| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,180 |
| تعداد مقالات | 17,660 |
| تعداد مشاهده مقاله | 53,835,567 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,346,338 |
نظام نیازهای انسان در پرتو تفسیر نیایشی آیۀ «انتم الفقراء» با بهره‌گیری از نیایش‌های صحیفۀ سجادیه | ||
| پژوهشنامه معارف قرآنی | ||
| مقاله 1، دوره 14، شماره 52، فروردین 1402، صفحه 1-28 اصل مقاله (1.14 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/rjqk.2023.71430.2733 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد حسین بیات1؛ زهرا زارعی مدوئیه* 2 | ||
| 1استاد علوم و قرآن و حدیث، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران | ||
| 2دانشجوی دکترای رشتۀ علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| از جمله اوصافی که قرآن کریم انسان را بدان وصف می‌کند صفت «فقر» است، که در آیه 15 سورۀ فاطر با عبارت «انتم الفقراء» از آن یاد شده است. برای شناخت انسانِ فقیر باید مصادیق فقر را شناخت، تا هم با شناخت مصادیق اوج احتیاج انسان نمایانده شود و هم به راهکارهای رفع نیازها برسد. مراجعه به تفاسیر ذیل این آیه تنها کلیاتی در باب انواع فقر به دست می‌دهند و مصادیق دقیق و ابعاد نیازمندی را روشن نمی‌سازند، اما سؤال اصلی این است که مصادیق این فقر و نیازمندی چیست. نیایش‌ها، از جمله نیایش‌های پربار صحیفۀ سجادیه، مصادیق دقیق‌تری از فقر را بیان می‌کنند و در پرتو تفسیری نیایشی آیه، نظام نیازهای انسان شناخته می‌شود، نظامی که در یک نگاه قابل دسته‌بندی به نیازها، از جمله: نیازهای بنیادین مانند روزی، نیرو، انگیزشی: مانند عفو، امید، انس و عملکردی مانند بصیرت، اطاعت، توکل، ذکر و فرانیازها، از جمله: رحمت، بخشش و محبت هستند. این پژوهش بر آن است تا با روش تحلیل محتوای مضمونی و با گردآوری مطالب به صورت کتابخانه‌ای، به تفسیر نیایشی این آیه و ترسیم یک نوع از نظام نیازها، با کاربست نیایش‌های صحیفه بپردازد و ظرفیت این نوع تفسیر را در حد توان خویش روشن سازد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تفسیر دعایی؛ تفسیر نیایشی؛ انتم الفقراء؛ نظام نیازها؛ مصادیق فقر | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
صحیفۀ سجادیه.
ابنابىحاتم، عبدالرحمن بن محمد. (1419). تفسیر القرآن العظیم. تحقیق: اسعد محمد طیب. ج6. سوم. ریاض: مکتبة نزار مصطفى الباز.
ابنجوزى، عبدالرحمن بن على. (1422). زاد المسیر فى علم التفسیر. تحقیق: عبدالرزاق مهدی. ج3. اول. بیروت: دار الکتاب العربی.
ابنعطیه، عبدالحق بن غالب. (1422). المحرر الوجیز فى تفسیر الکتاب العزیز. تحقیق: عبدالسلام عبدالشافى محمد. ج4. اول. بیروت: دار الکتب العلمیه.
ثعالبى، عبدالرحمن بن محمد. (1418). تفسیر الثعالبى المسمى بالجواهر الحسان فى تفسیر القرآن. ج4. اول. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
خازن، على بن محمد. (1415). تفسیر الخازن المسمى لباب التأویل فی معانی التنزیل. تصحیح: عبدالسلام محمد على شاهین. ج3. اول. بیروت: دار الکتب العلمیه.
دارابی، محمد. (1379 ). ریاض العارفین. اول. تهران: دار الاسوه للطباعه و النشر.
سمرقندى، نصر بن محمد. (1416). بحر العلوم. تحقیق: عمر عمروی. ج3. اول. بیروت: دارالفکر.
شاهعبدالعظیمى، حسین. (1363). تفسیر اثنى‌عشرى. ج11. اول. تهران: میقات.
شعبان، نبیل. (1410). المعانی الجلیه فی شرح الصحیفه. اول. بی‌جا: الهدی و الرشاد.
شیرازی، سیدمحمد. (1385). شرح الصحیفه السجادیه. نجف: نعمان.
صدیقحسنخان. محمدصدیق. (1420). فتح البیان فى مقاصد القرآن. ج 5. اول. بیروت: دار الکتب العلمیه.
طباطبائى. محمدحسین. (1390). المیزان فی تفسیر القرآن. ج 17. دوم. بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
طبرانى، سلیمان بن احمد. (2008). التفسیر الکبیر: تفسیر القرآن العظیم. ج5. اول. اربد: دار الکتاب الثقافی.
طبرى، محمد بن جریر. (1412). جامع البیان فى تفسیر القرآن. ج22. اول. بیروت: دار المعرفه.
فاکر میبدی، محمد. (1394). تفسیر نیایشی و ستایشی قرآن. اول. قم: مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی.
فخر رازى، محمد بن عمر. (1420). التفسیر الکبیر(مفاتیح الغیب). ج26. سوم. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
فهری، سید احمد. (1375). شرح و ترجمه صحیفه سجادیه. دوم. تهران: اسوه.
فیض کاشانى، محمدبن شاه مرتضى. (1415). الصافی. تصحیح: حسین اعلمی. ج4. دوم. تهران: مکتبهالصدر.
قرشى بنابى، علىاکبر. (1375). احسن الحدیث. ج 9. دوم. تهران: بنیاد بعثت.
قمى مشهدى، محمد بن محمدرضا. (1368). تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب. ج10. اول. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى.
قهپائی، بدیع‌الزمان. (1374). ریاض العابدین. اول. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
مدنی شیرازی، سید علیخان. (1409). ریاض السالکین فی شرح صحیفة سید الساجدین (ع). اول. قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
مسعودی، عبدالهادی. (1395). تفسیر روایی جامع. ج اول. قم: دارالحدیث.
ممدوحی کرمانشاهی، حسن. (1383). شرحی بر دعاهای صحیفه سجادیه. شهود و شناخت. اول. قم: بوستان قم. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 750 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 513 |
||