| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,178 |
| تعداد مقالات | 17,639 |
| تعداد مشاهده مقاله | 53,291,302 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,197,287 |
تحلیل نقش مخارج یارانه‌ای دولت بر رفاه اقتصادی در ایران: کاربردی از رهیافت متقارن و نامتقارن | ||
| پژوهشنامه اقتصادی | ||
| دوره 23، شماره 91 - شماره پیاپی 4، دی 1402، صفحه 5-51 اصل مقاله (1.61 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/joer.2024.78210.1200 | ||
| نویسندگان | ||
| شهریار زروکی* 1؛ احمدرضا احمدی2؛ مهدی حسن پور ورکلائی3؛ محمد رضا زارع چمازکتی4 | ||
| 1دانشیار گروه اقتصاد انرژی، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری اقتصادسنجی، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران | ||
| 3کارشناسی ارشد اقتصاد نظری، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران. | ||
| 4کارشناسی ارشد توسعه اقتصادی و برنامه‌ریزی، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران. | ||
| چکیده | ||
| در پژوهش حاضر ابتدا رفاه اقتصادی با استفاده از شاخص ترکیبی رفاه اقتصادی مبتنی بر چهار مؤلفه جریان مصرف، انباشت ثروت، امنیت و توزیع درآمد محاسبه شد. سپس با استفاده از رهیافت خودرگرسیونی با وقفه‌های توزیعی خطی و غیرخطی ضمن تبیین اثر نامتقارن یارانه بر رفاه اقتصادی، سطح بهینه یارانهها در حداکثرسازی رفاه در دوره زمانی 1352 تا 140۱ محاسبه شد. نتایج حاصل از محاسبه شاخص رفاه بیانگر آن است که از سال 1354 تا پایان جنگ روند رفاه اقتصادی کاهشی بوده و بعد از آن تا برنامه ششم روند افزایشی به خود گرفته است بطوری‌‌که میانگین آن از ۹/۲۰ در برنامه اول به ۳/۶۰ در برنامه پنجم رسیده و در برنامه ششم رقم میانگین 8 را ثبت کرده است. همچنین اندازه یارانه (نسبت به مخارج کل دولت) نشان می‌دهد که میانگین اندازه یارانه از ۱۳۵۲ تا پایان جنگ و همچنین در برنامههای اول تا چهارم توسعه روندی افزایشی داشته و پس از آن تا برنامه ششم کاهش یافت. نتایج برآوردها در بلندمدت نشان می‌دهد افزایش‌ها و کاهش‌ها در مخارج یارانه‌ای، با اثری مستقیم بر رفاه اقتصادی همراه است. به نحوی‌‌که اثر مستقیم کاهش‌ها در مخارج یارانه‌ای بر رفاه اقتصادی بزرگتر از اثر افزایش‌ها در آن می‌‌باشد که تأیید‌ی بر وجود اثر نامتقارن مخارج یارانه‌ای بر رفاه اقتصادی است. همچنین محاسبه اندازه بهینه یارانه در حداکثرسازی رفاه اقتصادی بیانگر آن است که قبل از نسبت ۸/۸ درصد، افزایش در یارانه بر رفاه اقتصادی می‌افزاید و پس از آن با اثر معکوس بر رفاه اقتصادی همراه است. یافته دیگر پژوهش آنکه در طی سال‌های 1355-1368 و 1396-1401 سطح رفاه اقتصادی بطور معناداری کاهش یافته و میزان کاهش در دوره پسا برجامی به دلیل تحریم‌‌های شدید و گسترده به مراتب بیشتر از دوره نخست است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| رفاه اقتصادی؛ مخارج یارانه‌ای دولت؛ رهیافت متقارن و نامتقارن؛ ایران | ||
| مراجع | ||
|
اعمی بنده قرایی، حسن. خدادادکاشی، فرهاد. و موسوی جهرمی، یگانه. (1398). ارزیابی تأثیر پرداخت یارانه برکاهش فقر در ایران. پژوهشها و سیاستهای اقتصادی، 27(89 )، 7-27.
تشکینی، احمد. شفیعی، افسانه و عریانی، بهاره (1387). مشخصه‌های نظام کنونی پرداخت یارانه حامل‌های انرژی در ایران و الزامات. معاونت برنامه ریزی و بررسی‌های اقتصادی، دفتر مطالعات اقتصادی.
جعفری صمیمی، احمد. اثنی عشری، ابوالقاسم. و محنت فر، یوسف. (1384). بررسی اثرات اقتصادی یارانه بنزین بر رشد اقتصادی در ایران: یک تحلیل تجربی (1381-1350). پژوهشنامه اقتصادی، 5(4 (پیاپی 19))، 11-44.
رحیمی، عباس و کلانتری، عباس (1371). تحلیل و بررسی اقتصادی سوبسید، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، چاپ دوم، تهران.
زروکی، شهریار و مقدسی سدهی، اکرم (1400). نقش رونق و رکود اقتصادی در مصرف انرژی بخش‌ها با تاکید بر انرژی برق و غیربرق. مدلسازی اقتصادی، 15(53)، 124-97.
عریانی، بهار (۱۳۹۰). بررسی اثربخشی یارانه در بهبود توزیع درآمد در برنامههای توسعه ایران. مجله اقتصادی، ماهنامه بررسی مسائل و سیاستهای اقتصادی، 11(12), 31-52.
علیزاده، مهدی (1389). درآمدی بر تاثیرات اقتصادی هدفمند کردن یارانهها (بانگرشی به طره هدفمند‌کردن یارانهها). اقتصاد شهر، 6(3)، 131-117.
فرهنگ، منوچهر (1363). فرهنگ علوم اقتصادی انگلیسی به فارسی، انتشارات آزاده، چاپ چهارم.
کرمی، فردین (1393). بررسی تأثیر هدفمندی یارانهها بررشد تولید ناخالص داخلی در ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه بوعلی سینا.
محمدی، تیمور. پژویان، جمشید. و عباس زاده، شیما (1390). تأثیر حذف یارانه انرژی بر تولید ناخالص ملی در ایران. اقتصاد کاربردی، 2(4)، 1-24.
معین، محمد (1388). فرهنگ فارسی معین. انتشارات اشجع.
نوراللهی، عفت. قاسمی، مریم و نوغانی، محسن (۱۳۹۶). اثربخشی هدفمندی یارانهها برکیفیت زندگی روستاییان مورد: روستاهای بخش احمدآباد شهرستان مشهد . اقتصاد فضا و توسعه روستایی، ۶(۲۱)، ۵۷-۸۰.
Aama Bandeh Gharaei , H., Khodadadkashi, F., & Mousavi Jahromi, Y. (2018). Evaluating the Impact of Subsidy Payments on Poverty Reduction in Iran. Economic Research and Policies, 27(89), 7-27. [In Persian]
Alizadeh, M. (2014). Income on the Economic Effects of Targeting Subsidies (With an Attitude Towards the Plan of Targeting Subsidies). City Economy, 6(3), 117-131. [In Persian]
Armanmehr, M., & Farahmandmanesh, A. (2018). Investigating the Effect of Inflation on Income Inequality of Urban Households in Iran using the Atkinson Approach. Journal of Economics and Regional Development, 25(16), 127-152. Doi: 10.22067/erd. v25i15.62836. [In Persian]
Bakhtiari, S., & Samad Poor, N. (2011). Estimating the Welfare Cost of Inflation in the Iranian Economy. The Journal of Economic Studies and Policies, 0(19), 3-16. [In Persian]
Boughanmi, H., & Khan, M. A. (2019). Welfare and Distributional Effects of the Energy Subsidy Reform in the Gulf Cooperation Council Countries: The Case of Sultanate of Oman. International Journal of Energy Economics and Policy, 9(1), 228-236.
Bowen, S., & Yunhui, Z. (2020). Government Subsidy in the U.S. Mortgage Market: A Structural Analysis with Bunching. Social Science Research Network, Doi: 10.2139/SSRN.3679347
Dourandish, A., & Nikoukar, A. (2018). Investigating the Impact of Cash Subsidies on the Welfare of Rural Families in Khorasan Razavi Province. Journal of Geography and Regional Development, 16(1), 89-116. Doi: 10.22067/geography. v16i1.63889. [In Persian]
Easterlin, R. A. (1974). Does Economic Growth Improve the Human Lot? Some Empirical Evidence. Nations and Households in Economic Growth, 111773, 89–125.
Erayani, B. (2011). Investigating the Effectiveness of Subsidies in Improving Income Distribution in Iranian Development Programs. Economic Journal, Monthly Review of Economic Issues and Policies, 11(12), 31-52. [In Persian]
Farhang, M. (1984). Dictionary of Economic Sciences English to Persian, Azadeh Publications, 4th edition. [In Persian]
Ghasemi, M., Abdullahi, S., & Khakshoraman Abad, H. (2014). Investigating the Effects of the First Stage of the Subsidy Targeting Plan on Rural Households (Case Study: Binalud City). Journal of Research and Rural Planning, 3(6), 117-131. [In Persian]
Hakim, R. A., Ismail, R., & Razak, N. A. A. (2016). Fuel Subsidy Reform in Malaysia: An Assessment on the Direct Welfare Impact on Consumers. Global Business Management Review (GBMR), 8(1), 26-36. [In Persian]
Horry, H., Jalae, S. A., & Lashkari, M. (2020). Investigation the Effect of Business Cycle on the Index of Economic Well-being in Iran. Iranian Journal of Economic Research, 25(82), 149-172.
Hosan, S., Sen, K. K., Rahman, M. M., Karmaker, S. C., Chapman, A. J., & Saha, B. B. (2023). Evaluating the Mediating Role of Energy Subsidies on Social Well-being and Energy Poverty Alleviation in Bangladesh. Energy Research & Social Science, 100, 103088.
Hu, R., Yang, Y., & Zheng, Z. (2023). Effects of Subsidies on Growth and Welfare in a Quality‐Ladder Model with Elastic Labor. Journal of Public Economic Theory, 25(5), 1096-1137.
Jafari Samimi, A., Asni Ashari , A., & Mehnatfar, Y. (2006). Investigating the Economic Effects of Gasoline Subsidies on Economic Growth in Iran: An Empirical Analysis (1978-2002). Journal of Economic Research, 5(4 (19th issue), 11-44. [In Persian]
Karami, F. (2014). Studying the Impact of Subsidies Targeting on GDP Growth in Iran. Master's Thesis. Bu-Ali Sina University. [In Persian]
Mohammadi, T., Pejouyan, J., & Abbaszadeh, Sh. (2011). The Effect of Eliminating Energy Subsidies on Gross National Product in Iran. Applied Economics, 2(4), 1-24. [In Persian]
Moein, M. (2009). Moein Persian Dictionary. Ashja Publications. [In Persian]
Nan, X., Zhang, M. (2018). Do Government Subsidies Reinforce the Cost Stickiness of Strategic Emerging Industries. Journal of Finance and Economics, 44(08):114-127. Doi: 10.16538/J.CNKI.JFE.2018.08.009.
Noorollahi, E., Ghasemi, M., & Noghani, M. (2017). The Effectiveness of Targeted Subsidies on the Quality of Life of Villagers. Case: Villages in Ahmadabad District of Mashhad City. Spatial Economics and Rural Development, 6(21), 57-80. [In Persian]
Oduyemi, G. O., Lawal, N. A., Onayemi, O. O., Philips, A. S., & Kasali, S. O. (2021). Assessment of the Impact of Petroleum Subsidy Removal ON Welfare in Nigeria. College of Management Sciences, Bells University of Technology, Ota, Ogun State, Nigeria, 181.
Osberg, L., & Sharpe, A. (2009). Measuring Economic Security in Insecure Times: New Perspectives, New Events and the Index of Economic Well-being. Presented at Canadian Economics Association Annual Conference.
Pressman, S., & Summerfield, G. (2008). The Economic Contributions of Amartya Sen. In Leading Contemporary Economists (pp. 84-116). Routledge.
Zhang, R., Ma, W., & Liu, J. (2021). Impact of Government Subsidy on Agricultural Production and Pollution: A Game-Theoretic Approach. Journal of Cleaner Production, 285:124806-. Doi: 10.1016/J.JCLEPRO.2020.124806
Rahimi, A., & Kalantari, A. (1992). Economic Analysis and Study of Subsidy, Institute of Business Studies and Research, Second Edition, Tehran. [In Persian]
Sadeghi, M., Akbari, N., & Amiri, H. (2016). The Impact of Targeted Subsides of Basic Goods on the Household Welfare: A Case Study of the City of Isfahan. The Journal of Economic Policy, 8(16), 41-64. [In Persian]
Safavi Gerdini, M., Raeispour Rajabali, A., & Zayanderoody, M. (2023). Analysis of the Welfare Effects of Eliminating Subsidies on Basic Goods: An Application of the GTAP Model. Journal of Development and Capital. doi: 10.22103/jdc.2023.22518.1440. [In Persian]
Sharifi, H., Honarvar, N., & Mohammadi, M. (2012). Effects of Long-term Subsidies Elimination of Energy Carriers, Oil, Gas and Electricity on the Level of Production and Inflation in Iran. Iranian Journal of Energy, 15(1), 0-0. [In Persian]
Sharpe, A. (1999). A Survey of Indicators of Economic and Social Well-being. Ottawa: Centre for the Study of Living Standards.
Shin, Y., Yu, B., & Greenwood-Nimmo, M. (2014). Modelling Asymmetric Cointegration and Dynamic Multipliers in a Nonlinear ARDL Framework, Festschrift in Honor of Peter Schmidt, Springer New York, 9, 281-314.
Shin, Y., Yu, B., & Greenwood-Nimmo, M. (2014). Modelling Asymmetric Cointegration and Dynamic Multipliers in a Nonlinear ARDL Framework. Festschrift in honor of Peter Schmidt: Econometric Methods and Applications, 281-314.
Solaymani, S., Kari, F., & Hazly Zakaria, R. (2014). Evaluating the Role of Subsidy Reform in Addressing Poverty Levels in Malaysia: A CGE Poverty Framework. Journal of Development Studies, 50(4), 556-569. [In Persian]
Sowa, N., & Edpri, A. (2007). The Role of Subsidies as a Means to Increase Welfare. WWF Roundtable. https://wwfeu.awsassets.panda.org/downloads/role_subsidies_increase_welfare_2.pdf.
Sunita, Sh., & Mahendra, L. (2022). A Critical Analysis of Government Subsidies in India – Special Reference to Non-Merit Subsidies. Research hub, 9(2):28-33. Doi: 10.53573/rhimrj. 2022.v09i02.006
Tashkini, A., Shafiei, A., & Ariani, B. (2008). Characteristics of the Current System of Payment of Subsidies for Energy Carriers in Iran and the Requirements. Deputy of Planning and Economic Studies, Economic Studies Office. [In Persian]
Vafaei, E., Mohammadzadeh, P., Fallahi, F., & Asgharpour, H. (2017). The Convergence of Social Welfare in the Iranian Provinces Using Spatial STAR Nonlinear Technique. Quarterly Journal of Applied Theories of Economics, 4(2), 79-102. [In Persian]
Wu, S., & Liu, X. (2023). Government Subsidies, Cooperation between Land and Sea Enterprises and Profit Maximization -Data Simulation Based Differential Game Study. Research Square, DOI: 10.21203/rs.3.rs-2419183/v1.
Yang, Z., & Tang, M. (2019). Welfare Analysis of Government Subsidy Programs for Fuel-efficient Vehicles and New Energy Vehicles in China. Environmental and Resource Economics, 74(2), 911-937.
He, Y., Yu, Y., Guo, X., & Li, D. Q. (2023). Government Subsidy and Firm's Cost Sharing in Sustainable Agriculture Supply Chain. International Journal of Food Science and Technology, doi: 10.1111/ijfs.16465.
Zaroki, S., & Moghadasi Sedehi, A. (2021). The Role of Boom and Recession in Energy Consumption of Sectors with Emphasis on Electricity and Non-Electricity. Economic Modelling, 15(53), 97-124. [In Persian]
Zaroki, S., Nasrnejad Nesheli, S., & Gorgani Firoozjah, N. (2023). Exploring the Role of Inflation across Different Commodity Groups on Economic Welfare in Iran. Economics Research, 23(88), 158-202. Doi: 10.22054/joer.2024.75021.1148. [In Persian]
Zaroki, S., Tavassoli-Nia, A., Nasrnejad Nesheli, S., & Khalili, Z. (2023). Analysis of the Role of Underground Economy in Economic Welfare. Public Sector Economics Studies, 1(2), 141-162. doi: 10.22126/pse.2023.8356.1011. [In Persian] | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 662 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 455 |
||