| تعداد نشریات | 61 |
| تعداد شمارهها | 2,213 |
| تعداد مقالات | 18,002 |
| تعداد مشاهده مقاله | 55,457,421 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,951,760 |
بررسی تاثیر قیمت بنزین بر شاخص توسعه انسانی در اقتصاد ایران | ||
| پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران | ||
| دوره 11، شماره 43، تیر 1401، صفحه 11-33 اصل مقاله (994.43 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/jiee.2023.67827.1920 | ||
| نویسندگان | ||
| زینب باوی1؛ سحر معتمدی* 2؛ سید ناصر سعیدی3؛ فاطمه حسین پور2 | ||
| 1دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد انرژی دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، ایران | ||
| 2استادیار گروه اقتصاد و بیمه دریایی، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، ایران | ||
| 3دانشیار گروه اقتصاد و بیمه دریایی، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، ایران | ||
| چکیده | ||
| انرژی به عنوان یکی از نهادههای تولید و نهادة استراتژیک همواره مورد توجه سیاستگذاران و اقتصاددانان بوده و نیاز روزافزون زندگی بشر به این نهاده غیرقابل چشمپوشی است. بنابراین دسترسی به انرژی یکی از نیازهای اساسی برای زندگی و دستیابی به سطوح بالاتر توسعه است. ازجمله حاملهای مهم انرژی بنزین است و سیاستگذاری در مورد بنزین در ایران همواره موضوعی پرچالش بوده است. تبدیل شدن بنزین به کالایی شاخص در نگاه ایرانیان باعث شده قیمتگذاری آن ابعاد اقتصادی، سیاسی و اجتماعی گستردهای پیدا کند. در این پژوهش به منظور مطالعه اثرات قیمت بنزین بر شاخص توسعه انسانی از روش خود رگرسیون برداری با وقفههای توزیعی استفاده شده است. دورة مورد بررسی پژوهش سالهای 1398-1359 است. متغییرهای مورد استفاده در مدل شامل شاخص توسعة انسانی، ضریب جینی، نرخ تورم، بهرهوری کل عوامل تولید و قیمت بنزین هستند. نتایج نشان میدهد در بلندمدت متغیرهای قیمت بنزین و ضریب جینی تأثیر منفی معنادار و متغیرهای نرخ تورم و بهرهوری کل عوامل تولید تأثیر مثبت معنادار بر شاخص توسعه انسانی دارند. درنتیجه با توجه به تأثیر منفی افزایش قیمت بنزین بر شاخص توسعه انسانی باید ملاحظات لازم برای افزایش قیمت بنزین در اقتصاد ایران در نظر گرفته شود و از سیاستهای دیگر مانند افزایش بهرهوری عوامل تولید برای کاهش تأثیرات منفی این سیاست استفاده شود. | ||
| کلیدواژهها | ||
| قیمت بنزین؛ شاخص توسعه انسانی؛ انرژی فسیلی؛ روش خودرگرسیون برداری با وقفه توزیعی | ||
| مراجع | ||
|
پارسا، حجت و پناهی، فاطمه. (1397). بررسی تأثیر شاخص توسعه انسانی و مصرف انرژی بر رشد اقتصادی: مطالعه موردی کشورهای منتخب اوپک. اولین همایش ملی مدیریت و اقتصاد با رویکرد اقتصاد مقاومتی: مشهد.
پایتختی اسکویی، سیدعلی و طبقچی اکبری، لاله. (1391). فقر و توسعه انسانی: شواهدی از ایران و منتخبی از کشورهای در حال توسعه. مطالعات جامعهشناسی، (16)4، صفحات 156-145.
پورغفار، جواد و حسینزاده، حجت. (1394). تقابل عدالت و کارایی: اندازهگیری تأثیر نابرابری و مالیاتها بر رشد اقتصادی ایران. مجله اقتصادی، (1و2) 15، صفحات52-39.
ترازنامه هیدروکربوری کشور. 1396. مؤسسه مطالعات بینالمللی انرژی.
جلولی، مهدی. (1391). بررسی اثر افزایش قیمت بنزین بر متغیرهای عمده اقتصاد کلان در چارچوب یک الگوی اقتصادسنجی کلان ساختاری. اولین همایش بینالمللی اقتصادسنجی روشها و کاربردها، سنندج: دانشگاه آزاد اسلامی.
سلاطین، پروانه و صومعه غفاری، نیلوفر. (1395). تأثیر سرمایه انسانی بر کیفیت محیط زیست. فصلنامه انسان و محیط زیست، (37)14، صفحات 12-1.
شاهمرادی، اصغر، حقیقی، ایمان، زاهدی، راضیه. (1390). بررسی اثرات افزایش قیمت حاملهای انرژی و پرداخت یارانه نقدی در ایران: رویکرد CGE. فصلنامه پژوهشها و سیاستهای اقتصادی، (57)19، صفحات 30-5.
شفیعزاده، محمدعلی؛ توانپور، پاوه؛ امینی، فیرزه؛ صابر فتاحی، لیدا؛ گل قهرمانی، نسرین و سلیمانپور، پانتهآ. (1399 ). مروری بر ۳1 سال آمار انرژی کشور (97-1367). معاونت امور برق و انرژی وزارت نیرو، دفتر برنامهریزی و اقتصاد کلان برق و انرژی.
صادقی، حسین؛ جواهری، شیما و سلمانی، یونس. (1395). اقتصاد انرژی. انتشارات نورعلم.
طیبی، سیدکمیل؛ زمانی، زهرا؛ رجبی، مصطفی و عظیمی، عطیه. (1394). تحلیل شکست ساختاری بین مصرف انرژی و رشد اقتصادی در کشورهای منتخب صادرکننده نفت (2010-1980). نشریه اقتصاد مالی، (31)9، صفحات 12-1.
عباسیان، عزتاله؛ اسدبگی، زهرا. (1391) ارتباط هدفمندسازی یارانههای انرژی با رفاه اجتماعی از مسیر رشد اقتصادی. نشریه رفاه اجتماعی، (44)12، صفحات 173-143.
فطرس، محمدحسن و رشیدیاصل، سمانه. (1392). نگاهی به رابطه رشد اقتصادی و تقاضای انرژی در ایران (۱۳۸۶-۱۳۵۳). مجله اقتصادی (دوماهنامه بررسی مسائل و سیاستهای اقتصادی)، (۱۱ و ۱۲)13، صفحات 46-13.
کریمی موغاری، زهرا، زورکی، شهریار و پورخوئینی، حمیدرضا. (1394). اثر قیمت بنزین بر شدت انرژی: مطالعه تطبیقی ایران و ترکیه. پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، (17)5، صفحات 127-99.
کریمی، سعید؛ جعفری صمیمی، احمد و محنت فر، یوسف. (1386). ارزیابی اقتصادی اثر یارانه بنزین بر افزایش میزان تورم در ایران: یک تحلیل تجربی. فصلنامه پژوهشهای اقتصادی، (1)7، صفحات 57-43.
محمدی، وحید؛ مظفری شمسی، هاجر و اسعدی، فریدون. (1398). بررسی ارتباط متقابل رشد اقتصادی، مصرف انرژی و توسعه انسانی در کشورهای منتخب حوزه منا (MENA). پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، (30)8، صفحات 184-153.
معاونت پژوهشهای زیربنایی و امور تولیدی، مسئله بنزین، رویکردها و مخاطرات. (1397). کد موضوعی 310، شماره مسلسل 16182.
نوری نائینی، محمد سعید؛ قاسمی، حسامالدین و کاظمی تربقان، مریمسادات. (1396). بررسی عوامل مؤثر بر شاخص توسعه انسانی در ایران با استفاده از رویکرد میانگینگیری بیزی. پژوهشهای رشد و توسعه پایدار، (4)17.
Abasian, A. & Asadbegi, Z. (2012). The Relationship Between Energy Subsidy Targeting and Social Welfare Through Economic Growth. Journal of Social Welfare, 12(44), pp. 143-173. [In Persian]
Aghaei, M & Lawell C. (2020). Energy, Economic Growth, Inequality, and Poverty in Iran.The Singapore Economic Review, 67(02),733-754. https://doi.org/10.1142/S0217590820500198.
Bernard, B.M, Song, Y, Hena, S, Ahmad, F & Wang, X. (2022). Assessing Africas Agricultural TFP for Food Security and Effects on Human Development: Evidence from 35 Countries. Sustainability, 14(11), 6411. https://doi.org/10.3390/su14116411.
Deputy of Infrastructure Research and Production Affairs, Gasoline Problem, Approaches and Risks. (2017). Subject code 310, 16182. [In Persian]
Ediger, V & Tatlidil. H. (2006). Energy as an Indicator of Human Development: A Statistical Approach. Journal of Energy and Development, 31(2). https://www.jstor.org/stable/24813002.
Evans, J & Lester .C. (2011). International Handbook on the Economics of Energy, (848 pp), ISBN: 978 0 85793 825 1
Fitras M. H, Rashidi Asal, S. (2012). A look at the relationship between economic growth and energy demand in Iran (1386-1353). Economic magazine (bimonthly review of economic issues and policies), 13(11 and 12), pp. 13-46. [In Persian]
Guo, W.(2018). An Analysis of energy consumption and economic growth of Cobb-Douglas production function based on ECM. IOP Conf. Series Earth and Enviromental Science, 113(1). DOI: 10.1088/1755-1315/113/1/012071.
Human Development Index report.(2017). http://www.hdr.undp.org/en/2017-report.
Human Development Index report.(2020). http://www.hdr.undp.org/en/2020-report.
Hydrocarbon balance sheet of the country. )2016(. Institute of International Energy Studies. [In Persian]
Jaloli,M. (2011). Investigating the Effect of Gasoline Price increase on Major Macroeconomic Variables in the Framework of a Structural Macroeconomic Model. The First international Conference on Econometrics Methods and applications, Sanandaj: Islamic Azad University. [In Persian]
Karimi moghari, Z, Zoraki, sh & Poorkhoyeni, H. (2015). The Effect of Gasoline Price on Energy Intensity: A Comparative Study of Iran and Turkey. Iranian Journal of Energy Economics, 5(17), pp. 99-127. [In Persian]
Karimi, S, Jafari Samimi, A & Jajatfar, Y. (1386). Economic evaluation of the effect of gasoline subsidy on the increase in inflation in Iran: an empirical analysis. Economic Research Quarterly, (1)7, pp. 43-57. [In Persian]
Lekana, H& Ikiemi, C. (2021). Effect of Energy Consumption on Human Development in the Countries of the Economic and Monetary Community of Central Africa (EMCCA). Theorical Economic Letters, 11(3), pp. 404-421. https://doi: 10.4236/tel.2021.113027.
Madriz, C, Leiva, J. C. & Henn, R. (2018). Human and social capital as drivers of entrepreneurship. Small Business International Review, 2(1), pp. 29-42. https://doi.org/10.26784/sbir.v2i1.47.
Mohammadi, V, Mozafari shamsi, H & Asadi, F. (2019). Investigating the Interrelationship between Economic Growth, Energy Consumption and Human Development in Selected MENA Countries (MENA). Iranian Journal of Energy Economics, 8(30), pp. 153-184. [In Persian]
Nouri Naini, M, Ghasemi, H and Kazemi Tarbeghan, M. (2016). Investigating the factors affecting the human development index in Iran using the Bayesian averaging approach. Sustainable growth and development researches, (4) 17. [In Persian]
Ouedraogo, N. (2013). Energy consumption and human development: Evidence from a panel cointegration and error correction model. Energy, 63(C), 28-41. https://doi.org/10.1016/j.energy.2013.09.067
Parsa, H & Panahi, F. (2018). Investigating the Impact of Human Development Index and Energy Consumption on Economic Growth: A Case Study of OPEC Selected Countries. The first national conference on management and economics with the approach of resistance economics: Mashhad. [In Persian]
Payetakhti, A & Tagachi Akbari, L. (2011). Poverty and human development: Evidence from Iran and selected developing countries. Sociological Studies, (16)4, pp. 145-156. [In Persian]
Pirlogea, C. (2012). The Human Development Relies on Energy, Panel Data Evidence,Procedia. Economics and finance, 3, pp. 496-501. https://doi. org/10.1016/S2212-5671(12)00186-4.
Poorghafar, J & Hosseinzadeh, H. (2015). Confronting Justice and Efficiency: Measuring the Impact of Inequality and Taxes on Iran's Economic Growth. Economic Journal, 15(1,2), pp. 39-52. [In Persian]
Sadeghi, H, Javaheri, sh, Salmani, Y. (2016). Energy Economy: Noore elm. [In Persian]
Salatin, P & Somae Ghafari, N. (2016). The Impact of Human Capital on the Quality of the Environment. Human and Environment Quarterly, 14(37), pp. 1-12. [In Persian]
Shafi zadeh, M, Tavanpoor, P, Amini, F, Saber Fatahi, L, Gol ghahremani, N, Solyemanpoor, P. (2020). An Overview of 31 Years of the Country's Energy Statistics (1988-2018). Deputy Minister of Electricity and Energy of the Ministry of Energy, Office of Planning and Macroeconomics of Electricity and Energy. [In Persian]
Shah Moradi, A, Haghigi, I& Zahedi, R. (1390). Investigating the Effects of increasing the Price of Energy Carriers and Paying Cash Subsidies in Iran: CGE approach. Economic Policy and Research Quarterly, 19(57), pp. 5-30. [In Persian]
Tayebi, SK, Zamani, Z, Rajabi, M & Azimi, A. (2015). Structural Failure Analysis Between Energy Consumption and Economic Growth in Selected Oil Exporting Countries (1980-2010). Journal of Financial Economics, 9(31), pp. 1-12. [In Persian]
Wu, X. F. & Chen. G. Q. (2017). Global primary Energy use Assosiated with Production, Consumption and International Trade. Energy Policy, 111, pp. 85-94. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2017.09.024.
Yolanda. Y. (2017). Analysis of Factors Affecting Inflation and its Impact on Human Development Index and Poverty in Indonesia. European Research Studies Journal, XX (4B), pp. 38-56. DOI: 10.35808/ersj/873
. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,441 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 873 |
||