| تعداد نشریات | 61 |
| تعداد شمارهها | 2,226 |
| تعداد مقالات | 18,190 |
| تعداد مشاهده مقاله | 55,986,514 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 29,029,999 |
مفهوم و کارکرد «صلاحیت» در حقوق اداری | ||
| پژوهش حقوق عمومی | ||
| دوره 25، شماره 80، مهر 1402، صفحه 207-238 اصل مقاله (707.86 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/qjpl.2023.66576.2744 | ||
| نویسنده | ||
| مجتبی واعظی* | ||
| دانشیار گروه حقوق عمومی و بینالملل، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران | ||
| چکیده | ||
| صلاحیت از معدود واژه هایی است که میتوان گفت تاریخ حقوق اداری مدرن بر اساس آن شکل گرفته است. علیرغم اهمیت مفهوم مذکور، کمتر به مبانی و وجوه آن پرداخته شده و عمده مباحث متمرکز بر دوگانه صلاحیت تکلیفی- اختیاری بوده است. با توجه به جایگاه حقوق خارجی در حوزه حقوق اداری، پرداختن به ریشه ها و وجوه متعدد کلید واژه ها می تواند به غنای دانش مذکور و فاصله گرفتن از اقتباس صِرف کمک کند. مداقه در مفهوم صلاحیت و انواع آن، تمایزات حقوق عمومی و بطور خاص حقوق اداری را نسبت به حقوق مدنی بیشتر عیان کرده و به تبع آن، تشخیص قواعد حقوقی مناسب را آسانتر می سازد. تقسیم بندی صلاحیت به دو نوع تکلیفی و اختیاری محدود نمی شود و می توان دو نوع دیگر تأسیسی-تشخیصی و عام- خاص را نیز از هم تمییز داد. تقسیم بندی هایی که دارای اثر در نحوه کنترل قضایی، نوع رژیم مسئولیت مدنی و کیفیت ظهور اصل قانونمندی است. همچنین در خصوص گستره اصل «عدم صلاحیت» نشان داده شده است که اصل مذکور بر خلاف تصور عمومی، در همه حوزه های حقوق اداری به نحو یکسان عمل نمی کند. مفهوم و کارکرد صلاحیت همچنین در حوزه قرارداد اداری، اعمال یکجانبه، تدبیر امور داخلی سازمان اداره و دو حوزه نظم و خدمات عمومی، انعکاس های خاص خود را داراست که البته باید در مجال وسیع تری بررسی شود. | ||
| کلیدواژهها | ||
| صلاحیت اختیاری؛ صلاحیت تشخیصی؛ صلاحیت تأسیسی؛ صلاحیت خاص؛ اصل عدم صلاحیت | ||
| مراجع | ||
|
الف- کتابها
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ترمینولوژی حقوق، چاپ پنجم (تهران: گنج دانش، 1370).
- جلالی، محمد و میثا کامیاب، پلیس اداری، چاپ اول (تهران: انتشارات مجد، 1400).
- دومیشل، آندره، پییر لالومییر، حقوق عمومی، ترجمه ابوالفضل قاضی شریعت پناهی، در کتاب گفتارهایی در حقوق عمومی، چاپ اول (تهران: نشر دادگستر، 1375).
- زرگوش، مشتاق، مسئولیت مدنی دولت، جلد اول، چاپ اول (تهران: نشر میزان، 1389).
- سنجابی، کریم، حقوق اداری ایران، چاپ سوم (تهران: بینا، بیتا).
- شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی، جلد اول، چاپ دهم (تهران: انتشارات دراک، 1384).
- صفایی، سیدحسین و سیدمرتضی قاسمزاده، حقوق مدنی اشخاص و محجورین، چاپ پانزدهم (تهران: سمت، 1388).
- طباطبایی مؤتمنی، منوچهر، حقوق اداری، چاپ دوازدهم (تهران: انتشارات سمت، 1385).
- عطریان، فرامرز، اداره خوب، چاپ اول (تهران: انتشارات میزان، 1396).
- عمیدزنجانی، عباسعلی، قواعد فقه، بخش حقوق عمومی، جلد سوم، چاپ سوم (تهران: انتشارات سمت، 1390).
- فنازاد، رضا، صلاحیت اختیاری در بستر حقوق عمومی مدرن، چاپ اول (تهران: انتشارات خرسندی، 1394).
- محقق داماد، سید مصطفی، قواعد فقه، بخش مدنی 2، چاپ اول (تهران: انتشارات سمت، 1374).
- محقق داماد، مصطفی، قواعد فقه، بخش مدنی، مالکیت، مسؤلیت، چاپ سیوسوم (تهران: مرکز نشر علوم اسلامی، 1390).
- مشهدی، علی، صلاحیت تخییری، چاپ اول (تهران: معاونت تحقیقات، آموزش و حقوق شهروندی؛ معاونت حقوقی رییس جمهور، 1391).
- موسویزاده، سید شهابالدین، «نظارت قضایی بر اعمال صلاحیتهای اختیاری»، در: گفتارهایی در دیوان عدالت اداری؛ مجموعه گزارشهای پژوهشی و نشستهای علمی تا پایان سال 1393، چاپ اول (تهران: پژوهشگاه قوه قضاییه، 1394).
- واعظی، سیدمجتبی، حقوق اداری 1، چاپ اول (تهران: انتشارات میزان، 1400).
واعظی، سیدمجتبی، «گستره مفهومی قوه مجریه در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران»، در مجموعه مقالات اولین همایش ملی قوه مجریه در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، چاپ اول (تهران: معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات معاونت حقوقی ریاست جمهوری، 1392).
- هداوند، مهدی و علی مشهدی، اصول حقوق اداری در پرتو آرای دیوان عدالت اداری، چاپ اول (تهران: انتشارات خرسندی، 1389).
- یاوری، اسدالله، اصول و معیارهای تفسیر قضایی در حقوق عمومی، چاپ اول (تهران: پژوهشگاه قوه قضاییه، 1396).
ب- مقالهها
- زارعی، محمدحسین و خدیجه شجاعیان، «اصل غیر عقلایی بودن در حقوق اداری و انعکاس آن در آرای دیوان عدالت اداری»، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، شماره 45، (1393).
- شیبانی، عادل و غلامرضا مولابیگی، «درآمدی بر مفهوم صلاحیت تشخیصی و بایستههای نظارت قضایی دیوان عدالت اداری بر صلاحیت تشخیصی مراجع اختصاصی اداری»، فصلنامه حقوق اداری، سال هشتم، شماره 26، (1400).
- واعظی، سیدمجتبی، «مطالعه تطبیقی صلاحیت وضع آییننامه با تأکید بر نظامهای حقوقی ایران و فرانسه»، نامه مفید، شماره 79، (1389).
- واعظی، سیدمجتبی، «نقش دیوان عدالت اداری در دادرسی شرعی مقررات اداری»، مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شـیراز، دوره اول، شماره اول، ( 1388).
-- ویژه، محمدرضا، «اصل قانونمداری در اعمال اداری»، مجله آموزههای حقوقی، شماره 32، (1388).
References Books
Article
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,034 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,035 |
||