| تعداد نشریات | 61 |
| تعداد شمارهها | 2,213 |
| تعداد مقالات | 18,002 |
| تعداد مشاهده مقاله | 55,466,259 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,953,027 |
تاثیر متقابل لغت نامهها و تفاسیر در فهم واژه «اساطیر» | ||
| پژوهشنامه معارف قرآنی | ||
| مقاله 6، دوره 15، شماره 57، مرداد 1403، صفحه 167-196 اصل مقاله (1.21 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/rjqk.2024.79913.2980 | ||
| نویسندگان | ||
| احمد امین یوسفی* 1؛ علی حاجی خانی2 | ||
| 1گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
| 2تربیت مدرس | ||
| چکیده | ||
| تعبیر «اساطیر الاولین» در نه آیۀ قرآن آمده است. اختلاف دیدگاههای مفسران ذیل این آیات تا حدودی ریشه در اختلاف در فهم واژۀ «اساطیر» دارد. هدف این مطالعه بررسی اختلاف دیدگاهها در فهم معنای این واژه و ریشهیابی آن از طریق مولفههای معنایی است. برای این کار معنای ارائه شده در منابع تفسیری، لغتنامهها و منابع لغت قرآنی تفکیک و به ترتیب تاریخی مقایسه شدهاند تا تاثیر متقابل آنها شناسایی شود. این مطالعه برای معنای ریشهای واژۀ «سطر»، «پیوسته و پیاپی قرار دادن یا بریدن، قطع کردن و هم اندازه کردن یا خط راست کشیدن» را که سازگار با چند واژۀ مرتبط با آن هست، پیشنهاد مینماید و به این یافته رسیده است که منابع کهن لغت در ارائۀ معنای این واژه متاثر از نگاه تفسیری به کاربرد آن در قرآن بودهاند و به جای ارائۀ معنا بر اساس کاربرد در زبان عربی یا زبانی که این واژه از آن به عربی منتقل شده است، مصادیق کاربرد قرآنی آن را، در محدودۀ دیدگاه خویش در تفسیر این آیات، به جای معنای واژه ارائه کردهاند. منابع لغت معاصر نیز متاثر از بحثها و اختلاف نظرهای تفسیر ادبی معاصر قرآن پیرامون این واژه و مباحث مرتبط با آن، از ارائۀ صریح و روشن معنای آن خودداری کردهاند. | ||
| کلیدواژهها | ||
| اساطیر؛ تفسیر قرآن؛ لغتنامههای قرآنی | ||
| مراجع | ||
|
ابن ترکمانی، علی بن عثمان. (2002 م). بهجة الأریب فی بیان ما فی کتاب الله العزیز من الغریب، قاهره: الهیئة المصریة العامة للکتاب.
ابن درید، محمد بن حسن. (بیتا). جمهرة اللغة، بیروت: دارالعلم للملایین.
ابن السکیت، أبو یوسف. (١٤٢٣ ق). إصلاح المنطق، بیجا: دار إحیاء التراث العربی.
ابن عاشور، محمد طاهر. (1420 ق). تفسیر التحریر و التنویر، بیروت: موسسة التاریخ العربی.
ابن عطیه، عبدالحق بن غالب. (1422 ق). المحرر الوجیز فى تفسیر الکتاب العزیز، بیروت: دارالکتب العلمیة.
ابن فارس، احمد بن فارس. (1404 ق). معجم مقاییس اللغة، قم: مکتب اعلام الاسلامی.
ابنقتیبه، عبدالله بن مسلم. (1411 ق)، تفسیر غریب القرآن، بیروت: دار و مکتبة الهلال.
ابن کثیر، اسماعیل بن عمر. (1419 ق). تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دار الکتب العلمیة.
ابن منظور، محمد بن مکرم (بیتا). لسان العرب، بیروت: دارالفکر للطباعة والنشر والتوزیع.
ابن هشام، عبدالملک (١٣٧5 ق). السیرة النبویة لابن هشام، الطبعة الثانیة، بیجا: مصطفى البابی الحلبی.
ابو عبیده، معمر بن مثنى (1381 ق). مجاز القرآن، قاهره: مکتبة الخانجی.
أحمد رضا. (١٣٧٧ - ١٣٨٠ ق). معجم متن اللغة، بیروت: دار مکتبة الحیاة.
ازهری، محمد بن احمد (1421 ق). تهذیب اللغة، عمر سلامی وعبدالکریم حامد، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
أیشو خوشابا، شلیمون و عمانوئیل بیتو یوخنا. (2000 م). زهریرا قاموس عربی – سریانی، دهوک: بینا.
جمحى، محمد بن سلام. (1400 ق). طبقات فحول الشعراء، جده: دار المدنی.
جوهری، اسماعیل بن حماد. (بیتا). الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیة، احمد عبدالغفور عطار، بیروت: دارالعلم للملایین.
درویش، محىالدین. (1415 ق). اعراب القرآن الکریم و بیانه، چاپ: 4، حمص: الارشاد.
دهخدا، علی اکبر. (1372 ش). لغتنامه، تهران: موسسه لغتنامه.
روحی برندق، کاووس و احمد امین یوسفی. (1401 ش). «معنای مصداقی ترکیب «اساطیر الاولین» در آیات قرآن؛ تحلیل انتقادی دیدگاه مفسران و نگاهی نو به مسئله» مطالعات سبکشناختی قرآن کریم، سال 6، شماره 2، 84-107.
زبیدی، محمد مرتضی. (1414 ق). تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت: دارالفکر.
زجاج، إبراهیم بن السری. (١٤٠٨ ق). معانی القرآن وإعرابه، بیروت: عالم الکتب.
زمخشرى، محمود بن عمر. (1979 م). أساس البلاغة، بیروت: بینا.
زمخشرى، محمود بن عمر. (1407 ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل، چاپ 3، بیروت: دارالکتاب العربی.
زمخشرى، محمود بن عمر. (1342 ش). مقدمة الأدب، تهران: دانشگاه تهران.
راغب اصفهانى، حسین بن محمد. (1412 ق). مفردات ألفاظ القرآن، بیروت: دار الشامیة.
سیوطى، عبدالرحمن بن ابىبکر (1421 ق). الإتقان فی علوم القرآن، چاپ 2، بیروت: دارالکتاب العربی.
صاحب بن عباد. (1994 م). المحیط فی اللغة، بیروت: عالم الکتب.
طباطبایی، محمد حسین. (1393 ق). المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ دوم، بیروت: موسسه الأعلمی.
طبرسی، فضل بن حسن. (1406 ق). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دارالمعرفة للطباعة والنشر.
طبری، محمد بن جریر. (1412 ق). جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دارالمعرفة.
طوسی، محمد بن حسن. (بیتا). التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
طیبحسینی، سید محمود. (1389 ش). «معنیشناسی اساطیر در قرآن کریم؛ نقدی بر ادله محمد احمد خلف الله مبنی بر وجود قصههای اسطورهای در قرآن»، علوم قرآن و حدیث، سال 42، شماره 2، 153-174.
فخر رازی، محمد بن عمر. (1420 ق). مفاتیح الغیب (التفسیر الکبیر)، چاپ 3، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
فراهیدی، خلیل بن احمد. (1409 ق). کتاب العین، چاپ 2، قم: هجرت.
فضل الله، محمد حسین. (1419 ق). من وحی القرآن، بیروت: دارالملاک.
قاضی عیاض، عیاض بن موسى. (بیتا). مشارق الأنوار على صحاح الآثار، بیجا: المکتبة العتیقة ودار التراث.
قرشی بنابی، سید علی اکبر. (1354 ش). قاموس قرآن، تهران: اسلامیه.
محمد حسن حسن جبل. (٢٠١٠ م). المعجم الاشتقاقی المؤصل لألفاظ القرآن الکریم، قاهرة: مکتبة الآداب.
مسعود، میخاییل. (1994 م). الاساطیر و المعتقدات العربیة قبل الاسلام، بیروت: دارالعلم للملایین.
مجمع اللغة العربیة. (١٣٩٢ ق). المعجم الوسیط، قاهرة: مجمع اللغة العربیة.
مقاتل بن سلیمان. (1423 ق). تفسیر مقاتل بن سلیمان، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
نحاس، احمد بن محمد. (1421 ق). اعراب القرآن، بیروت: دار الکتب العلمیة.
واحدی، علی بن أحمد. (١٤٣٠ ق). التفسیر البسیط، عربستان: جامعة الإمام محمد بن سعود الإسلامیة.
یمنی، عبدالباقی بن عبدالمجید. (1425 ق). الترجمان عن غریب القرآن، بیروت: دار الکتب العلمیة. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 476 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 366 |
||