| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,185 |
| تعداد مقالات | 17,683 |
| تعداد مشاهده مقاله | 54,292,876 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,418,367 |
ارزیابی میزان توجیه‌پذیری نظریه‌های رسانه بر اساس الگوی گفتمان قرآنی | ||
| سراج منیر | ||
| مقاله 4، دوره 15، شماره 49، مهر 1403، صفحه 109-135 اصل مقاله (1.03 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/ajsm.2024.80250.2040 | ||
| نویسندگان | ||
| فاطمه دست رنج* 1؛ زهرا عباسی2 | ||
| 1دانشیار دانشگاه اراک، اراک، ایران | ||
| 2دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه اراک، اراک، ایران | ||
| چکیده | ||
| با توجه به اقتضائات عصری رسانه علت ایجاد برخی از تحولات تاریخی و اجتماعی است و تا جایی پیش می‌رود که در صورت‌بندی‌های فرهنگی از عناصر کلیدی به شمار می‌آید. ازاین‌رو ارزیابی نظریه‌های رسانه بر اساس الگوی قرآنی می‌تواند به فهم درست این تحولات و ارزش‌گذاری این نظریات کمک نماید. برای نیل به نتیجه در بررسی این نظریات از رویکرد معرفت‌شناسانه بهره برده میشود. درواقع در این پژوهش ما بر آن شدیم تا بازخوانی برخی از نظریات حوزه رسانه و ارتباطات به ارزیابی این نظریات از حیث صدق و توجیه معرفت‌شناسانه بپردازیم. اساس این ارزیابی الگوی گفتمان قرآنی در باب رسانه و عنایت به قرآن به‌مثابه رسانه است. از میان نظرات صدق و توجیه، انطباقگرایی، کارکردگرایی و انسجام‌گرایی در این نوشتار مورد ارزیابی قرار گرفت و این نتیجه حاصل آمد که از میان هشت نظریه موردبررسی در این نوشتار نظریات مارشال مک لوهان، برجسته‌سازی و کاشت، دارای انطباق هستند و نظریاتی هستند که می‌توانند در گفتمان قرآنی کارکرد داشته باشند و قادر هستند در کنار یکدیگر باورهای منسجمی را توجیه نمایند. درحالی‌که نظریه تزریقی، مارپیچ سکوت، استفاده و رضامندی، اقتدارگرا و نیز رمزگشایی و دریافت، در سه حوزه انطباقگرایی، کارکردگرایی و انسجام گرایی در گفتمان قرآنی پذیرفته نیستند و محل اشکال می‌باشند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| گفتمان قرآنی؛ نظریه‌های رسانه؛ معرفت‌شناسی؛ صدق و توجیه | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم؛
نهج‌البلاغه؛
ابن هشام، عبدالملک. (بی‌تا). السیرة النبویه (تحقیق مصطفی السقا، ابراهیم الأبیاری و عبد الحفیظ شلبی). بیروت: دار المعرفة.
آشنا، حسام‌الدین. (1389 ش). قرآن‌پژوهی با رویکرد خبری-ارتباطی. در خبر؛ تحلیل شبکه‌ای و تحلیل گفتمان (ص. …). تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
باهنر، ناصر. (1386 ش). رسانه‌ها و دین (از رسانه‌های سنتی تا تلویزیون). تهران: مرکز تحقیقات صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران.
بشیر، حسن. (1393 ش). دعوت اسلامی (مفاهیم بنیادین فرهنگ اسلامی). تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
بهرامی، کمیل. (1388 ش). نظریه رسانه‌ها. تهران: انتشارات کویر.
خویی، ابوالقاسم. (1382 ش). البیان فی التفسیر القرآن (ترجمه هاشم زاده هریسی). تهران: وزارت ارشاد.
خیامی، عبدالکریم، و بهجت پور، عبدالکریم. (1397 ش). ترسیم صورت‌بندی تطورات گفتمانی گفت‌وگوهای قرآنی. دو فصلنامه علمی-پژوهشی دین و ارتباطات، 53.
دانسی، مارسل. (1387 ش). نشانه‌شناسی رسانه‌ها. تهران: چاپار.
سورین، ورنر و تانکراد، جیمز. (1381 ش). نظریه‌های ارتباطات (ترجمه علیرضا دهقان). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
شمیسا، سیروس. (1383 ش). نقد ادبی. تهران: انتشارات فردوس.
صفوی، کورش. (1373 ش). از زبان‌شناسی به ادبیات (جلد 1). تهران: نشر چشمه.
طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1374 ش). تفسیر المیزان (ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی). قم: جامعه مدرسین.
فیومرتون، ریچارد. (1390 ش). معرفت‌شناسی. تهران: حکمت.
قائمی‌نیا، علیرضا. (1397 ش). وحی و افعال گفتاری؛ نظریه وحی گفتاری. قم: مؤسسه فرهنگی طه.
مصباح یزدی، محمد تقی. (1390 ش). انسان‌شناسی در قرآن (تنظیم و تدوین محمود فتحعلی). قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مک کوایل، دنیس. (1380 ش). مخاطب شناسی (ترجمه مهدی منتظر قائم). تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
مهدی زاده، محمد. (1399 ش). نظریه‌های رسانه اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی. تهران: همشهری.
نیکو، سعیدیان و شیخ سرکیسیان. (1381 ش). شناخت مخاطب تلویزیون با رویکرد استفاده و رضامندی. تهران: سروش.
ویلیامز، کوین. (1386 ش). درک تئوری رسانه (ترجمه رحیم قاسمیان). تهران: نشر ساقی.
هاسپرس، جان. (1379 ش). درآمدی بر تحلیل فلسفی. تهران: طرح نو.
References
The Holy Quran
Nahj al-Balagha
Ashena, Hesam al-Din. (2010). Quranic Studies with a News-Communicational Approach. In News; Network Analysis and Discourse Analysis (p. …). Tehran: Imam Sadiq University Press. [In Persian]
Audi, R. (2003). Epistemology: A contemporary introduction to the theory of knowledge (2nd ed.). Routledge.
Bahonar, Naser. (2007). Media and Religion (From Traditional Media to Television). Tehran: IRIB Research Center. [In Persian]
Bahrami, Kamil. (2009). Media Theory. Tehran: Kavir Publications. [In Persian]
Bashir, Hassan. (2014). Islamic Da’wah (Fundamental Concepts of Islamic Culture). Tehran: Office of Islamic Culture Publishing. [In Persian]
Danesi, Marcel. (2008). Media Semiotics. Tehran: Chapar. [In Persian]
Fumerton, Richard. (2011). Epistemology. Tehran: Hikmat. [In Persian]
Hospers, John. (2000). An Introduction to Philosophical Analysis. Tehran: Tarh-e-No. [In Persian]
Ibn Hisham, Abdul-Malik. (n.d.). Al-Sirah al-Nabawiyyah (Edited by Mustafa Al-Saqa, Ibrahim Al-Abyari, and Abdul Hafiz Shalabi). Beirut: Dar Al-Ma’rifah. [In Arabic]
Khiyami, Abdul-Karim, & Behjatpour, Abdul-Karim. (2018). Mapping the Evolutionary Discourses of Quranic Dialogues. Biannual Scientific-Research Journal of Religion and Communication, 53. [In Arabic]
Khu’i, Abu al-Qasim. (2003). Al-Bayan fi Tafsir al-Quran (Translated by Hashemzadeh Harisi). Tehran: Ministry of Culture and Islamic Guidance. [In Persian]
Mahdizadeh, Mohammad. (2020). Media Theories: Common Thoughts and Critical Views. Tehran: Hamshahri. [In Persian]
McQuail, Denis. (2001). Audience Analysis (Translated by Mehdi Montazer Qa’em). Tehran: Center for Media Studies and Research. [In Persian]
Misbah Yazdi, Mohammad Taqi. (2011). Anthropology in the Quran (Edited by Mahmoud Fathali). Qom: Imam Khomeini Educational and Research Institute. [In Persian]
Nikoo, Saeidian & Sheikh Sarkisian. (2002). Understanding Television Audiences with a Uses and Gratifications Approach. Tehran: Soroush. [In Persian]
Qaeminia, Alireza. (2018). Revelation and Speech Acts; The Theory of Verbal Revelation. Qom: Taha Cultural Institute. [In Persian]
Safavi, Kourosh. (1994). From Linguistics to Literature (Vol. 1). Tehran: Cheshmeh Publications. [In Persian]
Severin, Werner & Tankard, James. (2002). Communication Theories (Translated by Alireza Dehghan). Tehran: Tehran University Press. [In Persian]
Shamisā, Cyrus. (2004). Literary Criticism. Tehran: Ferdows Publications. [In Persian]
Steup, M. (1998). An introduction to contemporary epistemology. Prentice Hall.
Tabatabai, Sayyid Muhammad Husayn. (1995). Tafsir al-Mizan (Translated by Sayyid Mohammad Baqir Mousavi Hamadani). Qom: Society of Seminary Teachers. [In Persian]
Williams, Kevin. (2007). Understanding Media Theory (Translated by Rahim Qasemian). Tehran: Saqi Publishing. [In Persian]
Wood, J. (2000). Communication theories in action. Wadsworth Thomson Learning. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 306 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 159 |
||