| تعداد نشریات | 61 |
| تعداد شمارهها | 2,223 |
| تعداد مقالات | 18,061 |
| تعداد مشاهده مقاله | 55,782,787 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,991,765 |
خودانگاره دولت و ملت در سیاحتنامه ابراهیم بیگ | ||
| دولت پژوهی | ||
| دوره 9، شماره 35، مهر 1402، صفحه 157-194 اصل مقاله (1.59 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/tssq.2023.68051.1261 | ||
| نویسندگان | ||
| سیده لیلا ساداتی1؛ شجاع احمدوند* 2 | ||
| 1دکتری علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران | ||
| 2دانشیار علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| بسیاری از وجوه دولت مدرن در سالهای منجر به انقلاب مشروطه، در ادبیات سیاسی آن دوران بازتابی معنادار پیداکرده است. برخی از آثار آن دوره در عین سادگی، متضمن مهمترین مضامین شکلگیری دولت-ملت جدید در ایران بودند. سیاحتنامه ابراهیم بیگ بهعنوان اثری انتقادی با ماهیت روایی ازجمله مهمترین این آثار است. این کتاب از سویی با نهایت دقت به ترسیم وضعیت سیاسی-اجتماعی آن دوره اهتمام میورزد، و از سوی دیگر به مقایسهای ظریف میان وضعیت موجود جامعه ایران با جوامع موسوم به پیشرفته در مغرب زمین میپردازد. ازاینرو، هدف مقاله نشان دادن جایگاه برخی از مهمترین مضامین موجود در ادبیات سیاسی آن دوره و نقش آنها در ترسیم هر دو سوی قطب آرمانشهر/ تباهشهر موردنظر مخالفان تداوم وضع موجود بود. این پژوهش با روش تحلیل مضمون انجامشده و با استخراج کدها، مقولات و مضامین موجود در جلد نخست این اثر –که از اهمیت سیاسی و اجتماعی برخوردار است-، میکوشد تا الگویی از مضامین مربوط به دولت و ملت را بازخوانی کند. مهمترین یافته این پژوهش که با تأکید بر «غرب» بهعنوان «دیگری فرادست»، به موضوع شکلگیری خودانگاره ایرانی در چارچوب مفاهیم «خود کهتری فرهنگی» و «ذهنیت استعماری» میپردازد، نشانگر آن است که با تصور وجود نگاه تحقیرآمیز از سوی غرب و برتر شمردن هر آنچه به دیگری مرتبط است، هر آنچه مربوط به خود را خوار خفیف شمرده میشود. بدین ترتیب، برخی از ریشههای خود کهتری فرهنگی امروزین را میتوان در چهارچوب ذهنیت استعماری در متون آن دوره که رؤیایی با غرب مسئلهای محوری بود، ردیابی کرد. | ||
| کلیدواژهها | ||
| سیاحتنامه ابراهیم بیگ؛ خودانگاره ایرانی؛ خود کهتری فرهنگی؛ ذهنیت استعماری؛ آرمانشهری و تباهشهری | ||
| مراجع | ||
|
فارسی
آرینپور، یحیی. (1379). از صبا تا نیما، تهران: زوار.
افرت، اندرو. (1389). نگرشها در جامعهشناسی سیاسی، ترجمه سید رحیم ابوالحسنی، تهران: میزان.
ارجائی، سعید. (۱۳۷۸). نظری و گذری بر زخمهای فرهنگی ما ایرانیان، تهران: پازینه.
راغب، محمد و راغب، علی. (1398). زایش نخستین رمان فارسی از بطن قهرمان مسئلهدار. ادبیات پارسی معاصر، 2 (27)، 154-125.
رحمانیزاده دهکردی، حمیدرضا و نجفی حاجی ور، سهیلا. (1395). سیاحتنامه ابراهیم بیگ از بازنمایی واقعیت تا کارویژه های رسانهای. مطالعات فرهنگی و ارتباطات، پیاپی ۴۳، ۳۷ -۶۴.
حاجیانی، ابراهیم. (1388). جامعهشناسی هویت ایرانی، تهران: مجمع تشخیص مصلحت نظام، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک.
رضوانیان، قدسیه. (1396). سیاحت و پیوند آن با نگرش نقاد در سیاحتنامه ابراهیم بیگ. برنامهریزی و توسعه گردشگری، 21، 152-136.
خلیلی، محسن و زرگری سنقز، حسن. (1397). نشانگان فروپاشی دودمان قاجار از منظر سیاحتنامه ابراهیم بیگ. جامعهشناسی تاریخی، 10 (1)، 100-81.
ساسانی، فرهاد و آقا ابراهیمی، نیلوفر و سجودی، فرزان. (1398). بازنمایی خود و دیگری در رمان فارسی: خود ایرانی و دیگری غیر ایرانی در سه رمان تنگسیر، سووشون و همسایهها. زبان پژوهی، سال یازدهم، بهار 1398، شماره 30، صص ۲۱ – ۴۷.
شیرزادیان، رضا. (1388). مطالعات پسا استعماری، نقد و ارزیابی دیدگاههای فرانتس فانون، ادوارد سعید، و هومی بابا، مطالعات سیاسی، 2 (5)، 174-149.
عابدی جعفری، حسن. تسلیمی، محمد سعید. فقیهی، ابوالحسن و شیخزاده، محمد. (1390). تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در دادههای کیفی. اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)، 5 (2)، 198-151. DOI: 10.30497/smt.2011.163
عباسی، خیام. (1399). جستاری جامعهشناختی در چگونگی شکلگیری رمان فارسی؛ خوانشی لوکاچی-بوردیویی. پژوهشهای بینرشتهای ادبی، 2 (3)، 144 – 189.
فراستخواه، مقصود. (1398). ما ایرانیان؛ زمینهکاوی تاریخی و اجتماعی خلقیات ایرانی، تهران: غزال.
فروغی، سید عباس علی. (1384). ادبیات داستانی و اندیشهگری. پژوهش و حوزه، 23 و 24، 155-143.
فوکویاما، فرانسیس. (1400). هویت: سیاست هویت کنونی و مبارزه برای به رسمیت شناخته شدن، ترجمه رحمن قهرمانپور، تهران: روزنه.
کشاورز، کریم. (1371). هزار سال نثر پارسی، تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی (شرکت سهامی).
میرعابدینی، حسن. (1377). صدسال داستان نویسی ایران، تهران: چشمه.
نراقی، حسن. (۱۳۸۶). جامعهشناسی خودمانی (چرا درماندهایم؟)، تهران: اختران.
Refrences Braun, V. & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, Vol. 3, No. 2, 77-101. Fanon, Frantz. (1963). The Wretched of the Earth, translated by Constance Farrington. New York: Grove Press. King, N. & Horrocks, C. (2010). Interviews in qualitative research, London: Sage. Said, Edward W. (1979). Orientalism, New York: Vintage. Myers, David G. (2018). Social psychology (13th ed.). New York: McGraw-Hill Higher Education. Michelle E. Kiger & Lara Varpio. (2020). Thematic analysis of qualitative data. AMEE Guide No. 131, Medical Teacher, DOI: 10.1080/0142159X.2020.1755030 Putnam, Robert D. (1993). Making democracy work. Civic traditions in modern Italy. Princeton, NJ, Princeton University Press. Putnam, Robert D. (2002). The Role of Social Capital in Development: An Empirical Assessment, New York: Cambridge University Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 801 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,621 |
||