جایگاه پوزیتیویسم حقوقی در تبیین تلازم نفع و ضرر در عقد مضاربه

کاظمی, محمود; انصاری چشمه فرد, حسن

doi:10.22054/jplr.2023.68884.2702

فهرست نشریات

اخذ رتبه توسط نشریه پژوهش‌های رهبری آموزش از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

اخذ رتبه «الف» توسط نشریه پژوهشنامه معارف قرآنی از وزرات علوم، تحقیقات و فناوری

نشست مشورتی مسئولان مجلات علمی دانشگاه علامه‌طباطبائی

نتایج ارزیابی علمی نشریات دانشگاه علامه طباطبائی در سال ۱۴۰۱; 19عنوان موفق به دریافت رتبه الف شدند.

تعداد نشریات	57
تعداد شماره‌ها	1,932
تعداد مقالات	15,384
تعداد مشاهده مقاله	36,379,364
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	21,903,428

	جایگاه پوزیتیویسم حقوقی در تبیین تلازم نفع و ضرر در عقد مضاربه
پژوهش حقوق خصوصی
دوره 11، شماره 42، فروردین 1402، صفحه 77-108 اصل مقاله (744.7 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/jplr.2023.68884.2702
نویسندگان
محمود کاظمی¹؛ حسن انصاری چشمه فرد^* ²
¹گروه حقوق خصوصی و اسلامی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
²گروه حقوق خصوصی، دانشجوی دکتری دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
چکیده
ذات عقد مضاربه، اقتضای پذیرش تلازم نفع و ضرر را هم‌زمان و یا در طول هم دارد که همواره مورد توجه اهالی حقوق و اقتصاد بوده است. اختلاف دیدگاه در اِعمال شرط ضمان در این عقد و برداشت متفاوت از فقه و اعمال آن در قانون، فضای کارآمدی مضاربه را محدود کرده است. به نظر می‌رسد، این اختلاف در بستر نظام حقوقی مدرن و با حضور مکتب پوزیتیویسم که نقشی نوظهور در قوانین موضوعه دارد، درکنار عمومات مسلّم فقه، قابل حل است. در واقع برآیند تعامل دو مکتب، سبب استقرار تلویحی حاکمیتی است که پوزیتیویسم در بطن قوانین اشاره دارد. این پژوهش آشکار می ‌سازد که محلّ تلاقی و اختلاف‌نظر در بحث شرط ضمان در مضاربه، هم‌سو با ضوابط مکتب پوزیتیویسم می‌‌تواند با حفظ آرمان‌های حقوقی و عدالت‌محور فقهی و کارآمدی اقتصادی، برطرف گردد؛ بنابراین عمل قانون در ضمیمه کردن عقد جدید به مضاربه، ضروری نیست و می‌‌توان سرمایه‌گذاری با شرط عدم ضمان سرمایه‌گذار نسبت به خسارات وارده به سرمایه را در قالب شناسایی عقد جدید تبیین نمود.
کلیدواژه‌ها
پوزیتیویسم حقوقی؛ تلازم؛ نفع؛ ضرر؛ مضاربه

مراجع
الشریف، محمدمهدی، منطق حقوق، (تهران: شرکت سهامی انتشار، 1392). خمینی، روح‌الله، العروة الوثقی مع تعالیق الإمام الخمینی، ج 2، (قم: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی «ره»، 1422ق). خمینی، روح‌الله، صحیفه نور، ج 20، (تهران: سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی، 1369). خمینی، روح‌الله، کتاب البیع، (قم: انتشارات اسماعیلیان، 1368). امامی، حسن، حقوق مدنی، ج 2، (تهران: انتشارات اسلامیه، 1387). بنی‌هاشمی خمینی، محمدحسن، توضیح المسائل دوازده مرجع تقلید، ج 2، (قم: مؤسسه تحقیقات و نشر معارف اهل بیت «ع»، 1378). غروی نائینی، محمدحسین، تنبیه الأمه و تنزیه المله، (قم: بوستان کتاب، 1382). جعفری لنگرودی، محمدجعفر، فلسفه حقوق مدنی، جلد 2، (تهران: انتشارات گنج دانش،1380). حائری، مسعود، تحلیلی از ماده 10 قانون مدنی، (تهران، انتشارات کیهان، 1373). حرعاملی، محمدبن حسن، وسائل الشیعه، ج 19، (قم: مؤسسه آل‌البیت «ع»، 1409). حسینی عاملی، محمدجواد، مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة، ج 7، (قم: مؤسسه نشر اسلامی، 1391). حکمت‌نیا، محمود، آرای عمومی (مبانی اعتبار و قلمرو)، (تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1382). حکیم، محمدتقی، الأصول العامه للفقه المقارن، (بیروت: مؤسسه آل النبی، 1979م). خویی، ابوالقاسم،کتاب المضاربه، ج 21، (قم: المطبعه العلمیه، 1408). الدروس فی علم الاصول (الحلقه الثالثه)، (قم: دار الصدر، 1429ق). راسخ، محمد، نظارت و تعادل در نظام حقوق اساسی، ج 2، (تهران: دراک، 1396). زرنشان، شهرام؛ میرجعفری، حسین، «جایگاه پوزیتیویسم حقوقی در ارکان ملل متحد»، مطالعات حقوق عمومی، دوره 48 ، شماره 4 (1397). ساکت، محمدحسین، نگرشى تاریخى بر فلسفه حقوق، (تهران: شرکت انتشارات جهان معاصر، 1370). سبحانی، جعفر، نظام الطلاق فی الشریعه الاسلامیه الغراء، (قم: مؤسسه امام صادق «ع»،1414). سبحانی، جعفر، درس خارج فقه: بحث شرکت‌ها، جلسات 12/13/15/19/20/7 (1388). شهبازی، محمد حسین، مبانی لزوم و جواز اعمال حقوقی، (تهران: نشر میزان، 1385). شهید ثانی، زین الدین بن علی العاملی، مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام، جلد4، (قم: مؤسسۀ المعارف الاسلامیه، 1413). شهیدی، مهدی، تشکیل قراردادها و تعهدات، (تهران: انتشارات مجد، 1393). شیخ طوسی، محمدبن حسن، المبسوط فی فقه الامامیة، ج3، (تهران: المکتبة المرتضویة، 1387). صدر، محمّدباقر، اقتصادنا، ترجمه عبدالعلی اسـپهبدی، (بیروت: دارالتعـارف لبنان، ١٣٩٩ق). صفار، محمدجواد، «نقد و تحلیل حقوقی ماده 558 قانون مدنی پیرامون شرط ضمان مضارب»، نامه مفید، شماره 14 (1377). طباطبایی یزدی، محمدکاظم، العروه الوثقی، ج 5، (قم: مؤسسۀ نشراسلامی،1420). طباطبائی، محمدحسین، نهایه الحکمه، (قم: انتشارات اسلامی، 1430). علیدوست، ابوالقاسم، «ادلۀ عمومی قراردادها»، فقه اهل بیت، شمارۀ 66 و 67 (1390). فیض کاشانی، ملامحسن، الوافی، ج18، (اصفهان: مکتب الامام امیر المومنین «ع»، 1406ق). قاسمی اصل، محمدجواد، بررسی و تحلیل جایگاه استقراء در روش شهید صدر در اقتصاد اسلامی، (قزوین: مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی «ره»، 1393). قلعجی، محمد، معجم لغةالفقها، ج2، (قم:کتابخانۀ مدرسۀ فقاهت، بی‌تا). کرکى، على، جامع المقاصد فی شرح القواعد، ج 8، (قم: مؤسسه آل البیت «ع»، 1414). کاتوزیان، ناصر، عقود معین، ج 2، (تهران: شرکت سهامی انتشار، 1389). کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی رهن و صلح. (تهران: انتشارات گنج دانش، 1388). کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی (مشارکت‌ها: صلح)، (تهران: شرکت سهامی انتشار، 1385). کاتوزیان، ناصر، قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، (تهران: میزان، 1383). محدث قمی، عباس، الغایة القصوى فی ترجمة العروة الوثقى، ج 2، (قم: منشورات صبح پیروزى، 1423 ق). محقق حلی، نجم‌الدین جعفربن حسن، شرایع الاسلام، ج 2، (قم: مؤسسۀ نشر اسلامی،1420). مختارچهاربری، اکبر؛ فرحزادی، علی‌اکبر، «تعیین قلمرو اصل آزادی قراردادی در پرتو تئوری حق و حکم»، آموزه‌های فقه مدنی، شماره 21 (1399). مطهری، مرتضی، مقدمه‌ای بر جهان بینی اسلامی، (تهران: صدرا، 1375). ملکیان، مصطفی، تاریخ فلسفه غرب، ج 4، (تهران: دفتر همکاری حوزه و دانشگاه، 1377). نائینی، محمدحسین، اجود التقریرات، ج 2، (تهران: نشر صاحب الامر «عج»، 1377). نبوی، لطف‌الله، مبانی منطق فلسفی، (تهران: دانشگاه تربیت مدرس، 1389). نجفى، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج 26، (لبنان: دارإحیاءالتراث العربی، 1409). هاشمی، محمد، «تهذیب قوانین و راه‌هایی که باید پیمود»، مجلس و پژوهش، شماره 3 مجلس و پژوهش (1372).
آمار تعداد مشاهده مقاله: 204 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 208

سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب

پیوندهای مفید

اخبار و اعلانات

آمار

جایگاه پوزیتیویسم حقوقی در تبیین تلازم نفع و ضرر در عقد مضاربه