| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,178 |
| تعداد مقالات | 17,637 |
| تعداد مشاهده مقاله | 53,259,614 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,185,385 |
بررسی نقادانه دلایل قائلین به زیادت صفات الهی طبق مبانی ملاشمسا گیلانی | ||
| پژوهشنامه کلام تطبیقی شیعه | ||
| مقاله 5، دوره 5، شماره 9، مهر 1403، صفحه 133-156 اصل مقاله (1000.44 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/jcst.2025.82383.1192 | ||
| نویسنده | ||
| محمدرضا فرهمندکیا* | ||
| دانشجوی دکتری رشته فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران | ||
| چکیده | ||
| مسئله صفات الهی و رابطه آن‌ها با ذات، یکی از مباحث بنیادین در الهیات اسلامی است. اشاعره بر این باورند که صفات ثبوتی خداوند زائد بر ذات و قدیم هستند و برای اثبات مدعای خود، براهینی از جمله قیاس حاضر به غائب، حمل صفات بر یکدیگر و ذات الهی و قدیم‌بودن ذات خداوند ارائه می‌دهند. این پژوهش با هدف واکاوی و نقد این براهین بر اساس مبانی فلسفی ملاشمسا گیلانی و با روش تحلیلی-عقلی صورت گرفته است. یافته‌های حاصل از این تحقیق حاکی از آن است که استدلال‌های مذکور مشتمل بر مغالطات متعددی هستند؛ چرا که در بخش نخست، به دلیل فقدان جامع مشترک میان موجود قدیم و حادث، قیاس معتبری شکل نمی‌گیرد. همچنین حمل صفات بر یکدیگر و ذات، صرفاً دلالت بر عینیت مصداقی و تفاوت مفهومی آن‌ها دارد و نه قدیم و زائد بودن. علاوه بر این، قدیم‌بودن ذات الهی، ملازمه‌ای با قدیم و زائد‌بودن صفات ندارد. در مجموع، اکثر این استدلال‌ها یا از اثبات هر دو مؤلفه مورد نظر اشاعره یعنی قدیم و زائد‌بودن صفات بر ذات عاجزند و یا تنها یکی از این دو مؤلفه را ثابت می‌کنند. بنابراین می‌توان گفت که حجیت و اعتبار براهین اشاعره در اثبات زائد و قدیم‌بودن صفات الهی، محل تأمل جدی است | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| صفات الهی؛ ذات؛ اشاعره؛ ملاشمسا گیلانی؛ زائد بودن؛ قدیم بودن | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
آشتیانی، سیدجلال الدین. (1378). منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
آمدى، سیفالدین. (1423). أبکار الأفکار فی أصول الدین. تحقیق احمد محمد مهدى. قاهره: دار الکتب.
ایجی، عبدالرحمان بن احمد. (بی تا). المواقف فی علم الکلام. بیروت: عالم الکتب.
جرجانی، میرسیدشریف. (1325). شرح المواقف. تصحیح بدرالدین نعسانى. قم: الشریف الرضی.
تفتازانی، سعدالدین. (1409). شرح المقاصد. تحقیق عبد الرحمن عمیره. بیروت: عالم الکتب.
رازی، محمد بن عمر. (1407). المطالب العالیه من العلم الالهی؛ تحقیق سقا احمد حجازی. بیروت: دار الکتاب العربی.
رازى، فخرالدین. (1986). الأربعین فی أصول الدین. قاهره: مکتبه الکلیات الأزهریه.
غزالى، ابو حامد. (1416). مجموعة رسائل الإمام الغزالی. بیروت: دارالفکر.
عبد الجبار، ابو الحسن. (1422). شرح الأصول الخمسه. تحقیق احمد بن حسین ابى هاشم. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
گیلانی، ملاشمسا. (1066ق). الحکمه المتعالیه. نسخه خطی مجلس شورای اسلامی.
. (1059ق). الوجودیه. نسخه خطی کتابخانه مجلس شورای اسلامی.
. (1065ق). مسالک الیقین. نسخه خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران.
. (1052ق). حدوث العالم. نسخه خطی کتابخانه مجلس شورای اسلامی.
میرداماد، باقر. ( 1367). القبسات. تصحیح مهدى محقق. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 264 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 169 |
||