| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,180 |
| تعداد مقالات | 17,674 |
| تعداد مشاهده مقاله | 54,126,362 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,389,003 |
تأثیرپذیری قواعد تعدّد جرم از اهداف تعزیر | ||
| فصلنامه پژوهش حقوق کیفری | ||
| دوره 10، شماره 38، فروردین 1401، صفحه 75-110 اصل مقاله (699.36 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/jclr.2022.58259.2264 | ||
| نویسندگان | ||
| مراد عباسی* 1؛ محمد هادی صادقی2؛ فضل اله فروغی3؛ سیدمحمدمهدی ساداتی4 | ||
| 1دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران. | ||
| 2دانشیار حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران. | ||
| 3دانشیار گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران | ||
| 4استادیار گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران. | ||
| چکیده | ||
| تعدّد جرم وضعیّت خاصّی است که در آن شخص قبل از محکومیّت قطعی، مرتکب چند جرم شده و حقوقدانان در خصوص قواعد تعدّد جرم دیدگاه‌های متفاوتی را ابراز کرده‌اند. قاعده‌گذاری ناظر به نهادهای کیفری نمی‌تواند فارغ از اهداف واکنش‌ها باشد. پژوهش حاضر با هدف قاعده‌مندسازی تعدّد در جرایم تعزیری در پرتو اهداف تعزیر و پاسخ به این سؤال است که چگونه تعدّد جرم از اهداف تعزیر متأثّر شده و قاعدة جدیدی را به وجود می‌آورد، که به روش توصیفی- تحلیلی با استفاده از منابع اسنادی انجام شده است. به موجب نتایج حاصل از این پژوهش، هدف اصلی در تعزیر اصلاح بوده و در حقوق‌الناس علاوه بر اصلاح، جبران خسارت نیز مدّنظر است و چون در فرایند اصلاح باید به استعداد جنایی که مدلول انگیزه‌های مجرمانه است توجّه داشت، در قواعد ناظر به تعدّد در جرایم تعزیری نیز ناگزیر از توجّه به انگیزة مجرمانه هستیم. بر این اساس، در جرایم ارتکابی اگر انگیزه‌ها مشابه باشند، اسباب (انگیزه‌ها) تداخل کرده و صرفاً به یک تعزیر اکتفاء خواهد شد و اگر انگیزه‌ها غیرمشابه باشند، هر انگیزه‌ای مستقل از انگیزة دیگر موضوع تعزیر بوده و تعدّد اسباب موجب تعدّد مسبّبات (تعزیرات) خواهد شد. مگر اینکه با اعمال یک تعزیرِ مناسب مقصود حاصل گردد، در این صورت مسبّبات تداخل می‌کنند. در مواقعی که هدفِ تعزیر جبران است، هرچند انگیزه واحد باشد تعدّد بزهدیدگان موجب تعدّد تعزیر خواهد شد (عدم‌تداخل اسباب و مسبّبات). البتّه در راستای تأمین مصالحِ بزهدیده باید واکنشی اتّخاذ شود که در پرتو آن اصلاح مرتکب نیز محقّق شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اصلاح بزهکار؛ انگیزه؛ جبران خسارات؛ تعدّد جرم؛ واکنش تعزیری | ||
| مراجع | ||
|
احمدی، زهرا. (1393). «تداخل مجازات‌ها در تعدّد جرایم مستوجب حد و چالش‌های آن»، فصلنامه مطالعات اسلامی (فقه و اصول)، سال 46، شمارة پیاپی 97.
امامی، محمّد و صادقی، محمّدهادی. (1377). «مصلحت‌گرایی در دادرسی‌های جزایی». فصلنامة حقوقی دادگستری، شمارة 23.
امینی، علیرضا؛ داداشی‌نیاکی، محمّدرضا. (1392). «مفهوم و ماهیّت اطمینان در علم اصول». دوفصلنامة مطالعات فقه و حقوق اسلامی، سال 5، شمارة ۸.
امینی، محمّد. (1343). ضمانت احتیاطی در قانون اقدامات تأمینی مصوّب 1339. پایان‌نامة دکتری، تهران، دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی.
انصاری، مرتضی‌بن‌محمّدامین. (1405ق). شرح فارسی بر رسایل. جلداوّل، ترجمه: علی محمّدی، تهران، انتشارات دارالفکر.
بابایی، محمّدعلی. (1384). «جایگاه قانونی توسّل به شاخص‌های زیستی- روانی- اجتماعی در تشخیص حالت خطرناک». مجلة الهیات و حقوق، شمارة 15.
پیمانی، ضیاءالدین. (1374). بررسی تاریخی و تطبیقی قاعدة تعدّد جرم. چاپ اوّل، قم، انتشارات مجتمع آموزش عالی قم.
جعفری، مجتبی. (۱۳۹۲). «تعدّد جرم و آثار آن در قانون جدید مجازات اسلامی ۱۳۹۲». فصلنامة پژوهش حقوق کیفری، سال دوّم، شمارة پنجم.
دهقانی‌محمّدآبادی، منصوره. (۱۳۹۰). بررسی اصولی و فقهی مبانی آثار تداخل و عدم تداخل اسباب و مسبّبات. پایان‌نامة کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی، مشهد، دانشگاه فردوسی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی.
رضوانی، سودابه. (1396). مفهوم خطرناکی در گسترة علوم جنایی. تهران، نشر میزان.
ساداتی، سیّدمحمّدمهدی؛ صادقی، محمّدهادی؛ فروغی، فضل‌الله. (1396). «جرم‌انگاری و کیفرگذاری تعدّد حدود در فقه امامیّه و قانون مجازات اسلامی 1392». دو فصلنامة فقه و حقوق اسلامی، شمارة 14.
سیّدرضی. (1392). نهج‌البلاغه. ترجمه: محمّد دشتی، قم، انتشارات مسجد مقدّس جمکران.
صادقی، محمّدهادی؛ ریاحی، جواد. (1395). «اجتهاد تعزیر: مبنای اعمال «مجازات‌های محدودکنندة آزادی» در فقه جزایی». فصلنامة پژوهش‌های فقهی، دورة 12، شمارة دوّم.
صادقی، محمّدهادی. (1373). گرایش کیفری سیاست جنایی اسلام. پایان‌نامة دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی، تهران، دانشگاه تربیت مدرّس.
صادقی، محمّدهادی. (1384). «تزاحم مصلحت‌گرایی و حقوق بزهدیده در حقوق جزای اسلامی». فصلنامة مدرّس علوم انسانی، دورة نهم، شمارة سوّم.
صادقی، محمّدهادی. (1392). «موارد امکان جبران خسارت مازاد بر دیه و قصاص». فصلنامة حقوق اسلامی، سال 10، شمارة 36.
صانعی، پرویز. (1372). حقوق جزای عمومی. جلد دوّم، تهران، گنج دانش.
علی‌آبادی، عبدالحسین. (1392). حقوق جنایی. سه جلدی، چاپ سوّم، تهران، فردوسی.
عوده، عبدالقادر. (1390). بررسی تطبیقی حقوق جزای اسلامی و قوانین عرفی، جلد اوّل و دوّم، ترجمه: حسن فرهودی‌نیا، تهران، نشر یادآوران.
غلامی، حسین. (1395). کیفرشناسی (کلیات و مبانی پاسخ‌شناسی جرم)، تهران، نشر میزان.
فروغی، فضل‌الله؛ رحیمیان، رضا. (1394). «ارزیابی تعدّد مادّی جرایم تعزیری در قانون مجازات اسلامی مصوّب 1392»، مجلة مطالعات حقوقی، دورة 7، شمارة 4.
فضل‌الله‌بن‌روزبهان. (1363). سلوک الملوک. چاپ اوّل، تهران، انتشارات خوارزمی.
فیض، علیرضا. (1373). مقارنه و تطبیق در حقوق جزای عمومی اسلامی، چاپ سوّم، تهران، نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
قیاسی، جلال‌الدین؛ دهقان، حمید؛ خسروشاهی، قدرت‌الله. (1389). مطالعة تطبیقی حقوق جزای عمومی (اسلام و حقوق موضوعه). جلد اوّل و دوّم، چاپ دوّم، قم، نشر پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
محقّق داماد، سیّدمصطفی. (1387). قواعد فقه. جلد چهارم، چاپ 12، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی.
مرکز تحقیقات شورای نگهبان. (1389). مجموعه نظریات شورای نگهبان در مورد مصوّبات مجلس شورای اسلامی، دورة دوّم، کتاب 12، تهران، انتشارات ریاست جمهوری.
مکارم شیرازی، ناصر. (1383). تعزیر و گسترة آن. تهیّه و تنظیم: ابوالقاسم علیان‌نژادی، قم، مدرسة الامام علی‌بن‌ابی‌طالب(ع).
مهدوی، حسن. (1391). «کاربرد قاعدة تداخل اسباب در فتاوای سیّدیزدی». مجلة فقه اهل‌بیت، شمارة 72.
میرخلیلی، سیّدمحمّد. (1389). «بازپژوهی تجرّی در آموزه‌های اسلامی با نگاهی به حالت خطرناک از منظر جرم‌شناسی». فصلنامة حقوق تطبیقی (نامة مفید)، دورة ششم، شمارة دوّم.
میرمحمّدصادقی، حسین. (1392). جرایم علیه اموال و مالکیّت، تهران، نشر میزان.
نجفی‌ابرندآبادی، علی‌حسین؛ هاشم‌بیکی، حمید. (1393). دانشنامة جرم‌شناسی. چاپ سوّم، تهران، انتشارات گنج دانش.
نجفی‌ابرندآبادی، علی‌حسین. (1387). تقریرات درس جرم‌شناسی (بازپروری بزهکاران)، دانشگاه تربیّت مدرّس، دورة دکتری حقوق کیفری و جرم‌شناسی، نیم‌سال اوّل 87- 1386.
ویسی، محمود؛ امینی، جهاندار. (1391). «توبه از دیدگاه قرآن و سنّت». فصلنامة فروغ وحدت، سال هفتم، شمارة 28.
ب) عربی
آقاجمال خوانسارى، محمّدبن حسین. (1366). شرح غررالحکم و دررالکلم. جلد چهارم، تهران، دانشگاه تهران.
ابن‌ابی‌الحدید، عبدالحمید بن هبه‌الله. (1404). شرح نهج‌البلاغه، ج 18، تحقیق و تصحیح: محمّد ابوالفضل ابراهیم، قم، مکتبه آیۀ الله المرعشی النجفی.
ابن‌ادریس‌حلّی، محمّدبن‌منصوربن‌احمد. (1410ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی. سه‌جلدی، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
ابن‌رشد. (بی‌تا). بدایه المجتهد و نهایه المقتصد. جلد دوّم، بیروت، دارالمعرفه.
ابن‌فرحون. (1406ق). تبصره‌الحکام. جلد دوّم، قاهره، مکتبه الکلیات الازهریه.
ابی‌یعلی. (بی‌تا). الأحکام السلطانیه، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
احمدبن‌یحیی‌المرتضی. (بی‌تا). شرح الازهار. جلد چهارم، صنعا، بی‌نا.
حرّ عاملی، محمّدبن‌حسن. (بی‌تا). وسائل الشیعه. جلد ۱۸، تحقیق: عبدالرحیم ربانی شیرازی، بیروت، دارالاحیاءالتراث‌العربی.
سبحانی، جعفر. (1424). إرشاد العقول الی مباحث الأصول. جلد دوّم، چاپ اوّل، قم، مؤسّسة امام صادق(ع).
صافی، لطف‌الله. (1363). التعزیر. قم، مؤسّسة نشر اسلامی.
طوسی، محمّدبن‌حسن، (1420ق). الخلاف. جلد سوّم و پنجم، چاپ دوّم، قم، مؤسّسة النشر الاسلامی.
طوسی، محمّدبن‌حسن. (1387ق)(الف). المبسوط فی فقه الإمامیه. جلد هشتم، چاپ سوّم، تهران، المکتبه المرتضویه.
طوسی، محمّدبن‌حسن. (1387ق)(ب). النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی. بیروت، دارالکتاب العربی.
عاملی، زین‌الدین‌بن‌علی. (شهیدثانی)(1412ق). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه. جلد دوّم و نهم، چاپ سوّم، بیروت، دارالإحیاء التراث العربی.
عطیه، عبدالله؛ غامدی، عبدالله. (بی‌تا). اسباب سقوط العقوبه فی الفقه الاسلام. بیروت، دارالمعرفه.
علّامه حلّی، حسن‌بن‌یوسف. (1413ق)(الف). قواعدالاحکام. جلد سوّم، قم، مؤسّسة النشر الاسلامی.
علّامه حلّی، حسن‌بن‌یوسف. (1413ق)(ب). مختلف الشیعه. جلد اوّل، چاپ دوّم، قم، مؤسّسة نشر اسلامی.
عوده، عبدالقادر. (1378ق). التشریع الجنایی الاسلامی مقارنا بالقانون الوضعی. چاپ دوّم، قاهره، مکتبه دارالعروبه.
قرافی، شهاب‌الدین‌ابی‌العباس. (بی‌تا). الفروق. جلد اوّل و چهارم، بیروت، دارالمعرفه.
ماوردی. (1398 ق). الأحکام السلطانیه. بی‌جا، بی‌نا.
محقّق حلّی. (1403ق). شرائع الاسلام. جلد چهارم، بیروت، دارالاضواء.
مقدّس اردبیلی، احمدبن‌محمّد. (1403 ق). مجمع‌الفائده و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان. 14 جلدی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرّسین حوزة علمیّة قم.
موسوی بجنوردی، سیّدمیرزاحسن. (1419ق). قواعد الفقهیه. چاپ اوّل، قم، نشر الهادی.
نائینی، محمّدحسین. (1407ق). فوائد الاصول. تقریر: محمّدعلی کاظمی، تصحیح: مهدی شمس‌الدین، تهران، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
نجفی، محمّدحسن. (1367). جواهرالکلام. جلد ۴۱ و 42، چاپ سوّم، تهران، دارالکتب الاسلامیّه. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,462 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 894 |
||