دانشگاه علامه طباطبایی

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات60
تعداد شماره‌ها2,180
تعداد مقالات17,660
تعداد مشاهده مقاله53,835,225
تعداد دریافت فایل اصل مقاله28,346,267
یحیی زاده, جواد, فرهادیان, علی. (1402). امکان یا امتناع حقِ بر ناحقی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. سامانه مدیریت نشریات علمی, 25(79), 233-264. doi: 10.22054/qjpl.2022.68862.2803
جواد یحیی زاده; علی فرهادیان. "امکان یا امتناع حقِ بر ناحقی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران". سامانه مدیریت نشریات علمی, 25, 79, 1402, 233-264. doi: 10.22054/qjpl.2022.68862.2803
یحیی زاده, جواد, فرهادیان, علی. (1402). 'امکان یا امتناع حقِ بر ناحقی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران', سامانه مدیریت نشریات علمی, 25(79), pp. 233-264. doi: 10.22054/qjpl.2022.68862.2803
یحیی زاده, جواد, فرهادیان, علی. امکان یا امتناع حقِ بر ناحقی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1402; 25(79): 233-264. doi: 10.22054/qjpl.2022.68862.2803

امکان یا امتناع حقِ بر ناحقی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

پژوهش حقوق عمومی
دوره 25، شماره 79، مرداد 1402، صفحه 233-264    اصل مقاله (724.46 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/qjpl.2022.68862.2803
نویسندگان
جواد یحیی زاده* 1؛ علی فرهادیان2
1دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
2استادیار گروه مدیریت دانشگاه کاشان، کاشان، ایران
چکیده
حق به‌مثابه عنصر پویای نظام حقوقی، تاریخی بس طولانی پشت سر نهاده است. «حقِ بر ناحقی»، نتیجه رشد و حیات اجتماعی حق و محصول قرن‌ها پیکار متمادی میان حاکمیت و شهروندان در اندیشه غربی ـ لیبرالی و برآیند مؤلفه‌های گوناگون اجتماعی، اقتصادی و سیاسی است. امروزه حق در معنای جدید صورت قانونی نیز یافته و در اسناد بین‌المللی متجلی شده است؛ لذا موضوع اصلی در این مقاله با روش هرمنوتیکی و تدقیق در حقوق و قانون اساسیِ داخلی، امکان‌سنجی شناسایی «حقِ بر ناحقی» در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران از رهگذر هرمنوتیک فلسفی از یک‌سو و تفسیری متن‌گرا از قانون اساسی و تأکید بر رویکرد شورای نگهبان از سوی دیگر است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که تحلیل قانون اساسی داخلی با رویکرد هرمنوتیک فلسفی، شناسایی «حقِ بر ناحقی» را ممکن می‌سازد، لکن اتخاذ روش تفسیری متن‌گرا، کارکردی و حتی قصدمحور، شناسایی آن را ممتنع خواهد نمود.
کلیدواژه‌ها
حق؛ ناحقی؛ هرمنوتیک؛ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
مراجع
کتاب‌ها

  • احمدی، بابک، رساله تاریخ؛ جستاری در هرمنوتیکِ تاریخ )تهران: نشر مرکز: 1387).
  • برونوفسکی. ج و مازلیش. ب، سنت روشنفکری در غرب از لئوناردو تا هگل، ترجمه لیلا سازگار (تهران: آگاه، 1379).
  • جعفری، محمدحسین و دیگران، مطالعه تطبیقی تفسیر قانون اساسی (تهران: مجد، 1396).
  • جعفری‌تبار، حسن، مبانی فلسفی تفسیر حقوقی (تهران: شرکت سهامی انتشار، 1383).
  • حلاق، وائل، تاریخ تئوری‌های حقوقی اسلامی، ترجمه محمد راسخ (تهران: نشر نی، 1386).
  • راسخ، محمد، حق و مصلحت، جلد دوم (تهران: نشر نی، 1396).
  • رحمت‌الهی، حسین و احسان آقامحمد آقایی، حقوق طبیعی و حقوق موضوعه و آثار آن بر ساختار قدرت و حقوق عمومی (تهران: مجد، 1399).
  • صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (جلد اول - جلسه اول تا سی و یکم) (تهران: انتشارات مجلس شورای اسلامی، 1364).
  • فتحی، محمد و کوهی اصفهانی، کاظم ، قانون اساسی جمهوری اسلامی به همراه نظرات تفسیری شورای نگهبان (تهران: انتشارات پژوهشکده شورای نگهبان، 1397).
  • قاری سیدفاطمی، سیدمحمد، حقوق بشر معاصر، دفتر اول، درآمدی بر مباحث نظری؛ مفاهیم، مبانی، قلمرو و منابع (تهران: نشر نگاه معاصر، 1396).
  • قاری سیدفاطمی، سیدمحمد، حقوق بشر معاصر، دفتر دوم، جستارهایی تحلیلی در حق‌ها و آزادی‌ها (تهران: نشر نگاه معاصر، 1396).
  • کاتوزیان، ناصر، گامی به سوی عدالت، جلد سوم (تهران: میزان، 1387).
  • کاتوزیان، ناصر، مقدمه علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران (تهران: گنج دانش، 1398).
  • موحد، محمدعلی، در هوای حق و عدالت، از حقوق طبیعی تا حقوق بشر )تهران: نشر کارنامه، 1396).
  • واعظی، احمد، درآمدی بر هرمنوتیک (تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1386).
  • ویژه، محمدرضا، کلیات حقوق اساسی )تهران: سمت، 1393).
  • هیدگر، مارتین، متافیزیک نیچه، ترجمه منوچهر اسدی (آبادان: نشر پرسش، 1387).
  • هیوود، اندرو، کلیدواژه‌ها در سیاست و حقوق عمومی، ترجمه اردشیر امیرارجمند و سیدباسم موالی‌زاده (تهران: شرکت انتشارات امیرکبیر، 1387).
  • هیوود، اندرو، مقدمه نظریه سیاسی، ترجمه عبدالرحمن عالم (تهران: نشر قومس، 1388).
مقاله‌ها

  • آقایی طوق، مسلم، «بررسی رویکرد تفسیری شورای نگهبان در پرتو هرمنوتیک فلسفی گادامر»، پژوهش‌نامه حقوق اسلامی، دوره 8، شماره پیاپی 25، (1386).
  • پروین، خیرالله و بهنام مبصری، «بررسی نسبت میان هرمنوتیک حقوقی و آرای تفسیری شورای نگهبان»، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره 74، شماره 2، (1396).
  • جاوید، محمدجواد و سجاد افشار، «رهیافت متن‌گرایی در تفسیر حقوقی؛ با تأکید بر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، دوره 21، شماره 61، ( 1397).
  • رضایی، مهدی و حمید بالایی، «امنیت و حقوق شهروندی؛ تقدم یا تأخر»، فصلنامه آفاق امنیت، دوره 9، شماره 30، (1395).
  • قاری سیدفاطمی، سیدمحمد و مجید نیکویی، «حقوق طبیعی و حق طبیعی؛ تحلیل مفهومی و تکامل تاریخی»، مطالعات حقوق عمومی، دوره 47، شماره 3، (1399).
  • گودریچ، پیتر، «هرمنوتیک حقوقی»، ترجمه بهروز جندقی، فقه و حقوق، دوره 3، شماره 2، (1383).
  • نصیری، علی، «تفسیر به رأی»، علوم و معارف قرآن، دوره 1، شماره 6، (1377).
  • «درس‌گفتارهای صوتی هرمنوتیک جدید چیست؟» جلسه اول و دوم، محمد مجتهد شبستری، (1391)، مرکز نشر آثار و افکار محمد مجتهد شبستری، (10/04/1401).
http:mohammadmojtahedshabestari.com

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 795
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 476


login