| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,179 |
| تعداد مقالات | 17,652 |
| تعداد مشاهده مقاله | 53,620,127 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,291,252 |
مطالعه تطبیقی انتقادی مضامین استدلال‌های کلامی شیخ صدوق، شیخ مفید و خواجه نصیر طوسی (ره) در اثبات وجود خدا | ||
| پژوهشنامه کلام تطبیقی شیعه | ||
| مقاله 1، دوره 5، شماره 8، فروردین 1403، صفحه 7-36 اصل مقاله (1.21 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/jcst.2024.79607.1167 | ||
| نویسندگان | ||
| کاوس روحی برندق* 1؛ فهیمه فقیهی2؛ ابراهیم فرجی3 | ||
| 1دانشگاه تربیت مدرس | ||
| 2طلبه | ||
| 3حوزه علمیه قم | ||
| چکیده | ||
| اثبات وجود خدا، بنیادی‌ترین بحث از مباحث کلامی است که متکلمان و فلاسفه از دیرزمان در این راستا از هیچ کوششی دریغ نورزیده و دستاورد دیدگاه‌های خود را در میراث مکتوب درج کرده‌اند. در این میان ازجمله متکلمان متقدم شیعی که در این زمینه اقدام به ارائه نظر کرده‌اند می‌توان به شیخ صدوق، شیخ مفید و خواجه نصیر طوسی (ره) اشاره کرد. این جستار پس از گردآوری دیدگاه‌های سه متکلم شیعی نامبرده، اقدام به طبقه‌بندی و تدوین داده‌ها نموده و سپس به تجزیه‌وتحلیل دیدگاه‌ها و بیان نقاط اشتراک و افتراق آن‌ها پرداخته و در پایان به برخی نکات انتقادی اشاره‌کرده و به این نتیجه اساسی دست‌یافته است که اگرچه هر سه متکلم از استدلال‌های خود به برهان‌های متعدد، مانند: فطرت، دفع عقاب، نظم، حدوث، حرکت، امکان و وجوب، استناد کرده‌اند ولی به ترتیب، سهم خواجه نصیر در این زمینه و نیز قوت استدلال بیشتر از شیخ صدوق و شیخ مفید و بهره شیخ مفید بیشتر از شیخ صدوق است؛ اگرچه بیشتر استدلال‌های آنان توسط متکلمان و فیلسوفان متأخر شیعی، ارتقا یافته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ادله اثبات وجود خدا؛ روش کلامی؛ استدلال عقلی؛ شیخ صدوق؛ شیخ مفید؛ خواجه نصیر طوسی | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. (۱۴۰۴). الشفاء؛ الالهیات، تصحیح: زائد، سعید و قنواتی، الاب، قم: مرعشی نجفی.
احمدوند، نفیسه. (1388). براهین اثبات وجود خدا در کلام امام هشتمین علیه‌السلام. مجله فرهنگ پژوهش، دوره 5، شمار 11 - بهار 91. صص ۶۶-۴۷.
جزایری، سید نعمت‌الله. (۱۴۳۰). نورالبراهین فی بیان أخبار السادة الطاهرین. تحقیق: سید مهدی رجائی. ج 1 و 2. چاپ دوم. قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
جوادی آملی، عبدالله. (1388). تبیین براهین اثبات وجود خدا. چاپ پنجم. قم: مرکز نشر اسراء.
جوادی، محسن. (1387). درآمدی بر خداشناسی فلسفی. قم: مؤسسه فرهنگی اطلاع‌رسانی تبیان.
خمینی، روح‌الله. (1380). شرح چهل حدیث. چاپ ۲۴. قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ره.
سبحانی، جعفر. (1382). مدخل مسائل جدید در علم کلام. قم: مؤسسه امام صادق علیه‌السلام.
شکرالهی، نادر. (1390). مقایسه شرطیه پاسکال و اصل برائت. پژوهشنامه فلسفه دین. دوره 9، شماره 1 - اردیبهشت 1390. صص ۱۳۰-۱۱۱.
شیرازی، محمد بن ابراهیم. (1354). مبدأ و معاد. چاپ اول. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
شیرازی، محمد بن ابراهیم. (1981). الحکمة متعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة. ج ۶. چاپ سوم. بیروت: دارإحیاء التراث العربی.
صدوق، محمد بن بابویه. (1381). التوحید، تصحیح و تعلیق: سیده‌اشم حسینی، قم: جماعة المدرّسین فی الحوزة العلمیة.
صدوق، محمد بن بابویه. (1398 ق). التوحید. چاپ اول. قم: انتشارات جامعه مدرسین.
طوسی، خواجه‌نصیرالدین. (1375). شرح الإشارات و التنبیهات. چاپ اول. قم: نشر البلاغه.
طوسی، خواجه‌نصیرالدین. (1405). رسائل خواجه نصیر طوسی. چاپ اول. لبنان: دارالاضواء.
طوسی، خواجه‌نصیرالدین. (1407). تجرید الاعتقاد. چاپ اول. تهران: مکتب الاعلام الاسلامی.
طوسی، خواجه‌نصیرالدین. (1413). قواعد العقائد. محقق: علی حسن خازم. چاپ اول. بیروت: دارالغربه.
طوسی، خواجه‌نصیرالدین. (1420). الأنوار الجلالیة فی شرح الفصول النصیریة. تحقیق: علی حاجی‌آبادی و عباس جلالی‌نیا. چاپ اول. مشهد: مجمع البحوث الاسلامیه.
عباس‌زاده جهرمی، محمد و میمنه جهرمی، نصرالله. (1389). تبیین و تحلیل دلیل خداشناسی پاسکال. فصلنامه علمی اندیشه نوین دینی. دوره ۶، شماره ۲۳ - زمستان ۱۳۸۹. ص ۹۳-۱۷۵.
محمدرضایی، محمد و مصطفی حسینی گلکار. (1389). شرطیه پاسکال؛ آیا نظریه معقولیت یک برهان است؟ حکمت و فلسفه. دوره 6، شماره 22، تیر 1389. ص 7-32.
مروارید، جعفر و مهدوی‌مهر، وحید. (1397). بررسی تمایز ماهوی برهان شرط‌بندی پاسکال و حدیث محاجه امام صادق و ابن ابی العوجا و نتایج فلسفی و کلامی آن، پژوهش‌های فلسفی و کلامی. دوره 20, شماره 2, سال 9-2018. ص 57-70.
مطهری، مرتضی. (1374). مجموعه آثار. ج ۴. چاپ هفتم. تهران: انتشارات صدرا.
مفید، محمد بن محمد. (1410). المقنعة، تحقیق: مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین. چاپ اول. قم: دارالمفید.
مفید، محمد بن محمد. (1413). النکت الاعتقادیة، محقق: میرشریفی علی و مختاری رضا. چاپ اول. قم: دارالمفید.
مهرنیا، حسن، حسینی، سید عبدالرحیم و بیات، موسی. (1398). تحلیل و بررسی رابطه عقل و نقل در اندیشه کلامی شیخ صدوق. فصلنامه مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی. دوره 23، شماره 1، 1398. ص ۱۱۷-۱۳۸.
نیازی، محمدعلی و محمودی، احمد. (1390). بررسی روش‌شناختی تطبیقی اندیشه کلامی صدوق و مفید. نشریه الهیات تطبیقی. دوره 2، شماره 6، مهر 1390. ص ۷۷. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 792 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 329 |
||