| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,180 |
| تعداد مقالات | 17,658 |
| تعداد مشاهده مقاله | 53,736,679 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,323,044 |
استعاره در رنگواژههای زبان فارسی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| علم زبان | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| دوره 10، شماره 18، مهر 1402، صفحه 41-80 اصل مقاله (757.08 K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/ls.2020.48112.1287 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نویسندگان | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| معصومه زارعی* 1؛ شهلا رقیب دوست2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1دانشجوی دکتری زبانشناسی، دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2دانشیار زبانشناسی، دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| چکیده | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| رنگ‌واژه‌ها پرتویی از نظام مفهومی انسان‌اند که بازتابی از ویژگی‌های شناختی و زبانی او را بازنمایی می‌کنند. نظام مفهومی انسان اساساً ماهیتی استعاری دارد. استعاره سازوکاری شناختی و از جمله شگردهای زبانی است که می‌تواند در رنگ‌واژه‌سازی و گسترش مقولهای رنگ‌ها نقش‌آفرینی کند. این پژوهش به بررسی استعاره در رنگواژههای فارسی و ساخت استعاری مقوله‌های رنگ در زبان فارسی پرداخته است. در این پژوهش، بر پایۀ رویکرد معنی‌شناسی واژگانیِ شناختی، 910 رنگ‌واژه در زبان فارسی تحلیل شده است. پس از توصیف حوزه‌های معنایی مؤثر در کاربرد استعاری رنگواژههای فارسی و تحلیل ساخت استعاری مقوله‌های رنگ، به بسامد کاربرد حوزه‌های معنایی در رنگ‌واژه‌ها و گرایش مقوله‌های رنگ برای مشارکت در ساخت استعاری رنگواژههای فارسی پرداخته شده است. استعاره از جمله سازوکارهای شناختی است که در شکل‌گیری مقوله‌های رنگ در زبان فارسی و گسترش مفهومی آنها نقشی اساسی دارد. حوزه‌هایی که پدیده‌های آنها در ساخت استعاری رنگ‌واژ‌های زبان فارسی مشاهده شده‌اند عبارت‌اند از: حوزۀ گیاه، حوزۀ جانور، حوزۀ خوراک، حوزۀ بدن، حوزۀ کانی، حوزۀ پدیدۀ طبیعی و حوزۀ اشیاء. بسامد کاربرد و توزیع این حوزه‌های معنایی در مقوله‌های رنگ فارسی یکسان نیست. علاوه‌براین، میزان مشارکت مقوله‌های رنگ در ساخت استعاری رنگواژههای فارسی و گرایش هر کدام از آنها به حوزه‌های معنایی مبدأ در نگاشت استعاری نیز متفاوت است. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| کلیدواژه‌ها | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| رنگ‌واژه؛ مقوله‌های رنگ؛ استعاره؛ نگاشت؛ حوزه‌های معنایی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| اصل مقاله | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
رنگ‌واژه‌ها پرتویی از نظام مفهومی انسان‌اند که می‌توانند بازتابی از ویژگی‌های شناختی و زبانی او را در فرهنگ‌های گوناگون بازنمایی کنند. همچنین، رنگ‌واژه‌ها مقوله‌هایی واژگانی‌‌‌اند که ماهیت نظام مفهومی انسان و سازوکارهای ذهنی شکل‌گیری آن را در هر زبانی به نمایش می‌گذارند. «نظام مفهومی انسان، که اندیشه و کنش او را شکل می‌دهد، اساساً ماهیتی استعاری دارد» (Lakoff & Johnson, 1980: 4). استعاره از جمله ابزارهای رانش معنایی[1] است که گویشوران زبان همواره از آن برای آفرینش واژه‌های جدید و گسترش مفهومی آنها بهره جسته‌اند. استعاره سازوکاری شناختی در مفهوم‌سازی[2] و یکی از شگردهای زبانی است که می‌تواند در رنگ‌واژه‌سازی و گسترش مقولهای رنگ‌ها نقش‌آفرینی کند. مطالعۀ رنگواژههای هر زبان به‌عنوان بازتابی از نظام مفهومی انسان و بررسی سازوکارهای رنگ‌واژه‌سازی، از جمله راهبردهای زبان‌شناختی است که می‌تواند ویژگی‌های فرازبانی و اندیشگانی یک جامعه را آشکار کند و شناختی از گویشوران آن زبان به دست دهد. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش استعاره در رنگ‌واژه‌سازی و ساخت استعاری مقوله‌های رنگ[3] در زبان فارسی صورت گرفته است. مروری بر پژوهشهای پیشین اهمیت نظری این پژوهش را نمایان می‌کند. پژوهشهای اندکی که تاکنون در زمینۀ استعاره و رنگ‌واژه در زبان فارسی صورت گرفته‌اند به استعاره‌های مفهومی[4] رنگ و نقش آنها در مفهوم‌سازی محدود می‌شوند. این پژوهش نخستین پژوهشی است که ساخت استعاری مقوله‌های رنگ در زبان فارسی و چگونگی شکل‌گیری استعاری رنگواژههای این زبان را مورد توجه قرار می‌دهد. هدف این پژوهش توصیف نقش حوزه‌های معنایی در شکل‌گیری استعاری رنگ‌واژه‌ها و بررسی ساخت استعاری مقوله‌های رنگ در زبان فارسی است. در پژوهش پیش‌رو، کوشش می‌شود پاسخی به این پرسش‌ها ارائه شود: ساخت استعاری مقوله‌های رنگ در زبان فارسی چگونه است؟؛ حوزه‌های مبدأ[5] در نگاشت[6] استعاری مفاهیم در رنگواژههای فارسی کدام‌اند و بسامد کاربرد آنها در شکل‌گیری مقوله‌های رنگ چگونه است؟ و بسامد مشارکت مقوله‌های رنگ در ساخت استعاری رنگواژههای فارسی و میزان گرایش آنها به حوزه‌های معنایی چگونه است؟
مقوله‌های رنگ در معنی‌شناسی شناختی به‌عنوان مفاهیمی جسمانی‌شده[7] مطرح می‌شوند. به باور لیکاف و جانسون[8] (1999: 24)، تجربۀ ما از رنگ، حاصل ترکیب چهار عامل است: طول موج نور بازتابیده[9]، شرایط روشنایی[10]، سه نوع مخروط رنگی در شبکیۀ چشم[11] و مدار نورونی[12] پیچیده‌ای که به آن مخروط‌ها متصل است. تجربۀ کیفی‌ای که فرایند ترکیب این چهار عامل در ما ایجاد می‌کند، «رنگ» نامیده می‌شود. لیکاف و جانسون (1999:25) مفهوم رنگ را مفهومی تعاملی[13] می‌دانند و معتقدند که رنگ‌ها به‌طور عینی در جهان خارج، مستقل از موجودات وجود ندارند، بلکه جسمانی شده‌اند و مشترکاً با دنیای فیزیکی بیرونی، زیست انسان، ذهن انسان و ملاحظات فرهنگی تعیین می‌شوند. لیکاف (1987: 29) مقوله‌های رنگ را حاصل چهار مؤلفه می‌داند: ماهیت جهان[14]، ویژگی‌های زیستی انسان[15]، سازوکارهای شناختی[16] و گزینش‌های فرهنگ‌ویژه[17]. یکی از سازوکارهای شناختی در شکل‌گیری مقولهای مفاهیم، از جمله مقوله‌های رنگ، استعاره است. پژوهشهای اولیه در بابِ استعاره خاستگاهی شرقی دارد و به مطالعات عبدالقاهر جُرجانی (1374)، زبان‌شناس و ادیب ایرانی، در سدۀ پنجم هجری باز می‌گردد. به نظر جرجانی، «در ساخت استعاره، نام اصلی شیء از آن جدا می‌شود و نام دومی جایگزین آن می‌شود» و بر این اساس، «استعاره نوعی جانشینی معنایی بر‌حسب تشابه است». صفوی (1387: 266ـ267) به پیروی از جرجانی (1374) و یاکوبسون[18] (1968)، معتقد است که استعاره یعنی «انتخاب نشانه‌ای به‌جای نشانه‌ای دیگر از روی محور جانشینی[19] و بر‌حسب تشابه». استعاره همواره در طول تاریخ یکی از ابزارهای مهم بلاغت و آرایه‌های ادبی برشمرده شده است. لیکاف و جانسون (1980: 3) معتقدند که استعاره تنها به حوزۀ ادبیات یا زبان شعر محدود نمی‌شود، بلکه در زبان خودکار[20] و تمام گفتگوهای روزمرۀ انسان حضوری فعال دارد، تا جایی‌که می‌توان گفت پایۀ زبان روزانه ماست و بدون آن زبان نمی‌تواند کار کند. به باور لیکاف و جانسون (1980: 5)، استعاره یعنی ادراک چیزی[21] به کمک چیز دیگر؛ ادراک چیزی پیچیده‌تر و انتزاعی‌تر به کمک «چیزی» که ماهیتی ساده‌تر و ملموس‌تر از آن دارد. این دو چیز دو حوزۀ مفهومی به نام‌های حوزۀ مقصد[22] و حوزۀ مبدأ را در نظام استعاری تشکیل می‌دهند. حوزۀ مقصد دربرگیرندۀ مفاهیمی است عمدتاً انتزاعی که ادراک آنها دشوار است. حوزۀ مبدأ حوزۀ هستارهای[23] ملموس‌تر است و ما از آن به‌عنوان مخزنی واژگانی برای صحبت‌کردن دربارۀ حوزۀ مقصدِ موردنظر استفاده می‌کنیم. این حوزه‌های مفهومی از طریق نگاشت[24] به هم مرتبط می‌شوند و استعارۀ مفهومی می‌سازند (Lakoff & Johnson, 1980: 246). نگاشت به انطباقِ دو حوزۀ مبدأ و مقصد بر هم و تناظرهای نظام‌مند بین این دو حوزه اشاره دارد (افراشی، 1395: 67). برای توضیح این مطلب، به استعارۀ مفهومیِ «بحث جنگ است» در زبان انگلیسی می‌پردازیم که توسط لیکاف و جانسون (Lakoff & Johnson, 1980: 4-5) مطرح شده است:
شکل 1: استعارۀ مفهومیِ «بحث جنگ است»
منبع: Hilpert, 2015 در این نوع استعاره، همان‌گونه که در شکل (1) نشان داده شده است، گروه‌های جنگ بر مشارکانِ بحث؛ حمله بر بالارفتنِ اعتراضات؛ دفاع‌کردن بر حفظِ باورِ خود و تسلیم‌شدن بر از باور خود دست‌کشیدن نگاشت می‌شود. حوزه‌های مبدأ و مقصد به‌لحاظ ماهیت با هم متفاوت هستند. همان‌طورکه در نمونه‌های شکل 2 مشاهده می‌شود، حوزه‌های مبدأ معمولاً دربرگیرندۀ مفاهیمی‌اند که از تجربه‌های جسمانی مستقیم انسان سرچشمه می‌گیرند، تجربه‌هایی چون فضا، نیرو، حس بینایی و حس چشایی. این در حالی است که حوزه‌های مقصد بسیار انتزاعی‌تر از حوزه‌های مبدأ هستند و نسبت به آنها کمتر شناخته شده‌اند (Hilpert, 2015). شکل 2: نمونه‌هایی از مفاهیم در حوزه‌های مبدأ و مقصد
منبع: Hilpert, 2015 زمانی‌که می‌خواهیم دربارۀ مسألهای مهم صحبت کنیم، آن را در فضا مفهوم‌سازی می‌کنیم؛ در صحنۀ رقابت نیروی بدن خود را متصّور می‌شویم؛ در روابط اجتماعی از تجربۀ دستانمان کمک می‌گیریم؛ در منطق به دستگاه بینایی‌مان روی می‌آوریم و هنگام صحبت از عاطفهای که تبدیل‌کردن آن به کلام دشوار است، از تجربۀ چشایی خود بهره می‌بریم و از تلخیِ آن سخن می‌گوییم. بنابراین، حوزه‌های مبدأ به کمک بدن و دستگاه بیناییِ انسان ملموس و قابل‌تجربه‌اند. در مقابل، حوزه‌های مقصد که باورهای انتزاعی انسان‌اند، بسیار پیچیده‌ترند و ادراک آنها دشوارتر است (Hilpert, 2015). استعاره‌های مفهومی بر پایۀ توانایی ما برای اندیشیدن دربارۀ «چیزی» و سپس، سخن‌گفتن دربارۀ آن به‌جای یک «چیز» دیگر شکل گرفته‌اند. این فرایند در بستر نگاشت مفاهیم از حوزهای معنایی به حوزۀ معناییِ دیگر رُخ می‌دهد. این امر به ما کمک می‌کند تا پدیده‌های پیچیده و موضوع‌های ناآشنایی را درک کنیم که به‌لحاظ ساختی قابل‌فهم نیستند.
رنگ‌واژه‌ها تاکنون توجه بسیاری از اندیشمندان را در زبان‌های گوناگون به خود جلب کرده‌اند. کُنک‌لین[25] (1955) به بررسی مقوله‌های رنگ در زبان هانونو[26] پرداخته است. به باور او، دسته‌بندی رنگ‌ها در زبان هانونو بر اساس تمایز رنگ صورت نمی‌گیرد، بلکه به پدیده‌های غیرزبانی در جهان خارج مربوط می‌شود (Biggam, 2012: 52-54). برلین و کی[27] (1969) با بررسی رنگواژههای 20 زبان و مطالعۀ پیشینۀ معنی‌شناختی رنگ‌واژه‌ها در 78 زبان دیگر، به این باور رسیدند که تمام زبان‌ها یک نظام جهانی مشترک در مقوله‌بندی رنگ پایه دارند که در 7 مرحله تکامل یافته است. برلین و کی معتقدند که به نظر گویشوران زبان‌های گوناگون، در پیوستار رنگ، گروهی از رنگ‌ها در سطحِ پایه قرار دارند و این رنگ‌ها، که تعدادشان از زبانی به زبان دیگر متفاوت است، درمجموع، طبقۀ رنگ‌های کانونی[28] را تشکیل می‌دهند (Lakoff, 1987: 25-26). راش[29] (1973) رنگواژههای زبان دانی[30] را مورد مطالعه قرار داده است و در مشاهدات خود به این نتیجه رسیده است که دانی‌زبانان تنها دو مقولۀ رنگ پایه دارند: میلی[31] که رنگ‌های تیره ـ سرد را دربرمی‌گیرد و مولا[32] که شامل رنگ‌های روشن ـ گرم می‌شود. راش متوجه می‌شود هنگامی که از گویشوران دانی‌زبان خواسته می‌شود تا بهترین نمونه‌های این دو مقولۀ رنگ را مشخص کنند، آنها رنگ‌های کانونی را انتخاب می‌کنند. لِوینسون[33] (2000) گزاره‌های رنگی در زبان یِلی[34] را در سه طبقه دسته‌بندی کرده است: گزاره‌هایی که به هیچ رنگی ارجاع ندارند، اما مفهوم رنگ را بازگو می‌کنند؛ گزاره‌هایی که ظاهراً شامل اطلاعات رنگی می‌شوند و گزاره‌هایی که منحصراً به رنگی خاص دلالت دارند (Levinson, 2000: 16). بنابراین، در این زبان نمی‌توان چیزی به نام رنگ‌واژۀ پایه در تقطیع فضای رنگ در پیوستار در نظر گرفت. اِوِرِت[35] (2005) معتقد است که در میان گویشوران زبان پیراها[36] گوناگونی‌های قابل‌ملاحظه‌ای در مورد چگونگی نامگذاری رنگ‌ها وجود دارد. پیراهازبانان به‌لحاظ فرهنگی تجربۀ آنی را بر انتزاع‌سازی ترجیح می‌دهند و نبود مقوله‌های رنگ، که بر پایۀ انتزاع در این زبان نامگذاری شده باشند، با این گرایش فرهنگی پیراهازبانان سازگاری دارد (Everett, 2005: 642). زینگ[37] (2009) به بررسی رنگ‌واژه‌ها در زبان چینی پرداخته و معتقد است که استعاره‌سازی[38] و مجازسازی[39] دو سازوکار اصلی در گسترش معنایی رنگواژههای زبان چینی به‌شمار می‌آیند. براون[40] (2011) به تحلیل واژه‌هایی پرداخته است که در زبان تزلتالی[41] حواس را در حوزه‌های رنگ و مزه توصیف می‌کنند. سخنگویان تزلتالی، همان‌طورکه براون می‌گوید، به‌لحاظ واژگانی از نوعی ساخت ترکیبی برای بیان گزاره‌های حسی خود در حوزه‌های رنگ و مزه استفاده می‌کنند که تشخیص تمایزات رنگی و مزه‌ای ظریف را برای گویشوران میسر می‌سازد. در زبان فارسی نیز، رنگ‌واژه‌ها به‌لحاظ زبان‌شناختی موردتوجه برخی از پژوهشگران قرار گرفته‌اند. عسکری کرمانی (1373) به بررسی جامعه‌شناختی رنگ‌واژه‌هایی که در کرمان و نواحی اطراف آن کاربرد دارند، پرداخته و به این نتیجه رسیده است که شناسایی و رمزگذاری رنگ‌ها به شاخص‌های اجتماعی چون جنسیت، سن، تحصیلات و محل زندگی حساس است. منصوری (1375) بر اساس فرضیۀ برلین ـ کی به محاسبۀ فراوانی رنگ‌واژه‌ها در زبان فارسی پرداخته و آنها را به دو گروه اصلی و خاص تقسیم کرده است. افشار (1378) فهرست‌کردن نام رنگ‌ها و طبقه‌بندی آنها به‌لحاظ حوزه‌های معنایی را مورد توجه قرار داده و آنها را به دو گروه اصلی و منتسب به یک حوزۀ معنایی تقسیم کرده است. گل‌محمدزاده (1385) نیز، به تحلیل معنای نشانه‌ای رنگ‌واژه‌ها در میان گویشوران فارسی‌زبان پرداخته است. استاجی (1386) رنگ‌های موجود در فارسی را به‌لحاظ ساختواژی مورد توجه قرار داده است و آنها را به دو گروه رنگواژههای بسیط انتزاعی و رنگواژههای اشتقاقی ـ که با افزودن /-i/ (ـ ای) نسبت‌ساز به اسمِ پدیده‌های دارای همان رنگ ساخته شده‌اند ـ تقسیم کرده است. به نظر او، در ساخت رنگواژههای اشتقاقی، حوزۀ گیاهان بیشتر از سایر پدیده‌ها موردتوجه فارسی‌زبانان قرار گرفته است. در مقاله‌ای دیگر، استاجی و قانون (1388) بیان می‌دارند که در زبان فارسی، رنگ‌واژه‌ها بر اساس شباهت صوری بین مدلول واژۀ استعاری و مدلول واژه‌ای که منبع استعاره بوده است، ساخته می‌شوند. در حوزۀ شناختی، عموزاده[42] و همکاران (2011) پژوهشی مقایسه‌ای میان رنگواژههای زبان‌های انگلیسی و فارسی انجام داده‌اند. به نظر آنها، تفاوت چشمگیری که در این دو زبان مشاهده می‌شود دلالت بر این نکته دارد که استعاره‌های رنگ اغلب فرهنگ‌محورند و بسیار تحت‌تأثیر مؤلفه‌های فرهنگی هستند. تقیه (1391) به بررسی رنگ‌واژه‌ها در کتاب‌های درسی سه سال نخست دبستان در ایران، انگلستان و آمریکا پرداخته است. او به این نتیجه می‌رسد که رنگ‌واژه‌ها در این کتاب‌ها با واژه‌های خاصی همایی دارند و درصد همایی آنها در ایران بیش از دو کشور دیگر است. همچنین، گرایش حوزه‌های معنایی همایند[43] با رنگ‌واژه‌ها در آمریکا و انگلستان بیشتر به سمت حوزۀ معنایی اشیاء است، درحالی‌که در ایران بیشترین گرایش به سمت حوزۀ معنایی انتزاعی است. افراشی و صامت (1391) به مطالعۀ استعاره‌های مفهومی رنگ در زبان فارسی پرداخته‌اند. آنها معتقدند که در زبان فارسی گرایش چشمگیری به مفهوم‌سازی حوزه‌های اندیشه و عواطف بر اساس حوزۀ ادراک بینایی وجود دارد و بسیاری از حوزه‌های مفهومی انتزاعی بر مبنای شناخت گویشوران از حوزۀ رنگ و مفاهیم وابسته به آن ادراک می‌شوند. به نظر افراشی و صامت، فارسی‌زبانان از طریق تصویرسازی و دیداری‌کردن مفاهیم بر پایۀ رنگ‌ها و کاربرد واژگانی آنها، حوزه‌های انتزاعی را مفهوم‌سازی می‌کنند. در مقاله‌ای دیگر، افراشی و صامت (1392) نقش‌های رنگ فیروزه‌ای را در میان گویشوران فارسی‌زبان تحلیل کرده‌اند. به نظر آنها، «زبان فارسی در گسترۀ مفهوم‌سازی برای حوزه‌های انتزاعی، گرایش چشمگیری به تصویرسازی و دیداری‌کردن مفاهیم و کاربرد رنگ‌واژه‌ها به‌عنوان حوزۀ مبدأ در ساخت استعاره‌ها دارد» (افراشی و صامت، 1392: 47). صراحی (1393) استعاره‌های مربوط به رنگواژههای اصلی در زبان فارسی را بررسی کرده و درنتیجه، استعاره‌هایی مفهومی شناسایی شده‌اند که فرهنگ‌بنیادند و خاستگاه آنها زبان فارسی است (صراحی، 1393: 98). غافل و میرزایی[44] (2014) مفاهیم ضمنی در ساختار استعاره‌های عواطف و اعضای بدن را ـ که در زبان فارسی بر پایۀ رنگ‌واژه‌ها شکل گرفته‌اند ـ بررسی و همچنین، تأثیر متقابل عبارات زبانی و دانش فرهنگی را در به‌کارگیری رنگ‌واژه‌ها توسط فارسی‌زبانان ارزیابی کرده‌اند. علیزاده صحرایی و راسخ‌مهند (1395) بر پایۀ فرضیه برلین ـ کی و با تکیه بر سه آزمون فهرست‌سازی[45]، نامیدن[46] و بهترین‌نمونه[47] به تعیین رنگواژههای اصلی زبان فارسی و بررسی سلسله‌مراتبی آنها پرداخته‌اند. در برخی از دیگر زبان‌های ایرانی نیز، پژوهشگران رنگ‌واژه‌ها را مورد توجه خود قرار داده‌اند. تفرجی و گراوند (1392) استعاره‌های مفهومی رنگ را در زبان کردی ایلامی بررسی کرده‌اند. به نظر آنها، بیشتر مفاهیم مربوط به رنگ در زبان کردی ایلامی به‌صورت چندمعنا[48] به‌کار برده می‌شوند. صانع‌دوست ماسوله (1393) به تحلیل رنگ‌واژه‌هایی پرداخته است که مردمان ماسوله در گویش تالشیِ ماسوله برای توصیف رنگ پوست، مو و چشم به‌کار می‌برند و آنها را با رنگواژههای توصیفگر پوست، مو و چشم در فارسی مقایسه کرده است. محمد[49] (2017) ساخت معنایی رنگواژههای زبان کردیِ سورانی را بررسی کرده است. او معتقد است که معنای انتزاعی رنگواژههای زبان کردیِ سورانی اساساً ریشه در گسترش معنایی آنها به‌واسطۀ فرایندهای استعاره‌سازی و مجازسازی دارد.
این پژوهش به‌صورت میدانی انجام شده و داده‌های آن به‌صورت توصیفی و آماری تحلیل شده‌اند. پیکرۀ پژوهش حاضر بر پایۀ 910 رنگ‌واژه در زبان فارسی پی‌ریزی شده است که در 12 مقولۀ رنگ دسته‌بندی شده‌اند. این مقوله‌ها عبارت‌اند از: آبی (51 رنگ‌واژه)، بنفش (32 رنگ‌واژه)، خاکستری (60 رنگ‌واژه)، زرد (129 رنگ‌واژه)، سبز (116 رنگ‌واژه)، سرخ (155 رنگ‌واژه)، سفید (83 رنگ‌واژه)، سیاه (47 رنگ‌واژه)، صورتی (52 رنگ‌واژه)، قهوه‌ای (117 رنگ‌واژه)، نارنجی (39 رنگ‌واژه) و چندرنگ (29 رنگ‌واژه). داده‌های مربوط به این پژوهش پیوستار گسترده‌ای از بافت‌های فرهنگی ـ اجتماعی گوناگون را در جامعه فارسی‌زبانان دربرمی‌گیرند که عبارت‌اند از: هنر و نقاشی، ادبیات و زیبایی‌شناسی، صنایع چوب، صنایع سنگ، صنعت خودرو، جواهرات و زیورآلات، معماری و ساختمان‌سازی، پوشاک و پارچه‌بافی، قالی‌بافی و رنگرزی، آرایشگری و رنگواژههای توصیفگر حوزه‌های گیاهی، جانوری و انسانی. این داده‌ها از منابع گوناگونی چون کتاب‌ها، فرهنگ‌واژه‌ها، مقاله‌ها، کاتالوگ‌های تبلیغ و فروش صنایع، شبکه‌های رایانه‌ای، پرسشنامه و گفتگو گردآوری شده‌اند. این پژوهش بر پایۀ رویکرد معنی‌شناسی واژگانیِ شناختی[50] شکل گرفته است و تحلیل‌های آن در بستر باورهای نظری لیکاف و جانسون (1980) انجام شده است. در این پژوهش، به بررسی ساخت استعاری مقوله‌های رنگ در زبان فارسی و شکل‌گیری استعاری رنگواژههای فارسی می‌پردازیم.
رنگ در بستر زبان به‌صورت مقوله‌های رنگ توصیف می‌شود. به تقسیم‌بندی شناختی فضای رنگ[51] در یک جامعۀ خاص مقولۀ رنگ می‌گویند (Biggam, 2012: 203). منظور از مقوله‌های رنگ، درواقع همان پیش‌نمونه‌ها[52] یا زیرمقوله‌های مرکزی[53] رنگ، یا به‌عبارتی‌دیگر، رنگ‌های کانونی پیوستار رنگ[54] است. رنگ در زبان فارسی 11 مقوله دارد که عبارت‌اند از: آبی، بنفش، خاکستری، زرد، سبز، سرخ، سفید، سیاه، صورتی، قهوه‌ای و نارنجی. علاوه‌بر این 11 مقولۀ رنگ، دستۀ دوازدهمی از رنگ‌واژه‌ها وجود دارند که به بیش از یک رنگ اشاره می‌کنند و ساخت معنایی مشابهی مانند دیگر مقوله‌های رنگ دارند. ازاین‌رو، این رنگ‌واژه‌ها به‌لحاظ شناختی، با عنوان مقولۀ چندرنگ تحلیل شده‌اند. هرکدام از این مقوله‌ها دارای تعداد بی‌شماری زیرمقوله می‌شوند که بر پایۀ سازوکارهای شناختی، به‌صورت شعاعی[55]، از آن مقوله‌ها گسترش یافته‌اند. در این پژوهش به رنگ‌واژه‌هایی می‌پردازیم که بر اساس سازوکار شناختیِ نگاشت استعاری شکل گرفته‌اند.
5ـ1. ساخت استعاری مقولۀ آبی
جدول 1: ساخت استعاری مقولۀ آبی
5ـ2. ساخت استعاری مقولۀ بنفش
جدول 2: ساخت استعاری مقولۀ بنفش
5ـ3. ساخت استعاری مقولۀ خاکستری
جدول 3: ساخت استعاری مقولۀ خاکستری
ادامه جدول 3:
5ـ4. ساخت استعاری مقولۀ زرد
جدول 4: ساخت استعاری مقولۀ زرد
ادامه جدول 4:
5ـ5. ساخت استعاری مقولۀ سبز
جدول 5: ساخت استعاری مقولۀ سبز
5ـ6. ساخت استعاری مقولۀ سرخ
جدول 6: ساخت استعاری مقولۀ سرخ
5ـ7. ساخت استعاری مقولۀ سفید
جدول 7: ساخت استعاری مقولۀ سفید
5ـ8. ساخت استعاری مقولۀ سیاه
جدول 8: ساخت استعاری مقولۀ سیاه
5ـ9. ساخت استعاری مقولۀ صورتی
جدول 9: ساخت استعاری مقولۀ صورتی
5ـ10. ساخت استعاری مقولۀ قهوه‌ای
جدول 10: ساخت استعاری مقولۀ قهوه‌ای
5ـ11. ساخت استعاری مقولۀ نارنجی
جدول 11: ساخت استعاری مقولۀ نارنجی
5ـ12. ساخت استعاری مقولۀ چندرنگ
جدول 12: ساخت استعاری مقولۀ چندرنگ
تحلیل داده‌های پژوهش نشان می‌دهد که در ساخت استعاری مقوله‌های رنگ، به‌دلیل شباهت حوزهای از پیوستار رنگ به پدیده‌ای در جهان پیرامون، نام آن پدیده برای رمزگذاری واژگانی حوزه‌های پیوستار رنگ به کار برده می‌شود. در پیدایش رنگواژههای زبان فارسی و مقوله‌بندی آنها، یک استعارۀ کلی وجود دارد که عبارت است از: پدیدۀ بازتابندۀ رنگ، رنگ است. شکل 3: استعارۀ مفهومی کلی رنگ در زبان فارسی
این استعارۀ کلی، از مجموعه‌ای از پدیده‌های بازتابندۀ رنگ شکل گرفته است که با هم خوشه‌ای از انگاره‌های شناختی همگرا[56] را تشکیل می‌دهند. این خوشه به‌صورت شعاعی موجب شکل‌گیری مجموعه‌ای از زیرمقوله‌های همگرا در مقوله‌های رنگ می‌شود که عبارت‌اند از: رنگ گیاه است؛ رنگ جانور است؛ رنگ بدن است؛ رنگ خوراک است؛ رنگ کانی است؛ رنگ پدیدۀ طبیعی است و رنگ اشیاء است. انگاره‌های این خوشه در شکل زیر به نمایش گذاشته شده‌اند:
شکل 4: خوشۀ انگاره‌های شناختیِ استعاری در مقوله‌های رنگ فارسی
این انگاره‌های شناختی در واقع حوزه‌های معنایی مبدأ در نگاشت استعاری رنگواژههای زبان فارسی هستند. توزیع و بسامد کاربرد این حوزه‌ها در شکل‌گیری 910 رنگ‌واژۀ استعاری فارسی به‌ترتیبِ بیشینه این‌گونه است: حوزۀ گیاه (36%)، حوزۀ جانور (19%)، حوزۀ کانی (15%)، حوزۀ پدیدۀ طبیعی (14%)، حوزۀ خوراک (8%)، حوزۀ بدن (4%) و حوزۀ اشیاء (4%). در شکل زیر توزیع این حوزه‌ها در نگاشت استعاری رنگواژههای فارسی به نمایش گذاشته شده است: شکل 5: توزیع حوزه‌های معنایی در نگاشت استعاری رنگواژههای فارسی
بسامد کاربرد هرکدام از این حوزه‌های معنایی در ساخت استعاری مقوله‌های رنگ فارسی در نمودارهای زیر نشان داده شده است: شکل 6: بسامد کاربرد حوزه‌های معنایی در ساخت استعاری مقوله‌های رنگ فارسی
به‌طورکلی، توزیع حوزه‌های معنایی در مقوله‌های رنگ فارسی یکسان نیست و این یکسان‌نبودن را می‌توان در جدول (13) مشاهده کرد: جدول 13: توزیع حوزه‌های معنایی در مقوله‌های رنگ (درصد)
علاوه‌بر یکدست‌نبودن بسامد کاربرد حوزه‌های معنایی در ساخت استعاری مقوله‌های رنگ فارسی، میزان مشارکت هرکدام از این مقوله‌های رنگ در ساخت استعاری رنگواژههای فارسی نیز متفاوت است. بسامد مشارکت مقوله‌های رنگ در شکل‌گیری استعاری 910 رنگ‌واژۀ فارسی به‌ترتیبِ بیشینه این‌گونه است: سرخ (17%)، زرد (14%)، سبز (%13)، قهوه‌ای (13%)، سفید (9%)، خاکستری (7%)، آبی (6%)، صورتی (6%)، سیاه (5%)، بنفش (4%)، نارنجی (4%) و چندرنگ (3%). در شکل (7) میزان مشارکت این مقوله‌ها در ساخت استعاری رنگواژههای فارسی به نمایش گذاشته شده است: شکل 7: میزان مشارکت مقوله‌های رنگ در ساخت استعاری رنگواژههای فارسی
علاوه‌بر تنوع در میزان مشارکت مقوله‌های رنگ در ساخت استعاری رنگواژههای فارسی، گرایش هرکدام از این مقوله‌های رنگ به حوزه‌های معنایی مبدأ در نگاشت استعاری نیز متفاوت است. در شکل (8) میزان گرایش مقوله‌های رنگ به حوزه‌های معنایی نشان داده شده است:
شکل 8: میزان گرایش مقوله‌های رنگ به حوزه‌های معنایی
جدول 14 نمایانگر میزان مشارکت مقوله‌های رنگ در ساخت استعاری رنگواژههای فارسی و گرایش هرکدام از آنها به حوزه‌های معنایی مبدأ در نگاشت استعاری است:
جدول 14: مشارکت و گرایش مقوله‌های رنگ در ساخت استعاری رنگواژههای فارسی
استعاره از جمله سازوکارهای شناختی است که در شکل‌گیری مقوله‌های رنگ در زبان فارسی و گسترش مفهومی آنها نقشی اساسی دارد. در ساخت استعاری مقوله‌های رنگ در زبان فارسی، دو حوزۀ معنایی بر هم منطبق می‌شوند. به‌عبارتی، مفهوم حوزۀ پدیده‌های پیرامون در جهان فارسی‌زبانان، بر پایۀ شباهت، عیناً به حوزۀ رنگ نگاشت می‌شود. شباهت بین پدیده و رنگ توسط وندها و تکواژ‌های رنگ‌واژه‌ساز زبان فارسی بازنمایی واژگانی می‌یابد: پدیده+-ی/ -ه/ -ا/ گون/ گونی/ فام/ رنگ؛ بهرنگِ/ رنگِ/ رنگ‌واژه + پدیده، مانند آلی/ آلا/ آل‌گون/ آل‌گونی/ آل‌فام/ آل‌رنگ/ بهرنگِ آل/ رنگِ آل/ سرخِ آل (به‌جز «شیردرقَرابه» که به‌لحاظ صرفی یک جمله‌واره است). استعاره بر مبنای جانشینی صورت می‌گیرد و نوعی انطباق و تناظر یک‌به‌یک بین مفهوم پدیده و مفهوم رنگ وجود دارد. حوزه‌هایی که پدیده‌های آنها در ساخت استعاری رنگ‌واژ‌های زبان فارسی مشاهده شده‌اند، به‌ترتیب بیشینه عبارت‌اند از: حوزۀ گیاه، حوزۀ جانور، حوزۀ خوراک، حوزۀ بدن، حوزۀ کانی، حوزۀ پدیدۀ طبیعی و حوزۀ اشیاء. در میزان توزیع این حوزه‌های معنایی در مقوله‌های گوناگون نایکدستی مشاهده می‌شود؛ حضور برخی از آنها در بعضی از مقوله‌های رنگ پررنگ‌تر است و در برخی دیگر ناچیز. علاوه‌براین، میزان مشارکت مقوله‌های رنگ در ساخت استعاری رنگواژههای فارسی و گرایش هرکدام از آنها به حوزه‌های معنایی مبدأ در نگاشت استعاری نیز متفاوت است. بسامد مشارکت مقوله‌های رنگ در شکل‌گیری استعاری رنگ‌واژۀ فارسی، همچنین گرایش آنها به حوزه‌های معنایی، به‌ترتیبِ بیشینه این‌گونه است: سرخ (حوزۀ گیاه)، زرد (حوزۀ گیاه)، سبز (حوزۀ گیاه)، قهوه‌ای (حوزۀ گیاه)، سفید (حوزۀ پدیدۀ طبیعی)، خاکستری (حوزۀ جانور و حوزۀ کانی)، آبی (حوزۀ پدیدۀ طبیعی)، صورتی (حوزۀ گیاه)، سیاه (حوزۀ پدیدۀ طبیعی)، بنفش (حوزۀ گیاه)، نارنجی (حوزۀ گیاه) و چندرنگ (حوزۀ جانور). گیاه پیش‌نمونه‌ای‌ترین حوزۀ معنایی در ساخت استعاری مقوله‌های رنگ فارسی است و مقوله‌های سبز، سرخ و زرد مقوله‌های پیش‌نمونه در حوزۀ معنایی گیاه به‌شمار می‌آیند.
[1]. semantic drift [2]. conceptualization [3]. color categories [4]. conceptual metaphors [5]. source domains [6]. mapping [7]. embodied [8]. Lakoff, G., & Johnson, M. [9]. wavelengths of reflected light [10]. lighting conditions [11]. three kinds of color cones in our retinas [12]. neural circuitry [13]. interactional concepts [14]. nature of the world [15]. human biology [16]. cognitive mechanism [17]. culture-specific choice [18]. Jakobson, R. [19]. paradigmatic axis [20]. ordinary language [21]. thing [22]. target domain [23]. entities [24]. mapping [25]. Conklin, H. C. [26]. Hanunóo [27]. Berlin, B., & Kay, P. [28]. focal colors [29]. Rosch, E. [30]. Dani [31]. mili [32]. mola [33]. Levinson, S. C. [34]. Yélî Dyne [35]. Everett, D. L. [36]. Pirahã [37]. Xing, J. Zh. [38]. metaphoricalization [39]. metonymization [40]. Brown, P. [41]. Tzeltal [42]. Amouzadeh, M. [43]. collocational [44]. Ghafel, B., & Mirzaie, A. [45]. listing [46]. naming [47]. best exemplars [48]. polysemic [49]. Muhammad, H. A. [50]. cognitive lexical semantics [51]. color space [52]. prototypes [53]. central subcategories [54]. color spectrum [55]. radially [56]. convergent cognitive models | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مراجع | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
استاجی، اعظم. (1386). بررسی ساختواژی نام رنگ‌ها در زبان فارسی. مجموعه مقالات هفتمین همایش زبانشناسی ایران (219ـ231). تهران: دانشگاه علامه طباطبائی.
استاجی، اعظم و قانون، محمد. (1388). بررسی نقش استعاره در ساختواژه زبان فارسی. مجموعه مقالات پنجمین همایش پژوهشهای زبان و ادبیات فارسی(668ـ684). تهران: انجمن علمی زبان و ادبیات فارسی.
افراشی، آزیتا و صامت، سجاد. (1391). استعاره‌های مفهومی رنگ در زبان فارسی: تحلیلی شناختی و پیکره‌بنیاد. مجموعه مقالات هشتمین همایش زبانشناسی ایران (42ـ54). تهران: دانشگاه علامه طباطبائی.
افراشی، آزیتا و صامت، سجاد. (1392). نشانه‌شناسی رنگ فیروزه‌ای: تحلیلی شناختی و فرهنگی. مجموعه مقالات سومین هم‌اندیشی زبانشناسی و مطالعات بینارشته‌ای: مطالعات اجتماعی و فرهنگی زبان، به کوشش فرهاد ساسانی (41ـ64). تهران: نویسه پارسی.
افراشی، آزیتا. (1395). مبانی معناشناسی شناختی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
افشار، ایرج. (1378). گونه‌های رنگ در زبان فارسی. مجلۀ زبانشناسی، 14(ا، 2)، 2ـ9.
تقیه، حسن. (1391). بررسی رنگ‌واژه‌ها در کتاب‌های درسی سه سال نخست دبستان در کشورهای ایران، انگلستان و آمریکا. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی.
تفرجی، مریم و گراوند، کلثوم. (1392). استعاره‌های مفهومی رنگ در زبان کردی ایلامی. فرهنگ ایلام، 14(38، 39)، 1ـ12.
جرجانی، عبدالقاهر. (1374). اسرارالبلاغه (ترجمۀ جلیل تجلیل). تهران: دانشگاه تهران.
صانع‌دوست ماسوله، غزال. (1393). بررسی فرهنگی گونه تالشی ماسوله با تأکید بر رنگ‌واژه. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه پیام نور.
صراحی، محمد امین. (1393). رویکردی رده‌شناختی به استعاره‌های مربوط به رنگ در زبان فارسی. فصلنامۀ زبان پژوهی، 6 (11)، 97ـ118.
صفوی، کورش. (1387). درآمدی بر معنی‌شناسی. تهران: سوره مهر.
عسکری‌کرمانی، حمید. (1373). بررسی واژگان رنگ‌های فارسی مرسوم در کرمان و نواحی اطراف در قالب جامعه‌شناسی زبان. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه شیراز.
علیزاده صحرایی، مجتبی و راسخ مهند، محمد. (1395). رنگواژههای اصلی در زبان فارسی. فصلنامۀ زبان‌پژوهی، 8 (19)، 123ـ147.
گل‌محمدزاده، داریوش. (1385). نشانه‌شناسی رنگواژههای زبان فارسی. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی.
منصوری، مهرزاد. (1375). بررسی رنگ‌واژه‌ها در زبان فارسی. مجلۀ زبانشناسی، 13(1، 2): 105ـ115.
Referencs Afshar, I. (1999). Types of color in Persian language. Journal of Linguistics, 14(1, 2), 2-9. [In Persian] Afrashi, A., & Samet, S. (2012). Conceptual metaphors of color in Persian language: A cognitive and corpus study. 8th Iranian Conference on Linguistics (pp. 42-54), Tehran: Allameh Tabataba’i University. [In Persian] Afrashi, A., & Samet, S. (2013). Semiotics of turquoise color: a cognitive and cultural study. in F. Sasani (Ed), 3rd Conference on Linguistics and Interdisciplinary Studies: Social and Cultural Studies of Language, (pp. 41-64). Tehran: Neveeseh Parsi. [In Persian] Afrashi, A. (2016). Introducing Cognitive Semantics. Tehran: Institute for Humanities and Cultural Studies. [In Persian] Alizadeh Sahrayi, M., & Rasekhmahand, M. (2016). Basic color terms in Persian. Journal of Language Research, 8(19), 125-147. [In Persian] Amouzadeh, M., Tavangar, M., & Sorahi, M. A. (2012). A cognitive study of color terms in Persian and English. Social and Behavioral Sciences, 32, 238-245.
Askari Kermani, H. (1994). The study of Persian color terms in Kerman and surrounding areas within the sociolinguistic approach [Master’s thesis, Shiraz University]. [In Persian]
Berlin, B., & Kay, P. (1969). Basic Color Terms: Their Universality and Evolution. Berkeley and Los Angeles: University of California Press.
Biggam, C. P. (2012). The Semantics of Color: A Historical Approach. Cambridge: Cambridge University Press.
Brown, P. (2011). Color me bitter: Crossmodal compounding in Tzeltal perception words. Senses & Society, 6(1), 106-116.
Conklin, H. C. (1955). Hanunóo color categories. Southwestern Journal of Anthropology, 11(4), 339–344.
Estaji, A. (2007). Morphological study of color names in Persian. 7th Iranian Conference on Linguistics (pp. 219-231). Tehran: Allameh Tabataba’i University. [In Persian]
Estaji, A., & Ghanoon, M. (2009). The study of the role of metaphor in Persian word formation. 5th Conference on Persian Language and Literature (pp. 668-684). Persian Language and Literature Association. [In Persian]
Everett, D. L. (2005). Cultural constraints on grammar and cognition in Piraha. Current Anthropology, 46(4), 621–646.
Ghafel, B., & Mirzaie, A. (2014). Colors in everyday metaphoric language of Persian speakers. Social and Behavioral Sciences, 136, 133-143.
Gol-Mohammadzadeh, D. (2006). Semiotics of color terms in Persian language [Master’s thesis, Allameh Tabataba’i University]. [In Persian]
Hilpert, M. (2015). A course in cognitive linguistics. Retrieved 14 June from http:// members.unine.ch.
Jakobson, R. (1968). Child Language, Aphasia and Phonological Universals (Allan R., Keiler, trans.). The Hague: Mounton.
Jorjani, A. Gh. (1995). Asrar ol- Balagha (Jalil, Tajlil, trans.). Tehran: University of Tehran. [In Persian]
Lakoff, G., & Johnson, M. (1980). Metaphors We Live By. Chicago: University of Chicago Press.
Lakoff, G. (1987). Women, Fire, and Dangerous Things: What Categories Reveal about the Mind. Chicago, IL: University of Chicago Press.
Lakoff, G., & Johnson, M. (1999). Philosophy in the Flesh: The Embodied Mind and Its Challenge to Western Thought. New York: Basic Books.
Levinson, S. C. (2000). Yeli Dnye and the theory of basic color terms. Journal of Linguistic Anthropology, 10(1), 3–55.
Mansouri, M. (1996). The study of color terms in Persian language. Journal of Linguistics, 13(1, 2), 105-115. [In Persian]
Muhammad H. A. (2017). Metaphoricity of color terms in Kurdish. Zanko, 21(3), 498-504.
Rosch, E. (1973). Natural categories. Cognitive Psychology, 4, 328-350.
Safavi, K. (2004). An Introduction to Semantics. Tehran: Surah Mehr. [In Persian]
Sanedoost Masoule, G. (2014). A cultural study of Talysh lang of Masoule with an emphasis on color-terms [Master’s thesis, Payam-e Noor University]. [In Persian]
Sorahi, M. A. (2014). Cognitive Study of Color Metaphors in Persian. Journal of Language Research, 6(11), 97-118. [In Persian]
Tafaroji Yegane, M., & Garavand, K. (2015). Analysis of Ilami Kurdish color-terms’ conceptual metaphors. A Scientific Journal of Ilam Culture, 14(46,47), 28-37. [In Persian]
Taghiye, H. (2012). Study of color terms in the textbooks of three grades of primary schools in Iran, England, and the USA. [Master’s thesis, Allameh Tabataba’i University]. [In Persian]
Xing, J. Zh. (2009). Semantics and pragmatics of color terms in Chinese. In J. Zh. Xing (Ed.), Studies of Chinese Linguistics: Functional approaches (pp. 87-102). Hong Kong: Hong Kong University Press. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,624 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 502 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||