| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,185 |
| تعداد مقالات | 17,683 |
| تعداد مشاهده مقاله | 54,293,819 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,418,779 |
ارزیابی فرضیه شناختِ بدنمند در شکل‌گیری مفهوم «مالکیت» در زبان قرآن | ||
| پژوهشنامه معارف قرآنی | ||
| مقاله 3، دوره 15، شماره 57، مرداد 1403، صفحه 69-99 اصل مقاله (1.19 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/rjqk.2024.78088.2938 | ||
| نویسندگان | ||
| زهرا مواظبی* 1؛ ابراهیم ابراهیمی2؛ شیرین پورابراهیم3 | ||
| 1استاد مدعو گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه علامه طباطبائی | ||
| 2استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه علامه طباطبایی | ||
| 3دانشیار گروه زبانشناسی، دانشکده ادبیات فارسی و زبانهای خارجی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| شناختِ بدنمند یکی از چارچوب‌های نظری در علوم‌شناختی است که بر اساس آن، شناخت امری جسمانی شده است که از طریق تعامل بین بدن، محیط و ذهن شکل می‌گیرد. این مقوله با بسیاری از مفاهیم انتزاعی قرآن که «مالکیت» یکی از مهم‌ترین آن‌ها است در ارتباط است. در پژوهش حاضر کوشش شده است با شیوة توصیفی– تحلیلی و با رویکرد معناشناسی شناختی، تأثیر شناخت بدنمند در شکل‌گیری مفهوم انتزاعی «مالکیت» در زبان قرآن مورد سنجش و ارزیابی قرار گیرد. داده‌های بررسی شده در این پژوهش عناصر واژگانی مرتبط با اعضای بدن و افعال مرتبط با این اعضا است که برای اشاره به مالکیت استفاده می‌شدند. نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش نشان می‌دهد که شناخت و درک مفهوم مالکیت و انواع آن در زبان قرآن به تجربه جسمانی و فعالیت‌های بدنی انسان وابسته است و دانشِ تجربی انسان از اعضای بدنش، مانند دست، پا، سر، دهان و کنش‌های مرتبط با آن، مانند: گرفتن، ساختن، کسب‌کردن، به چنگ‌انداختن، ایستادن و خوردن، مبنای نگاشت استعاری برای شناخت مفهوم انتزاعی مالکیت بر مبنای استعاره مفهومی " رابطة انتزاعی به مثابة رابطة عینی» در زبان قرآن می‌باشد که می‌تواند به درک بهتری از این مفهوم در قرآن و ارتقای دانش ما در این زمینه کمک کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| معناشناسی شناختی؛ شناخت بدنمند؛ استعارة مفهومی؛ قرآن؛ مالکیت | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم
ابن فارس، احمد (1404 ه. ق)، معجم مقاییس اللغه، محقق / مصحح: هارون، عبدالسلام محمد، ، چاپ: اول، قم، مکتب الاعلام الاسلامی.
ابن منظور، محمد بن مکرم (1414 ق)، لسان العرب، چاپ: سوم، بیروت، الناشر: دار صادر.
افراشی، آزیتا (1395 ش)، مبانی معناشناسی شناختی، تهران، پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی.
افراشی، آزیتا (1397 ش)، استعاره و شناخت، تهران، پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی.
پاکتچی، احمد، افراشی، آزیتا (1399)، رویکرد معناشناختی در مطالعات قرآنی، چاپ: اول، تهران، پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی.
پور ابراهیم، شیرین (1392)، چندمعنایی واژة «ید» در متون دینی در پرتو نظریة استعارة شناختی، مجله کاوشی در پژوهش‌های زبان‌شناختی قرآن کریم، سال دوم، شمارة اول.
جانسون، مارک (1400)، بدن در ذهن: مبنای جسمانی معنا، تخیل و استدلال، ترجمه جهانشاه میرزابیگی، چاپ پنجم، تهران، انتشارات آگاه.
جوادی آملی، عبدالله (1385)، تفسیر تسنیم (ج 1)، تنظیم علی اسلامی، چاپ: پنجم، قم، مرکز نشر اسراء.
داورپناه، ابوالفضل، (1375)، انوارالعرفان فی التفسیرالقرآن، ج 3، تهران، ایران، کتابخانه صدر.
راغب اصفهانى، حسین بن محمد (1374 ه.ش)، ترجمه مفردات الفاظ قرآن، چاپ: دوم، تهران. انتشارات مرتضوی.
(1412)، مفردات ألفاظ القرآن، چاپ: اول، بیروت، دار القلم.
راسخ‌مهند، محمد (1394 ش)، درآمدی بر زبانشناسی شناختی: نظریه‌ها و مفاهیم، تهران، نشر سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم‌انسانی دانشگاه (سمت).
زمخشرى، محمود بن عمر (1407 ه. ق)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل، مصحح: حسین احمد، مصطفى، لبنان- بیروت، چاپ: 3، انتشارات دار الکتاب العربی.
(1979)، أساس البلاغة، چاپ: اول، بیروت: دار صادر.
طباطبایى، محمدحسین (1374 ش)، ترجمه تفسیر المیزان، چاپ: پنجم، ایران، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامى.
طبرسى، فضل بن حسن (1375 ش)، ترجمه تفسیر جوامع الجامع، چاپ: اول، ایران، مشهد مقدس، آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهش‌های اسلامى.
(1372 ش)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مصحح: یزدى طباطبایى، فضلالله، رسولى، هاشم، چاپ: سوم، ایران، تهران، ناشر: ناصر خسرو.
(1412)، تفسیر جوامع الجامع، مصحح: گرجى، ابوالقاسم، چاپ: 1، ایران- قم، حوزه علمیه قم، مرکز مدیریت.
فراهیدی، خلیل بن احمد (1409)، العینّ، چاپ: دوم، قم، ناشر: نشر هجرت.
قائمینیا، علیرضا (1399 ش)، استعارههای مفهومی و فضاهای قرآنی، تهران، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
(1390)، معناشناسی شناختی قرآن، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
گندمکار، راحله (1395)، بررسی چندمعنایی فعل خوردن، فصلنامه علمی‌پژوهشی زبان‌پژوهی دانشگاه الزهرا، سال هشتم، شماره 19.
لیکاف، جورج و جانسون، مارک (1980)، استعارههایی که با آن زندگی مـیکنـیم، ترجمه هاجر آقا ابراهیمی (1397)، چاپ: سوم، تهران، انتشارات نشر علم.
لیکاف، جورج (1992)، نظریه معاصر استعاره، ترجمه فرزان سجودی، مجموعه مقالات استعاره مبنای تفکر و ابزار زیبایی‌آفرینی، گروه مترجمان، به کوشش فرهاد ساسانی (1390 ش)، تهران، نشر: سوره مهر.
مشکور، محمدجواد (1357)، فرهنگ تطبیقی عربی با زبانهای سامی و ایرانی ج 1، تهران، انتشارت بنیاد فرهنگ ایران.
مصطفوى، حسن (1430 ه.ق)، التحقیق فى کلمات القرآن الکریم، چاپ: سوم، بیروت - قاهره - لندن، دارالکتب العلمیة- مرکز نشر آثار علامه مصطفوی.
مکارم شیرازى، ناصر (1371)، تفسیر نمونه، چاپ: 10، تهران، دارالکتب الإسلامیة.
نغزگوی‌کهن، مهرداد، ملکی، ساسان (1398)، طرح‌واره‌های مالکیت در زبان فارسی، نشریه پژوهش‌های زبانشناسی، سال یازدهم، ش: اول.
هادوی‌نیا، علی‌اصغر (1392)، تفسیر آیه‌های ربا باتکیه‌بر رویکرد شناختی، فصلنامه علمی‌پژوهشی اقتصاد اسلامی، سال سیزدهم، شماره 52. صص 113- 139. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 343 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 408 |
||