دانشگاه علامه طباطبایی

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات60
تعداد شماره‌ها2,187
تعداد مقالات17,728
تعداد مشاهده مقاله54,547,807
تعداد دریافت فایل اصل مقاله28,556,120
احمدزاده, فرید, کریمیان, حسن, طالبیان, محمد حسن, خانمرادی, مژگان, منتظرظهوری, مجید. (1401). دانش‌های بومی در مدیریت منابع آب و نقش آن‌ها در تداوم سکونتگاه‌های کوهستانی منطقه هورامان. سامانه مدیریت نشریات علمی, 9(17), 249-287. doi: 10.22054/qjik.2023.71187.1344
فرید احمدزاده; حسن کریمیان; محمد حسن طالبیان; مژگان خانمرادی; مجید منتظرظهوری. "دانش‌های بومی در مدیریت منابع آب و نقش آن‌ها در تداوم سکونتگاه‌های کوهستانی منطقه هورامان". سامانه مدیریت نشریات علمی, 9, 17, 1401, 249-287. doi: 10.22054/qjik.2023.71187.1344
احمدزاده, فرید, کریمیان, حسن, طالبیان, محمد حسن, خانمرادی, مژگان, منتظرظهوری, مجید. (1401). 'دانش‌های بومی در مدیریت منابع آب و نقش آن‌ها در تداوم سکونتگاه‌های کوهستانی منطقه هورامان', سامانه مدیریت نشریات علمی, 9(17), pp. 249-287. doi: 10.22054/qjik.2023.71187.1344
احمدزاده, فرید, کریمیان, حسن, طالبیان, محمد حسن, خانمرادی, مژگان, منتظرظهوری, مجید. دانش‌های بومی در مدیریت منابع آب و نقش آن‌ها در تداوم سکونتگاه‌های کوهستانی منطقه هورامان. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1401; 9(17): 249-287. doi: 10.22054/qjik.2023.71187.1344

دانش‌های بومی در مدیریت منابع آب و نقش آن‌ها در تداوم سکونتگاه‌های کوهستانی منطقه هورامان

دو فصلنامه دانش های بومی ایران
مقاله 8، دوره 9، شماره 17، فروردین 1401، صفحه 249-287    اصل مقاله (1.86 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/qjik.2023.71187.1344
نویسندگان
فرید احمدزاده* 1؛ حسن کریمیان2؛ محمد حسن طالبیان3؛ مژگان خانمرادی4؛ مجید منتظرظهوری4
1دانشجوی دکتری باستان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران
2استاد گروه باستان شناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران.
3دانشیار گروه معماری، دانشکده معماری، دانشگاه تهران
4استادیار گروه باستان شناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران
چکیده
در نوشتار حاضر با هدف بررسی و ارزیابی فرهنگ مادی به جای مانده در پهنه فرهنگی منطقه هورامان، به اهمیت مسئله آب در این منطقه کوهستانی و نحوه مدیریت و کنترل آن پرداخته شده است. در پژوهش‌های میدانی که نتایج آن در این نوشتار انعکاس یافته تلاش بر آن بود تا به این پرسش‌ها پاسخ گفته شود که اصول و شیوه‌های مدیریت منابع آب در منطقه هورامان چگونه بود؟ و انواع منابع آب و سازه‌های آبی چه نقشی در شکل‌گیری سکونتگاه‌ها و شیوه معیشت جوامع منطقه داشته‌اند؟ در نتایج این پژوهش مشخص گردید که منابع آب‌های سطحی(رودخانه سیروان) و نزولات جوی به ویژه برف با وجود شیب تند منطقه هورامان، نقش مؤثر و مهمی در پویایی منظر فرهنگی هورامان داشته است. بر این اساس با ایجاد شبکه‌های مدیریت وانتقال منابع آب در دل سنگ و عمق دره‌ها و انتقال از طریق حفر یا احداث کانال، تأسیساتی آبی را به وجود آورده‌اند که ضمن تداوم و توسعه سکونتگاه‌ها، زمینه ارتباطات فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی جوامع منطقه، همراه با معیشتی پایدار در هورامان از گذشته تا به امروز را فراهم آورده است.
کلیدواژه‌ها
کلید واژگان: هورامان؛ منابع آب؛ سازه‌های آبی؛ سکونتگاه‌های کوهستانی؛ معیشت منطقه
مراجع
  • احمدزاده، فرید؛ کریمیان، حسن و طالبیان، محمدحسن. (1401)، «آسیاب‌های آبی: ساختاری اجتماعی – اقتصادی در منطقه کوهستانی هورامان، طی دوره قاجار و پهلوی»، فصلنامه تحقیقات تاریخ اجتماعی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال دوازدهم، شماره 2: 1 –
  • اسمعیلی جلودار، محمداسماعیل و صفی نژاد، جواد. (1388)، «پیشنهادی در چگونگی طراحی (مهندسی) شبکه تأمین آب در کاروانسرای کویری نوگنبد بر پایه نتایج به‌دست‌آمده از بررسی باستان‌شناختی منطقه نوگنبد- ارکان در نائین»، مجله مطالعات باستان‌شناسی تهران، دوره اول، 1 –
  • امینی، کورش. (1400)، «بررسی آبیاری و مدیریت اراضی باغ‌های اورامان؛ مطالعه موردی: باغات نودشه»، نشریه مدیریت اراضی، جلد 9، شماره 1: 57 –
  • تقوی، نعمت‌الله. (1362)، «آب و آبیاری در روستاهای ایران»، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی تبریز، شماره‌های 128 و 129.
  • جمعه پور، محمود و میر لطیفی، محمدرضا. (1391)، «نقش دانش بومی و کارکرد نظام سنتی مدیریت مشارکتی منابع آب در معیشت پایدار روستایی، موردمطالعه: گروه‌های بزرگ کاری لایروبی کانال‌های آبیاری (حشر) در سیستان». فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 56: 1- 34.
  • جوادی، حبیب‌الله. (1377)، تلاش ایرانیان در تأمین و مدیریت آب، تهران؛ کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران.
  • جواهری، پرهام و جواهری، محسن. (1378)، چاره آب در تاریخ فارس، نشر گنجینه‌های آب ایران.
  • خسروثانی، افشین. (1397)، پهنه فرهنگی ارجان از منظر مدیریت منابع آب (اواخر دوره ساسانی و دوره اسلامی)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته باستان‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران.
  • رزم‌آرا، علی. (1320)، جغرافیای نظامی کردستان، بی‌جا، بی‌نا.
  • شمس، اسماعیل. (1393)، فولکلور و تاریخ کرد، قم: مجمع ذخایر اسلامی (موسسة تاریخ علم و فرهنگ).
  • صادقی راد، مسعود. (1397)، بررسی باستان‌شناختی منطقه هورامان، کردستان: مرکز اداره اسناد کل میراث فرهنگی و گردشگری استان کردستان.
  • صفی نژاد، جواد. (1359)، نظام‌های آبیاری سنتی در ایران (جلد اول)، تهران: انتشارات موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران.
  • صفی نژاد، جواد. (1368)، نظام‌های آبیاری سنتی در ایران (جلد دوم)، چاپ اول. مشهد: مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی.
  • صفی نژاد، جواد. (1380)، تاریخ آب و آبیاری ایران، مجموعه مقالات همایش تاریخ آب و آبیاری کشور. کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران. شیراز.
  • صفی نژاد، جواد. (1382)، باران ایران و آبیاری سنتی؛ ششمین همایش نهاوندشناسی، با عنوان (نقش و جایگاه دانش و مهارت‌های بومی در توسعه شهرستان نهاوند).
  • صفی نژاد، جواد. (1380)، تاریخ آب و آبیاری در ایران، ماهنامه مهراب، پیاپی 5.
  • صفی نژاد، جواد و دادرس، بیژن. (1379)، قنات؛ سد زیرزمین قنات وزوان میمه اصفهان (چاپ اول)، تهران: وزارت نیرو، مؤسسه گنجینه ملی آب ایران.
  • صفی نژاد، جواد و طهماسبی، مرتضی. (1367)، » پژوهشی پیرامون نظام آبیاری سنتی آشتیان، آبیاری هفت پی»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره پیاپی 9.
  • عباسی، فریبرز. (1391)، اصول جریان در آبیاری سطحی، تهران: کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران.
  • فال سلیمانی، محمود؛ نصرآبادی، علیرضا و چکشی، بهاره. (1390)، «مدیریت جامع قنات با توجه به جایگاه و اهمیت آن در راستای دانش بومی مدیریت منابع آب در ایران»، همایش بین‌المللی دانش سنتی مدیریت منابع آب، تهران.
  • فتاح پور، بهاءالدین. (1389)، آیین پیر شالیار و تأثیر آن در فرهنگ و ادب اورامان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه پیام نور استان تهران.
  • کریمیان سردشتی، نادر. (1378)، فرهنگ آب و آبیاری سنتی تهران: کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران.
  • مردوخی، ضیاءالدین. (1396)، مطالعات معماری هورامان، گزارش طرح پژوهشی مصوب پایگاه پژوهشی منظر فرهنگی هورامان.
  • مسعودی، ذبیح‌الله و نجف زاده، علی. (1397)، «نگاهی به ویژگی‌های معماری آسیاب‌های شهر بیرجند»، مجله اثر، شماره 80، 119 –
  • معین، محمد. (1378)، فرهنگ معین، چاپ دوم، انتشارات زرین.
  • مهندس، نصرالله خان. (1296)، نسخه خطی تحدید مرز مریوان، مشهد – رضوی ش: 5442 / نستعلیق/ 1296 ه.ق/ الفبا ف 106.
  • میرشکرایی، محمد. (1380)، انسان و آب در ایران؛ پژوهشی مردم شناختی: تهران؛ گنجینه ملی آب ایران.
  • وقایع‌نگار کردستانی، علی‌اکبر. (1384)، حدیقه ناصریه و مرآت الظفر در جغرافیا و تاریخ کردستان، به کوشش محمد رئوف توکلی، تهران.
  • یاوری، غلامرضا و فاضل بیگی، محمدمهدی. (1389)، اقتصاد ایران (با تکیه‌بر روستا)، تهران: انتشارات پیام نور.
  • پورداود، حمید. (1397)، نقش قنات سددار عمومی و قنات حاجی‌آباد در شکل‌گیری شهر وزوان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته باستان‌شناسی: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 603
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 434


login