| تعداد نشریات | 61 |
| تعداد شمارهها | 2,224 |
| تعداد مقالات | 18,170 |
| تعداد مشاهده مقاله | 55,967,003 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 29,022,308 |
صورتبندی مشارکت سیاسی در نظام سیاسی مشروع؛ رهیافتی قرآنی | ||
| پژوهشنامه معارف قرآنی | ||
| مقاله 5، دوره 14، شماره 54، مهر 1402، صفحه 121-157 اصل مقاله (1.08 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/rjqk.2023.74490.2838 | ||
| نویسنده | ||
| علی آقاجانی* | ||
| استادیار، گروه علوم سیاسی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه | ||
| چکیده | ||
| مبحث مشارکت سیاسی یکی از مهمترین و ظریفترین چالشهای سیاسی و معرکه آرا هم در ساحت نظر و هم در صحنه عمل در جامعه ایرانی و در دورۀ معاصر به ویژه در نظام جمهوری اسلامی ایران محسوب میشود. بر این اساس در پاسخ به پرسش از صورتهای مشارکت سیاسی در نظام سیاسی مشروع دینی در رهیافت قرآن، فرضیه بر پایۀ چارچوب نظری اشکال و انواع مشارکت سیاسی در علوم سیاسی و روش تفسیر موضوعی قرآن در پی آن است که: انواع مشارکت معطوف به کنش سیاسی حمایتگرانه، پرسشگرانه، منتقدانه و معترضانه، انتخابگرانه، تصمیمسازانه، تشکلگرایانه و مشارکت سیاسی منفی/ معارضهجویانه ذیل نظام سیاسی مشروع از اقسام مثبت و منفی مشارکت سیاسی ذیل نظام سیاسی مشروع است. هر کدام از این اشکال نیز مبتنی بر دلایل و شواهدی در قرآن است که نوع منفی آن از دیدگاه قرآن مردود است. لزوم و وجوب مشارکت حمایتگرانه از نظام سیاسی مشروع بر پایه آیاتی مانند نفر، جهاد، هجرت و...؛ الزامی بودن عمل به نتیجه قاطعی که از مشورت حاصل میشود توسط حاکم شرعی و به ویژه غیر معصوم در امور غیر وحیانی؛ لزوم نقادی، سعه صدر و نقد پذیری؛ و مطلوبیت تسابق و مسابقه دادن در اداره بهتر و قویتر جامعه از یافتههای پژوهش است. پژوهش در تدارک تحقیق به نظریهای تمایل دارد که آن را نظریه مشارکت سیاسی حداکثری مشروط یا واکارگذارانه نام مینهد که مردم را صاحب حق سیاسی میداند اما فقها را نیز به طور عام و بالقوه منصوب میشمارد ولی خروج از قوه به فعل قدرت سیاسی آنان بر اساس پذیرش و انتخاب مردم است و مشارکت سیاسی یک پایه شرعیت نظام سیاسی است. این نظریه میتواند برترین ترجمان از مردم سالاری دینی هم باشد. | ||
| کلیدواژهها | ||
| نظام سیاسی مشروع؛ مشارکت سیاسی حمایت گرانه/تصمیم سازانه/ انتخاب گرانه؛ تفسیر سیاسی- موضوعی قرآن؛ کلام سیاسی | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
نهجالبلاغه.
اسلام مجدی نسب، محمّد. (1394). مشارکت سیاسی چگونگی و چرایی. تهران: جامعه شناسان.
امام خمینی. (1369). صحیفۀ نور. جلد 20. تهران: سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
ایزدهی، سیدسجاد. (1396). مشارکت سیاسی در فقه سیاسی شیعه. تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه.
ایرنبرگر، هارالد. (۱۳۷۵). نصیحت از دیدگاه اسلام. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی. مرکز چاپ و نشر.
آب نیکی، حسن. (1390). «جهانی شدن وچالش مشاکت سیاسی در جمهوری اسلامی ایران». دو فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش سیاست نظری. دوره جدید. شماره دهم. پایین و زمستان. 109-131 ؟
آذری قمی، احمد. (1371). ولایت فقیه از دیدگاه قرآن. قم: مؤسسۀ مطبوعاتی دارالعلم.
آصفی، محمد مهدی. (1385). مبانی نظری حکومت اسلامی. تهران: مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامى.
آقاجانی، علی. (1396). «تأملی در صورتبندی دلالتهای سیاسی آیه«اولوالامر» با تأکید بر تفاسیر معاصر شیعه. فصلنامه علمی- پژوهشی حکومت اسلامی. 22(2)، 83-104.؟
آمدی، عبدالواحد بن محمد. (۱۴۲۹ق). غررالحکم و درر الکلم. تحقیق: سید مهدی الرجائی. قم: مؤسسة دار الکتاب الاسلامی.
بلاغی نجفی، محمد جواد. (1420ق). آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن. قم: بنیاد بعثت.
پای، لوسین. (1370). «فرهنگ سیاسی و توسعه سیاسی».ترجمه مجید محمدی. نامه فرهنگ. شماره 5 و6. سال دوم. نامه فرهنگ پاییز و زمستان. 37 – 47.
جلیلی، سید هدایت. (1372). روششناسی تفاسیر موضوعی قرآن. تهران: انتشارات کویر.
جوادی آملی، عبدالله. (1388). تفسیر تسنیم. تحقیق عبدالکریم عابدینی. ج16. چاپ اول. قم: اسراء.
___________. (1395). ولایت فقیه. ولایت فقاهت و عدالت. قم: اسراء.
حجازی، محمد محمود. (1413ق). التفسیر الواضح. چاپ دهم. بیروت: دار الجیل الجدید.
حرانی، ابن شعبه. (1363). تحف العقول. تصحیح الغفاری. قم: النشرالاسلامی لجامعه المدرسین.
حسینی شیرازی، سید محمد. (1424ق). تقریب القرآن الی الاذهان. بیروت: دارالعلوم.
حسینی همدانی، سید محمد حسین. (1404ق). انوار درخشان. تهران: کتابفروشی لطفی.
حسینى حائرى، سید کاظم. (1399ق). أساس الحکومة الإسلامیه. بیروت – لبنان: مطبعة النیل.
حسینی شیرازی،سید محمد. (1371). الدوله الاسلامیه. قم: انصار حسین (ع).
خرمشاد، محمدباقر و پرویز امینی. (۱۳۹۷). «مسئله مشروعیت در نظریه مردم سالاری دینی آیت الله خامنه ای». دولت پژوهی. سال چهارم. پاییز شمارۀ ۱۵. 107 – 135.
خلوصی، محمدحسین. (1395). شاخص مشارکت سیاسی در الگوی پیشرفت اسلامی. قم: موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی.
خوش نظر، محمد. (1379). «فرهنگ نصیحت(3) - کیفیت عمل به «النصیحة لائمة المسلمین» در عصر غیبت». فرهنگ کوثر. شماره 44. 20-29.
راش، مایکل . (1383). جامعه و سیاست. ترجمه منوچهر صبوری. تهران: سمت.
رحمانی، ناصرعلی. (1394). راهکارهای فقه سیاسی شیعه برای گسترش مشارکت سیاسی. قم: نشر المصطفی.
زحیلى، وهبة بن مصطفى . (1418ق). التفسیر المنیر فى العقیدة و الشریعة و المنهج. ج دوم. بیروت دمشق: دار الفکر المعاصر.
سبحانی، جعفر . (1427ق). مفاهیم القرآن. چاپ اول. قم: مؤسسه امام صادق(ع).
سبزواری نجفی، محمد. (1419ق). ارشاد الاذهان الی تفسیر القرآن. بیروت: دارالتعارف.
سروش محلاتی. محمد. (1375).« نصیحت ائمه مسلمین (1)». مجله حکومت اسلامی. شماره 1. ؟ 135 – 189.
سیدباقری، سیدکاظم. (١٣٩٧). «حق مشارکت شهروندان و آزادی سیاسی با تأکید بر قرآنکریم». پژوهشهای سیاست اسلامی. سال ششم. شمارۀ چهاردهم. پاییز و زمستان. صفحه 41-65.
شمسالدین، محمدمهدی. (۱۴۱۴ ق). فی الاجتماع السیاسی الاسلامی؛ المجتمع السیاسی الاسلامی محاوله تاصیل فقهی و تاریخ. قم: دارالثقافه.
شیرخانی، علی. (1397). «نصیحت در فقه سیاسی شیعه». فصلنامه علمی پژوهشی علوم سیاسی. دوره 21. شماره 83 زمستان . صفحه 83-106.
صادقى تهرانى، محمد. (1365). الفرقان فی تفسیر القرآن با القرآن. قم: انتشارات فرهنگ اسلامی.
صالحی نجف آبادی، نعمت الله. (1380). ولایت فقیه حکومت صالحان. قم: امید فردا.
صدر. سید محمد باقر. (1399ق). المدرسه القرآنیه . نجف: بی نا.
طالقانی، سید محمود. (1362). پرتوی از قرآن. تهران: شرکت سهامی انتشار.
طوسى، ابو جعفر محمد بن حسن. (1414ق). الأمالی. در یک جلد. ج اول. قم: دارالثقافه.
طیب، سید عبدالحسین. (1378). اطیب البیان فی تفسیر القرآن. تهران: انتشارات اسلام.
عبدالستار، فتح الله. (1418ق). المدخل فی التفسیر الموضوعی. چاپ سوم. قاهره: دارالتوزیع. نشر الاسلامیه.
علیخانى، علىاکبر. (1377). مشارکت سیاسی. تهران: سفیر.
فضلالله، سید محمد حسین. (1419ق). من وحی القرآن. بیروت: دارالملاک.
فیرحی، داود .(1377). «مفهوم مشارکت سیاسی». فصلنامه علوم سیاسی. سال اول. شماره اول تابستان.؟؟ 36 – 70.
قرشى، سید على اکبر. (1371). قاموس قرآن. چاپ ششم. تهران: دار الکتب الإسلامیه.
کاشفالغطاء، عباس. (۱۳۸۴=۲۰۰۵). الدین النصیحه. نجف:؟دارالعلوم.
کرمی حویزی، محمد. (1402ق). التفسیر لکتاب الله المنیر. قم: علمیه.
کلینى، محمد بن یعقوب. (1429ق). الکافی. چ اول. قم: دار الحدیث للطباعة و النشر.
مجلسی، محمدباقر. (بیتا). بحار الأنوار. بیروت: دارالاحیاء التراث.
مدرسی، سید محمد تقی. (1419ق). من هدی القرآن. تهران: دار محبی الحسین.
مرویان، محمود. (1387). «روششناسی تفسیر موضوعی از منظر آیتالله معرفت». در معرفت قرآنی: یادنگار آیتالله محمدهادی معرفت (رحمهالله علیه). زیر نظرگروه قرآن پژوهی پژوهشگاه به کوشش: نصیری. علی؛ چاپ اول. تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
مصباح یزدی، محمدتقی. (۱۳۷۹). نگاهی گذرا به نظریه ولایت فقیه. محمدمهدی نادری قمی. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
مصطفوی، حسن. (1360). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
مصفّا، نسرین. (1375). مشارکت سیاسی زنان در ایران. تهران: وزارت امور خارجه.
مطهری، مرتضی. (۱۳۶۸). مجموعه آثار استاد شهید مطهرى. تهران: صدرا.
مکارم شیرازی، ناصر. (1386). پیام قرآن. چاپ نهم. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
منتظری، حسین علی. (۱۴۰۸ق). دراسات فی ولایه الفقیه و فقه الدوله الاسلامیه. قم: المرکز العالمی للداراسات الاسلامیه و دارالفکر.
موسوی خلخالی، محمد مهدی. (1380). حاکمیت در اسلام. قم:. دفتر انتشارات اسلامى.
نائینی، محمدحسین. (۱۳۵۸).تنبیه الامه و تنزیه المله. یا حکومت از نظر اسلام. به ضمیمه مقدمه و پا صفحه و توضیحات. به قلم محمود طالقانی: تهران: بینا.
نجفی، محمدحسن. (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. چ هفتم. بیروت – لبنان: دار إحیاء التراث العربی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 630 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 426 |
||