| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,185 |
| تعداد مقالات | 17,683 |
| تعداد مشاهده مقاله | 54,293,814 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,418,777 |
گونه شناسی براهین توحیدی در قرآن | ||
| پژوهشنامه معارف قرآنی | ||
| مقاله 5، دوره 14، شماره 52، فروردین 1402، صفحه 111-138 اصل مقاله (1.18 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/rjqk.2023.67124.2582 | ||
| نویسنده | ||
| محمد شعبان پور* | ||
| استادیار گروه آموزشی علوم قرآن و حدیث و گروه پژوهشی مطالعات میان رشته ای قرآن کریم دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| قرآن کریم برای اثبات وجود خدا و یکتایی او، براهین فراوانی یادآورشده است این فراوانی و کثرت براهین همیشه مورد توجه متکلمان و پژوهشگران علوم قرآنی بوده و از دیر باز برای غلبه بر این کثرت و سهولت مواجهه با آن تلاش کرده اند تا براهین را براساس تشابهات و تفاوتهای آن طبقهبندی کنند. طبقهبندی براهین توحید در قرآن به: الف) براهین آفاقی ب) براهین انفسی ج) و براهین شهودی که مستفاد از آیه 53 سوره فصلت است از این قبیل میباشد. تحقیق پیش رو با روشی توصیفی - تحلیلی درصدد پاسخگویی به این سوالات است که : 1) بر اساس ویژگیهای ساختاری و مضمونی، چگونه میتوان حجم زیاد این براهین در قرآن را طبقهبندی کرد؟ 2) نمایندگان واقعی و زیرگروهای هر یک از این طبقات کدامند؟ 3) آثار این طبقه بندی و نمایندگان واقعی آن چیست؟ با فحصی که در این مقاله انجام شد، مجموع براهین توحید در قرآن به سه طبقه دستهبندی شد، آنگاه دوازده نماینده واقعی از آنها با روشی منطقی و کاملاً قرآنی گونهشناسی شد تا شناخت تشابهات و تفاوتهای براهین و تبیین آنها آسانتر شود. بر اساس یافتههای این پژوهش، تعدد براهین مرهون تعدد حدود وسطاست و قرآن از حد وسطهای گوناکونی بهره گرفته است.گاهی با حد وسط «خلقکم» و گاه با «یتوفاکم» و... گاهی با قیاس اقترانی وگاه با قیاس استثنایی و... استدلال نموده است. آثار این تنوع، یکی اتمام حجت بر همگان است و دیگری؛ دادن فرصت به توده مردم و سطوح میانی جامعه، تا بتوانند به آسانی معارف عمیق قرآنی را دریابند و زمینه مفاهمه و گفتگو را فراهم سازد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| گونهشناسی؛ قرآن؛ توحید؛ برهان؛ براهین آفاقی؛ انفسی و شهودی | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم. (1395ش.). تلخیص تفسیرنور. محسن قرائتی. تهران: مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن.
آلوسی، شهاب الدین. (1414). روح المعانی فی تفسیرالقرآن العظیم. چاپ اول. بیروت: دارالفکر.
ابن جوزی، عبدالرحمان. (1422ق.). زاد المسیر فی علم التفسیر. بیروت: دارالکتاب العربی.
ابوالفتوح رازی، حسین بن علی. (1408ق.). روض الجنان وروح الجنان فی تفسیر القرآن. مشهد. آستان قدس رضوی.
اصفهانی، راغب. (1388 ش.). مفردات الفاظ القرآن. ترجمه مصطفی رحیمینیا. تهران: نشر سبحان.
امین، نصرت بیگم. (بیتا). تفسیر مخزن العرفان در علوم قرآن. بیجا: بینا.
تستری، سهل بن عبدالله. (1423ق.. تفسیرالتستری. بیروت: دارالکتب العلمیه.
حسینی، سید عزالدین. (1394ش.). شرح خطبه حضرت زهرا(س). قم: بوستان کتاب.
جوادی آملی، عبدالله. (1393ش.). توحید در قرآن. قم: نشر اسراء.
(1378ش.). تفسیر تسنیم. قم: نشر اسراء.
(1378ش.). تبیین براهین اثبات خدا. قم: نشر اسراء.
زحیلی، وهبه. (1422ق.). التفسیر الوسیط. دمشق: دارالفکر.
زمخشری، محمود. (1407 ق.). الکشاف. بیروت: دارالکتاب العربی.
سبحانی، جعفر. (1383ش.). منشور جاوید. قم: مؤسسه امام صادق(ع).
صدوق، ابوجعفر. (1398ش.). التوحید. قم: نشر اسلامی.
(1389ش.). الخصال. ترجمه یعقوب جعفری. قم. انتشارات اکرام.
طباطبایی، محمدحسین. (بیتا). تفسیر المیزان. ترجمه موسوی همدانی. قم: نشراسلامی.
طبرسی، فضل بن حسن. (1408ق.). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دارالمعرفه.
(1397ش.). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: ناصرخسرو.
(1412ق.). تفسیرجوامع الجامع. قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه.
طیب، عبدالحسین. (1369ش.). اطیب البیان فی تفسیرالقرآن. تهران: نشراسلام.
طوسی، محمدبن حسن. (بیتا). التبیان فی تفسیرالقرآن. بیروت: داراحیاء التراث العربی.
فخر رازی، محمد بن عمر. (1430ق.). مفاتیح الغیب(التفسیرالکبیر). بیروت: داراحیاء التراث العربی.
قمی، عباس. (1380ش). مفاتیح الجنان. ترجمه موسوی دامغانی. تهران: نشر فیض کاشانی.
کلینی. ابی جعفرمحمدبن یعقوب. اصول کافی. ترجمه: سید جواد مصطفوی. دفتر نشرفرهنگ اهل بیت(ع). بی تا.
لطیفی، میثم. (1397ش.). روششناسی گونهشناسی. فصلنامه مطالعات مدیریت دولتی ایران. دوره اول.شماره2. زمستان. صفحات 25 تا 27.
مکارم شیرازی، ناصر. (1371ش.). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
مصباح یزدی، محمدتقی. (1393ش.). خداشناسی در قرآن. قم: موسسه آموزشی امام خمینی.
(1383ش.). آموزش فلسفه. تهران: انتشارات امیرکبیر.
مطهری، مرتضی. اصول فلسفه و روش رئالیسم. ج 5. چاپ افست. بی تا. بی جا.
ملاصدرا، محمدبن ابراهیم. (1379ش.). الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه. تهران: شرکه دار المعارف الاسلامیه.
(1387ش.). مفاتیح الغیب. (کلید رازهای قرآن) ترجمه محمد خواجوی. تهران: ناشر مولی.
منتظری مقدم، محمود. (1385ش.). منطق(1). قم: انتشارات حوزه علمیه.
موسوی، سید عباس. (1393ش.). اثبات توحید ربوبی در قرآن. قم: موسسه آموزشی امام خمینی.
واحدی، علی ابن احمد. (1415ق.). الوجیزفی تفسیرکتاب العزیز. لبنان- بیروت: دارالعلم. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 580 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 424 |
||