| تعداد نشریات | 61 |
| تعداد شمارهها | 2,224 |
| تعداد مقالات | 18,170 |
| تعداد مشاهده مقاله | 55,960,036 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 29,018,826 |
چگونگی شکل گیری معنا در سوره نازعات از منظر نظریه ساختارگرا | ||
| پژوهشنامه معارف قرآنی | ||
| مقاله 6، دوره 14، شماره 55، دی 1402، صفحه 151-179 اصل مقاله (1.17 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/rjqk.2024.77358.2918 | ||
| نویسنده | ||
| زهرا جلیلی* | ||
| استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشکده ادبیات فارسی و زبانهای خارجی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| نقد متون بر اساس نظریۀ ساختارگرا، امری است که اخیراً در محافل علمی رواج یافته است و بر اساس آن، از کوچکترین علائم صوتی و موسیقایی تا بزرگترین آن یعنی واژگان و چگونگی کنار هم قرار گرفتن آن، در معنا مؤثر است و بر این اساس، بین شکل و معنا انسجام قابل ذکری وجود دارد. بدون تردید به کارگیری چنین نظریههایی در بارۀ قرآن که متنی به غایت ادبی است، مفاهیم بلند آن را هر چه روشنتر مینماید. این مقاله میکوشد نظم موجود در سورۀ نازعات را با توجه به نظریۀ ساختارگرا، در سطوح مختلف صوتی و واژگانی و نحوی و بلاغی، به قدر وسع نمایان سازد. با این هدف، سؤال پژوهش این است که متن سورۀ نازعات در قالب چه ساختار زبانی بیان شده و مفاهیم برآمده از آن در چه ساختاری ارائه شده است؟ روش تحقیق روشی توصیفی-تحلیلی است. در ابتدا نظریه ساختارگرا توضیح داده میشود و سپس مقاطع مختلف سوره، با توجه به این نظریه تبیین میگردد و در نهایت نتیجه تحقیق میآید. یافتهها حاکی از آن است که عناصر ساختار زبانی سوره نازعات در جهت انسجام کامل نسبت به موضوع سوره، یعنی حقیقت آخرت و وقایع هول انگیز آن است. مقاطع کوتاه و کوبنده ابتدایی با القای خوف و هراس از قیامت منطبق است و مقاطع بلند و ملایم انتهایی، با محتوای سازنده آن، یعنی سرانجام مؤمن و کافر، هماهنگ است. این هماهنگی و نظم در سطوح دیگر کلام، مانند سطح آوایی، واژگانی و نحوی و بلاغی نیز به چشم خورده و تأثیرگذاری آیات را دوچندان کرده است. | ||
| کلیدواژهها | ||
| "قرآن کریم"؛ "تحلیل واژگانی"؛ "تحلیل نحوی"؛ "سوره نازعات"؛ "نظریه ساختارگرا" | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
ابن عاشور، محمدطاهر. (1420ق). تفسیر التحریر و التنویر المعروف بتفسیر ابن عاشور. بیروت: مؤسسه التاریخ العربی.
ابن عربی، محمد بن علی. (1422ق). تفسیر ابن عربی (تاویلات عبدالرزاق). مترجم: رباب، سمیر مصطفی، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
ابن فارس، احمد بن فارس. (1404ق). معجم مقاییساللغه. مصحح: هارون، عبدالسلام محمد، قم: مکتب الاعلام الاسلامی
ابن منظور، محمد بن مکرم. (1414ق). لسانالعرب. بیروت: دارصادر.
حسینی همدانی، محمد. (1404ق). انوار درخشان در تفسیر قرآن. محقق: بهبودی، محمد باقر. تهران: لطفی.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1412ق). مفردات الفاظ القرآن. بیروت: دارالقلم.
___________________. (1412ق). ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن. تهران: ناشر مرتضوی.
زمخشری، محمود بن عمر. (1407ق). الکشّاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فی وجوه التأویل. مصحح: حسین احمد، مصطفی. لبنان: دار الکتاب العربی.
شرتونی، رشید. (1368ش). مبادئ العربیه. قم: مؤسسة المطبوعات دارالعلم.
طباطبایی، محمد حسین. (1390ق). المیزان فی تفسیر القرآن. بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
طبرسی، فضل بن حسن. (بیتا). ترجمه تفسیر مجمعالبیان. مترجم: نوری همدانی، حسین. تهران: فراهانی.
عباس، حسن. (1998م). خصائص الحروف العربیه و معانیها. دمشق: منشورات اتحاد الکتاب العرب.
فقهیزاده، عبدالهادی. (1374ش). پژوهشی در نظم قرآن. قم: انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران. Noorlib.ir
فضل الله، محمدحسین. (1419ق). من وحی القرآن. بیروت: دارالملاک.
فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی. (1415ق). تفسیرالصافی. تهران: مکتبة الصدر.
قرشی، علی اکبر. (1371ش). قاموس قرآن. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
قصّاب، ولید ابراهیم. (2009م). مناهج النقد الادبیّ الحدیث. دمشق: دارالفکر.
قطب، سید. 1425ق). فی ظلالالقرآن. بیروت: دار الشروق.
مکارم شیرازی، ناصر. (1371ش). تفسیر نمونه. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
میبدی، احمد بن محمد. (1371ش). کشف الاسرار و عدة الابرار (معروف به تفسیر خواجه عبدالله انصاری). به اهتمام: حکمت، علی اصغر. تهران: امیر کبیر
نحاس، احمد بن محمد. (1421ق). اعراب القرآن (نحاس). بیروت: دار الکتب العلمیة منشورات محمدعلی بیضون.
مقالات و پایان نامهها
انصاری، نرگس و شمس الدینی، اعظم. (1396ش). «تحلیل ساختاری سوره حاقه». پژوهشنامۀ تفسیر و زبان قرآن. سال 96. ش 10. صص 178-161.
جلیلی، زهرا و نامداری، ابراهیم. (1402ش). «تأملی بر تحلیل ساختارگرایانه سوره انشقاق بر اساس نظریه دوسوسور». پژوهشهای زبانشناختی قرآن. سال 12. ش اول. صص 54-41.
جیگاره مینا و صادقی زهرا. (1395ش). «بررسی و تحلیل سوره انفطار با تکیه بر نظریه ساختارگرایی». پژوهشنامۀ نقد ادب عربی. سال 95. شماره 13. صص 74-50.
حرّی، ابوالفضل. (1391ش). «مناسبات درونی و بیناآیهای در سه سورۀ سوگنددار قرآن نازعات، مرسلات، ذاریات». فصلنامۀ تخصصی تفسیر، علوم قرآن و حدیث. سال 4. شماره 13. صص 64-34.
خورشا، صادق؛ مرادی، محمدهادی؛ حاج مؤمن، حسام. (1395ش). «ساختار شکل گیری معنا در سوره کافرون به مثابه اثری ادبی از دیدگاه نظریه ساختارگرایی». پژوهشهای ترجمه در زبان و ادبیات عربی. سال 95. شماره 15. صص 134-111.
رسا، فاطمه. (1393ش). «سبک شناسی سور مسبحات قرآن کریم». دانشکدۀ ادبیات. دانشگاه یزد. سال 1393.
مؤمن نژاد، ابوالحسن و سازجینی، مرتضی و موسوی، سید محمد. (1396ش). «سبکشناسی سوره نازعات». پژوهشهای ادبی- قرآنی. سال پنجم. شماره 4. صص 47-26.
میرزارسولی، فرزانه و قهرمان ایزدی، شهین و علایی رحمانی، فاطمه. (1399ش). «بررسی تناسبات
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 340 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 380 |
||