوره سلجوقی. مجتبی فاضلی (مترجم). تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجنماعی.
غازی اوزگودنلی، عثمان غازی (1393). تاریخ جامع ایران. کاظم موسوی بجنوردی (زیر نظر). تهران: مرکز دائرهالمعارف بزرگ اسلامی.
فرای، ریچارد (1362). عصر زرین فرهنگ ایران. مسعود رجب نیا (مترجم). تهران: نشر سروش.
فرجی، کریم و دیگران (1394). ماهیت فلسفه در دوره سلجوقی. نشریه خردنامه. شماره 14.
فروزانی، ابوالقاسم (1393). سلجوقیان از آغاز تا فرجام. تهران: نشر سمت.
فوکو، میشل (1378). مراقبت و تنبیه. نیکو سرخوش و افشین جهاندیده (مترجم). تهران: نشر نی.
فوکو، میشل (1379). ایران: روح یک جهان بیروح. نیکو سرخوش و افشین جهاندیده (مترجم). تهران: نشر نی.
فوکو، میشل (1383). اراده به دانستن. نیکو سرخوش و افشین جهاندیده (مترجم). تهران: نشر نی.
فوکو، میشل (1389). تولد زیست سیاست. رضا نجف زاده (مترجم). تهران: نشر نی.
فوکو، میشل (1390). تاریخ جنون. فاطمه ولیانی (مترجم). تهران: نشر هرمس.
فوکو، میشل (1399). امنیت، قلمرو، جمعیت. محمدجواد سیدی (مترجم). تهران: نشر چشمه.
فیرحی، داوود (1386). قدرت و دانش و مشروعیت در اسلام. تهران: نشر نی.
لمبتون، آن کاترین (1362). مالک و زارع. منوچهر امیری (مترجم). تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
لمبتون، آن کاترین (1386). تاریخ ایران کمبریج جلد پنجم (از آمدن سلجوقیان تا فروپاشی دولت ایلخانان). جان اندرو بویل (ویراستار). حسن انوشه (مترجم). تهران: انتشارات امیرکبیر.
مرسلپور، حسن (1395). «نگرش قبیلهای ترکمان سلجوقی و تقابل آن با الگوی ملکداری ایرانی»، دو فصلنامه تاریخ و فرهنگ، شماره 97، ص 104-87.
مشایخی، عادل (1395). تبارشناسی خاکستری است. تهران: نشر ناهید.
ملکی، لیدا (1397). مجموعه مقالات دومین همایش بینالمللی فرهنگ و تمدن ایران در دوره سلجوقیان (به اهتمام شهرام یوسفیفر). تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
نش، کیت (1388). جامعه شناسی سیاسی معاصر: جهانی شدن، سیاست و قدرت. محمدتقی دلفروز (مترجم). تهران: نشر کویر.
نظامالملک (۱۳۹۷). سیاستنامه. هادی اکبرزاده (به اهتمام). تهران: روزنه.
نظری، علیاشرف (1391). سوژه. قدرت و سیاست. تهران: انتشارات آشیان.
وینست، اندرو (1371). نظریههای دولت. حسین بشیریه (مترجم). تهران: نشر نی.
هرتسیگ، ادموند و سارا استوارت (1395). سلجوقیان. کاظم فیروزمند (مترجم). تهران: نشر مرکز.
یوسفی، شهرام (1388). علل رکود علوم عقلی در عصر سلجوقیان. فصلنامه تخصصی فقه و تاریخ تمدن. شماره 173. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,216 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 811 |
||