| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شمارهها | 2,197 |
| تعداد مقالات | 17,825 |
| تعداد مشاهده مقاله | 54,813,168 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,690,416 |
رویکردی انتقادی به دیدگاه رشیدرضا دربارۀ زیارت قبور در مقارنه با دیدگاه علامه طباطبائی | ||
| سراج منیر | ||
| مقاله 3، دوره 13، شماره 44، فروردین 1401، صفحه 57-86 اصل مقاله (1.43 M) | ||
| نوع مقاله: علمی- ترویجی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/ajsm.2022.65461.1792 | ||
| نویسندگان | ||
| علی اصغر شعاعی* 1؛ حسنعلی نوروزی2؛ حسین مقدس3 | ||
| 1عضو هیئت علمیدانشگاه علوم و معارف قرآن کریم | ||
| 2مسئول دانشکده علوم قران ملایر | ||
| 3هیئت علمی و تعاون دانشکده علوم قرآنی ملایر | ||
| چکیده | ||
| زیارت قبور صالحان و اولیای الهی همواره مورد توجه بوده، تا جایی که بسیاری از علما زیارت قبور را سنت شمردهاند و بر جواز آن ادعای اجماع کردهاند. از سوی دیگر، ابنتیمیه و برخی دانشمندان اسلام، با پیروی از آیات قرآن و روایات، زیارت قبور را تجویز کردهاند و سیرة مسلمانان در طول تاریخ اسلام همواره بر مشروعیت، بلکه استحباب سفر برای زیارت مشروعیت سفرهای زیارتی را زیر سؤال برد و به حرمت آن فتوا داد و به تبع او، وهابیان و برخی از سلفیان به ترویج افکار و آرای وی پرداختند؛ از جمله، محمد رشیدرضا است که در موارد متعددی از تفسیر المنار، به دفاع از دیدگاههای وی پرداختهاست. این پژوهش با روش توصیفیـ تحلیلی و با رویکرد انتقادی به دیدگاههای صاحب تفسیر المنار و نیز تأکید بر مبانی و اندیشههای علامه طباطبائی به این نتیجه رسیده که مشروعیت زیارت قبور، مبتنی بر شواهد قرآنی، روایی و عقلی بودهاست و اتهامات صاحب المنار مبنی بر تکفیر و مشرک خواندن شیعیان و بدعت شمردن زیارت اهل قبور، با ظواهر و محتوای آیات قرآنی و روایی همخوانی ندارد و چنین نسبتها و تشکیکهای مذهبی، ناشی از عدم درک صحیح نسبت به مبانی اعتقادی توحیدی شیعه و خلط اوصاف اولوهیت حق تعالی با واسطهها و جلوههای الهی در عرصة تکوین و تشریع نظام هستی و پیروی متعصبانه از مبانی ابنتیمیه و مکتب سلفیه میباشد و زیارت اهل قبور از مصادیق یادکرد و بزرگداشت بزرگان دین و اهتمام به شعائر دینی و تجلی عبودیت پروردگار میباشد و مستندات قرآنی، روایی و شواهد تاریخی فراوانی، مؤید آن وجود دارد. | ||
| کلیدواژهها | ||
| تفسیر المنار؛ تفسیر المیزان؛ رشیدرضا؛ علامه طباطبائی؛ زیارت قبور | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
آلوسی بغدادی، شهابالدّین محمود. (1405 ق.). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم والسبع المثانی. ط 4. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
ابنحجر عسقلانی، احمدبن علی. (1408 ق.). فتح الباری بشرح صحیح البخاری. چ 4. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
ابنفارس، احمد. (1414 ق.). مجمل اللغه. تصحیح ابوعمر. بیروت: دار الفکر.
ــــــــــــــــــ . (1404 ق.). معجم مقاییس اللغه. تحقیق عبدالسلام محمد هارون. قم: مکتب الأعلام الإسلامی.
ابنقولویه، جعفربن محمد. (1378). کامل الزیارات. قم: نشر الفقاهة.
ابوحیان اندلسی، محمدبن یوسف. (1412 ق.). البحر المحیط. بیروت: دار الفکر.
امینی، عبدالحسین. (بیتا). الغدیر فی الکتاب والسنة والأدب. ط 1. قم: تحقیق مرکز الغدیر لدّراسات الإسلامیة.
بخاری، محمدبن اسماعیل. (1410 ق.). الصحیح. ط 2. قاهره: وزارت اوقاف مصر.
بغوی، حسینبن مسعود. (1420 ق.). معالم التنزیل (تفسیر البغوی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
بوطی، محمدسعید رمضان. (1441 ق.). فقه السیرة النبویة. دمشق: دار الفکر.
بیضاوی، عبدالله بن عمر. (1433ـ1432 ق.). تفسیر بیضاوی. بیروت: دار الفکر.
جوادی آملی، عبدالله. (1372). ادب فنای مقربان. چ 1. قم: چاپ مرکز نشر اسراء.
ــــــــــــــــــــــــــ . (1393). توحید در قرآن. چ 7. قم: چاپ مرکز نشر اسراء.
جوهری، اسماعیلبن حمّاد. (1368). الصحاح اللغه. تحقیق احمد عبدالغفور عطار. تهران: امیری.
حاکم نیشابوری، ابوعبدالله. (بیتا). المستدرک عَلَی الصحیحین. تحقیق یوسف عبدالرّحمن المرعشلی. بیروت: دار المعرفة.
حر عاملی، محمدبن حسن. (1416 ق.). وسائل الشیعه. تحقیق مؤسسة آل البیت. چ 3. قم: چاپخانۀ ستاره.
حقی بروسوی، اسماعیل. (1405 ق.). روح البیان. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
ذهبی، شمسالدّین محمد. (1417 ق.). سیر أعلام النبلاء. چ 1. بیروت: دار الفکر.
رازی، فخرالدّین محمد. (1376). شرح و تحقیق زیارت القبور فخر رازی (فلسفۀ زیارت). ترجمة احمد عابدی. چ 1. قم: انتشارات زائر.
ربانی گلپایگانی، علی. (1420 ق.). الإلهیات فی مدرسة أهل بیت. چ 1. تهران: بینا.
رشیدرضا، محمد. (1414 ق.). تفسیر القرآن العظیم. بیروت: دار المعرفة.
ــــــــــــــــــــــ . (بیتا). السنة والشیعه. بیجا: بینا.
زبیدی، محمد مرتضی. (بیتا). تاج العروس مِن جواهر القاموس. بیجا: بینا.
سبحانی، جعفر. (1376). آیین وهابیت. چ 8. قم: چاپخانۀ دفتر انتشارات اسلامی.
سبکی، علیبن عبدالکافی. (1419 ق.). شفاء السقام فی زیارة خیر الأنام. چ 4. تهران: نشر مشعر.
سمهودی، نورالدّین علیبن احمد. (1404 ق.). وفاء الوفاء بأخبار دار المصطفی. تحقیق محمد محیالدّین عبدالحمید. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
سیوطی، جلالالدّین. (1414 ق.). الدرّ المنثور. بیروت: دار الفکر.
شرتونی، سعید الخوری. (1403 ق.). أقرب الموارد. قم: مکتبة المرعشی.
صدوق، ابوجعفر محمد. (1398). التوحید. تحقیق سید هاشم حسینی تهرانی. چ 6. قم: مؤسسة نشر اسلامی.
طباطبائی، محمدحسین. (1412 ق.). المیزان فی تفسیر القرآن. چ 5. قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
ــــــــــــــــــــــــــــ . (1416 ق.). نهایة الحکمة. چ 10. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
طبرسی، فضلبن حسن. (1406 ق.). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار التراث العربی.
ــــــــــــــــــــــــــــ . (1406 ق.). مجمع البیان لعلوم القرآن. تحقیق محلاتی و طباطبائی. بیروت: دار المعرفة.
طبری، محمدبن جریر. (1412 ق.). جامع البیان عن تأویل آیّ القرآن. بیروت: دار الکتب العلمیة.
طریحی، فخرالدّین. (1415 ق.). مجمع البحرین. چ 1. تهران: نشر مؤسسۀ بعثت.
غزالی، ابوحامد. (بیتا). احیاء العلوم. دمشق: عالم الکتب.
فیومی، احمدبن محمد. (1414 ق.). مصباح المنیر. چ 3. قم: مؤسسة دار الهجرة.
کاظمی، سید محمدمهدی. (1376). تحفة الساجد فی أحکام المساجد. بغداد: بیتا.
مجلسی، محمدباقر. (بیتا). بحارالأنوار. تهران: بینا.
نیشابوری، مسلمبن حجاج. (1407 ق.). صحیح. بشرح النووی. بیروت: دار الکتاب العربی.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1416 ق.). صحیح مسلم. بیروت: دار ابنحزم و مؤسسة الریان.
واعظ جوادی، مرتضی. (1396). فلسفة زیارت و آیین آن. چ 8. قم: مرکز نشر اسراء.
The Holy Qur'an.
Abu Hayyan Andolosi, Mohammad ibn Yousuf. (1991). Al-Bahr al-Mohit. Beirut: Dar al-Fekr. [In Arabic].
Alousi Baghdadi, Shahab al-din Mahmoud. (1984). Rouh al-Ma'ani fi Tafsir al-Qur'an al-Azim va Sab'a al-Masani. 4th. Beirut: Dar Ehya Toras Arabi. [In Arabic].
Amini, Abdol Hossein. (ND). Al-Ghadir fi al-Ketab, Sunnah and al-Adab. 1th. Qom: Al-Ghadir Research Center for Islamic Studies. [In Persian].
Baghvi, Hossein ibn Masoud. (1999). Ma'alem al-Tanzil (Tafsir al-Baghwi). Beirut: Dar Ehya Toras Arabi. [In Arabic].
Beizawi, Abdullah ibn Omar. (2010-2011). Tafsir-e Beizawi. Beirut: Dar al-Fekr. [In Arabic].
Bukhari, Mohammad ibn Isma'il. (1989). Al-Sahih. 2th. Cairo: Ministry of Endowments of Egypt. [In Arabic].
Bouti, Mohammad Saeed Ramazan. (2019). Fegh al-Sirat al-Nabawiyah. Damascus: Dar al-Fekr. [In Arabic].
Fayyoumi, Ahmad ibn Mohammad. (1993). Mesbah al-Monir. 3th. Qom: Dar al-Hejrah Institute. [In Persian].
Ghazzali, Abu Hamid. (ND). Ehya al-Oloum. Damascus: Alam al-Kotob. [In Arabic].
Haghi Brosavi, Isma'il. (1984). Rouh al-Bayan. Beirut: Dar Ehya Toras Arabi. [In Arabic].
Hakem Neyshabouri, Abo Abdullah. (ND). Al-Mostadrak a'la al-Sahiheyen. Yousof Abdulrahman al-Marashli's Research. Beirut: Dar al-Marefah. [In Arabic].
Horr-e Ameli, Mohammad ibn Hasan. (1995). Wasa'el al-Shi'a. Research by 'Al al-Bayt Institute. 3th. Qom: Setareh Publication. [In Persian].
Ibn Fares, Ahmad. (1993). Mojmal al-Loghat. Corrected by Abu Omar. Beirut: Dar al-Fekr. [In Arabic].
------------------------. (1983). Mo'jam-e Magha'is-e Loghat. By Abdulsalam Mohammad Haroun. Qom: School of Islamic Sciences. [In Persian].
Ibn Hojr Asqhlani, Ahmad ibn Ali. (1987). Fath al-Bari be Sharh-e Sahih al-Bukhari. 4th. Beirut: Dar Ehya Toras Arabi. [In Arabic].
Ibn Qolowayh, Jafar ibn Mohammad. (1967). Kamel al-Ziyarat. Qom: Al-Fiqahah Publishing Institute. [In Persian].
Javadi Amoli, Abdullah. (1952). Adab-e Fanay-e Mogharraban. 1th. Qom: Esra Publishing Center. [In Persian].
----------------------------- . (2013). Towhid Dar Qur'an. 7th. Qom: Esra Publishing Center. [In Persian].
Johari, Isma'il ibn Hammad. (1948). Al-Sehah al-Loghat. Ahmad Abdul Ghafour Attar's Research. Tehran: Amiri. [In Persian].
Kazemi, Seyyed Mohammad Mehdi. (1956). Tohfat al-Sajed fi Ahkam al-Masajed. Baghdad: NP. [In Arabic].
Majlesi, Mohammad Bagher. (ND). Behar al-Anwar. Tehran: NP. [In Persian].
Neyshabouri, Moslem ibn Hajjaj. (1986). Sahih be Sharh-e Nouwi. Beirut: Dar al-Ketab al-Arabi. [In Persian].
-------------------------------------------. (1995). Sahih-e Moslem. Beirut: Dar ibn Hazm and al-Rayyan Institute. [In Persian].
Razi, Fakhr al-din Mohammad. (1956). Sharh va Tahghigh-e Ziyarat al-Ghobour Fakhr-e Razi (Falsafeh-e Ziyarat). Translated by Ahmad Abedi. 1th. Qom: Za'er Publications. [In Persian].
Rabbani Golpayegani, Ali. (1999). Elahiyat fi Madresat-e Ahl-e Beyt. 1th. Tehran: NP. [In Persian].
Rashidreza, Mohammad. (1993). Tafsir al-Qur'an al-Azeim. Beirut: Dar al-Marefah. [In Arabic].
------------------------------- . (Nd). Sunnah and Shi'a. Op: Np. [In Arabic].
Sadough, Abu J'afar Mohammad. (2018). Al-Tawheed. By Seyyed Hashem Hosseini Tehrani. 6th. Qom: Islamic Publishing Institute. [In Persian].
Sajestani, Soleiman ibn Ash'ath. (1953). Al-Sonan. Edited by Mohammad Mohyeddin Abdulhamid. Cairo: ND. [In Arabic].
Samhoudi, Nooruddin Ali ibn Ahmad. (1983). Wafa al-Wafa be Akhbar al-Mostafa. The Research of Mohammad Mohyeddin Abdulhamid. Beirut: Dar Ehiya al-Toras al-Arabi. [In Arabic].
Shartouni, Saeed al-Khoury. (1982). Aghrab al-Mawared. Qom: Al-Mar'ashi School. [In Persian].
Seyouti, Jalaluddin. (1993). Al-Dorr al-Mansour. Beirut: Dar al-Fekr. [In Arabic].
Sobhani, Jafar. (1997). Aein-e Wahabism. Qom: Printing House of Islamic Publications Office. [In Persian].
Sobki, Ali ibn Abd al-Kafi. (1998). Shafa al-Seqham fi Zeyarat-e Khair al-Anam. 4th. Tehran: M'ashar Publishing. [In Persian].
Tabataba’i, Mohammad Hossein. (1991). Al-Mizan fi Tafsir al-Qur'an. 5th. Qom: Isma'ilian Institute. [In Persian].
------------------------------------------- . (1995). Nahayat al-Hekmat. 10th. Qom: Al-Nashr al-Islami Publishing Institute. [In Persian].
Tabari, Mohammad ibn Jarir. (1991). Jame al-Bayan fi Tafsir-e Ayyah al-Qur'an. Beirut: Dar al-Kotob al-Elmiyah. [In Arabic].
Tabresi, Fazl ibn Hasan. (1985). Majma al-Bayan fi Tafsir al-Qur'an. Beirut: Dar al-Toras al-Arabi. [In Arabic].
------------------------------. (1995). Majma al-Bayan le Oloum al-Qur'an. Research of Mahallati and Tabataba'i. Beirut: Dar al-Marafah. [In Arabic].
Tarihi, Fakhruddin. (1995). Majma al-Bahrain. 1th. Tehran: B'esat Institute Publishing. [In Persian].
Zahabi, Shamsuddin Mohammad. (1997). Seir-e 'Aalam al-Nobala. 1th. Beirut: Dar al-Fekr. [In Arabic].
Zobeidi, Mohammad Morteza. (ND). Taj al-Arous men Jawaher al-Qamous. OP: Np. [In Arabic].
Va'ez Javadi, Morteza. (2016). Falsafeh-e Ziyarat va Aein-e 'An. 8th. Qom: Esra Publishing Center. [In Persian]. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 443 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 730 |
||