دانشگاه علامه طباطبایی

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات61
تعداد شماره‌ها2,213
تعداد مقالات17,987
تعداد مشاهده مقاله55,276,855
تعداد دریافت فایل اصل مقاله28,914,953
آذر, مهدی, حسین پور, داود, علی پور درویش, زهرا, محمدیان ساروی, محسن. (1404). تجربه زیسته نمایندگان مجلس شورای اسلامی از فرایند تصویب بودجه سالانه. سامانه مدیریت نشریات علمی, 34(116), 1-50. doi: 10.22054/jmsd.2025.81679.4521
مهدی آذر; داود حسین پور; زهرا علی پور درویش; محسن محمدیان ساروی. "تجربه زیسته نمایندگان مجلس شورای اسلامی از فرایند تصویب بودجه سالانه". سامانه مدیریت نشریات علمی, 34, 116, 1404, 1-50. doi: 10.22054/jmsd.2025.81679.4521
آذر, مهدی, حسین پور, داود, علی پور درویش, زهرا, محمدیان ساروی, محسن. (1404). 'تجربه زیسته نمایندگان مجلس شورای اسلامی از فرایند تصویب بودجه سالانه', سامانه مدیریت نشریات علمی, 34(116), pp. 1-50. doi: 10.22054/jmsd.2025.81679.4521
آذر, مهدی, حسین پور, داود, علی پور درویش, زهرا, محمدیان ساروی, محسن. تجربه زیسته نمایندگان مجلس شورای اسلامی از فرایند تصویب بودجه سالانه. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1404; 34(116): 1-50. doi: 10.22054/jmsd.2025.81679.4521

تجربه زیسته نمایندگان مجلس شورای اسلامی از فرایند تصویب بودجه سالانه

مطالعات مدیریت بهبود و تحول
مقاله 1، دوره 34، شماره 116، تیر 1404، صفحه 1-50    اصل مقاله (878.96 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/jmsd.2025.81679.4521
نویسندگان
مهدی آذر1؛ داود حسین پور* 2؛ زهرا علی پور درویش3؛ محسن محمدیان ساروی4
1دانشجوی دکتری مدیریت دولتی، ،واحد تهران شمال، دانشگاه‌ آزاداسلامی، تهران، ایران
2دانشیار گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
3دانشیار گروه مدیریت بازرگانی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، ، تهران، ایران
4استادیارگروه مدیریت دولتی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
چکیده
لایحه بودجه که انعکاس منابع عمومی و برنامه­های مالی دولت است، برآیند یک عمل فنی، سیاسی و مذاکره­ای میان  نهادهای مختلف ذینفع در بودجه می­باشد. قوه­مقننه به عنوان هسته اصلی قانون­گذاری، نقش عمده ای در این زمینه دارد. این پژوهش با هدف کشف پدیده غالب تجربه شده توسط نمایندگان ادوار با بکارگیری شیوه پژوهش کیفی و با رویکرد پدیدارشناسی توصیفی با شرکت پانزده نفر از نمایندگان انجام شده است. روش نمونه­گیری به صورت هدفمند بوده و تا اشباع داده­ها و شناسایی ابعاد مختلف پدیده، ادامه یافته است. به­منظور جمع­آوری داده­ها،  از مصاحبه نیمه ساختارمند استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از  روش دیکلمن، در نهایت منجر به شناسایی هشت مضمون­ اصلی شامل؛ عدم­شفافیت، ناکارآمدی­ سیستم ­­انتخاباتی ­­نمایندگی، صلاحیت ­ناکافی­ نمایندگان­ در بررسی­ بودجه، قطع ­امید نمایندگان ­از ­تامین ­منافع ملی، جزئی­­نگری­ نمایندگان، ماراتن­ نابرابر سهم­خواهی­ از بودجه ­عمومی، دخل و تصرف بی­رویه در ارقام بودجه و نبود شاخص­ در تخصیص­­بودجه، شد. بدین ترتیب با بررسی مداوم و مقایسه­ای متن مصاحبه­ها، کدهای اولیه، مضامین فرعی و اصلی، «تعارض منافع» به­عنوان درون مایه اصلی تجربیات شرکت‌کنندگانشناسایی شد. «تعارض­منافع»  در قوه مقننه بعنوان نماد کثرت­گرایی امری اجتناب ­ناپذیربوده است و پیامدهای مثبتی همچون پویایی در قانون­گذاری را بدنبال دارد، با این وجود تبعاتی همچون قربانی­شدن منافع ملی، منحرف شدن نمایندگان به سمت تامین­ منافع محلی، توزیع و تخصیص نابرابر و نامتوازن بودجه ­نیز را بدنیال داشته و زمینه­ساز تداوم چرخه عدم ­شفافیت و دخل و تصرف­ غیرقانونی در منابع­عمومی به نفع­ منافع­ فردی، نهادهای ­خاص ­وگروه­های­ذی­نفوذ می باشد.
کلیدواژه‌ها
بودجه‌ریزی؛ تجربه‌زیسته؛ تعارض‌منافع؛ قانون‌گذاری؛ نمایندگان‌مجلس
مراجع
  1. آذر، عادل و امیرخانی، طیبه. (1391). بودجه­ریزی­عمومی: نهادهای­بودجه­ریزی و بودجه­محلی، تهران: انتشارات سمت، چاپ دوم، ص40و312-314. ISBN: 978-963-530-723-1
  2. آذر، عادل و قشقایی، علی. (1389). «طراحی مدل ریاضی تخصیص بهینه بودجه، با رویکرد MADM بودجه حمایتی دولت از شهرداری­های کشور». فصلنامه اندیشه مدیریت راهبردی. 4(2)، 101-128.. Doi: 30497/SMT.2010.146
  3. الوانی، سید مهدی و شریف­زاده، فتاح .(1388). فرایند خط مشی­گذاری عمومی، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی، 7(143)، 1-15. ISBN: 978-964-8415-75-9
  4. انصاری، باقر .(1401). مدیریت تعارض منافع در بخش عمومی. فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، 52(1)، 297-321. https://doi.org/10.22059
  5. انصاری، شاهرخ. (1378). بودجه و بودجه‌ریزی دولتی در ایران، تهران: موسسه انتشاراتی یکان، ص 28و33. ISBN: 964-5514-50-9
  6. باقری زرین قبایی، حسین و توسلی نایینی، منوچهر،. (1396). جایگاه تصویب بودجه در نظام جمهوری اسلامی ایران با ناکید بر تفکیک‌قوا، پژوهش حقوق عمومی، 19(57). https://doi.org/10.22054/qjpl.2018.10188.1241
  7. بوشهری، جعفر .(1376). حقوق اساسی. تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی، چاپ اول جدید. ISBN: 964-90438-5-3.
  8. پریمی، ابوالفضل، ذاکریان، مهدی و اصغر، عربیان .(1400). نقش تعارض منافع در شکل‌گیری سیاست‌های سلامت اداری. فصلنامه حقوق اداری، 9(29)، 27-54. Doi: 52547/qjal.9.29.27
  9. دانایی­فرد، حسن، آذر، عادل و شیرزادی، مهدی .(1391). چارچوبی برای شناسایی شایستگی­های خط­مشی گذاران ملی(نمایندگان‌مجلس‌قانون­گذاری). فصلنامه مجلس و راهبرد، 19(70)، 5-33. https://civilica.com/doc/282288
  10. دانایی‌فرد، حسن و کاظمی، سیدحسین .(1390). پژوهش‌های تفسیری در سازمان استراتژی‌های پدیدارشناسی و پدیدارنگاری. انتشارات دانشگاه امام صادق(ع)، 150-151. ISBN: 9786002140371
  11. دهاقین، همایون، عبدالکریمی، بیژن .(1399). معنای وجود و مواجهه با آن نزد هوسرل و هایدگر. غرب­شناسی بنیادی.11(1)،41-65. doi:10.30465/os.2020.5526
  12. دین محمدی، مصطفی و بخشی بالانی، ساجده .(1400). اقتصاد سیاسی بودجه در مجلس: تحلیلی بر الگوی تغییرات لایحه بودجه در مجلس شورای اسلامی. پژوهش­های اقتصادی ایران، 26(88)، 223-254. https://doi.org/10.22054/ijer.2021.60067.963
  13. رفیعی لک، مهسا، برزگر، عبدالرضا و حسینی صدرآبادی، ایرج .(1401). اولویت­های ساختاری و هنجاری فرایند قانون­گذاری درایران. فصلنامه علمی- پژوهشی رهیافت انقلاب اسلامی، 16(58)، 87-110.  1001.1.20083777.1401.16.58.5.1  doi:
  14. روتشتاین، بو .(1400). کیفیت حکومت؛ رویکردی جهانی به فساد، اعتماد اجتماعی و بی­طرفی. انتشارات نسل روشن. ترجمه آذین حیاتی، چاپ اول. ISBN: 9786222477790
  15. زینالو، مهدی ، احمدی، علی و نریمان، سعید .(1398). بررسی عوامل بروز تعارض منافع در نمایندگان مجلس شورای اسلامی. فصلنامه پژوهشی سیاست­گذاری عمومی، (18)، 99-117. Doi: 22059/PPOLICY.2019.72274
  16. حبیب نژاد، سید احمد، الموتیان، ابوالفضل، منصوری بروجنی، محمد و تسخیری، محمد صالح .(1396). آموزش های پارلمانی ابزار کارامدسازی پارلمان با تاکید بر ایجاد رشته حقوق پارلمانی، فصلنامه مجلس و راهبرد، سال 25، شماره 96، 271-295. JR_NASH-25-96_014
  17. حسینی، سید محمدرضا، فاتحی­زاده، محسن و تهرانی، ایمان .(1391). اصل(75)قانون اساسی و اختیارات قوه مقننه در بودجه­ریزی، فصلنامه مجلس و راهبرد، 19(70)، 133-163.
  18. سیدرضایی، میریعقوب، پورعزت، علی­اصغر و قلی­پور، آرین .(1396). مطالعه اکتشافی عوامل موثر بر رعایت عدالت منطقه­ای در اثر خط­مشی­های مالی و بودجه­ای ایران. فصلنامه علمی – پژوهشی مدیریت سازمان­های دولتی، 5(3)،49.
  19. عبداله­زاده، آزاده .(1398). مبنای نظری بحث پیرامون مساله کیفیت قانون: چیستی و چرایی؟، فصلنامه پژوهش حقوق­عمومی، 21(63)، 295-315.
 Doi:https://doi.org/10.22054/qjpl.2019.28577.1720

  1. قاسمی، محمد، پناهی، علی، خضری، محمد و مخبر، عباس. (1387). بودجه­ریزی در ایران؛ بودجهدست­اندرکاران(نظرسنجی). مرکز پژوهش­های مجلس(دفتر مطالعات برنامه وبودجه)، 1-115.
  2. قاضی، ابوالفضل .(1370). حقوق­ اساسی ­و نهادهای ­سیاسی، تهران، انتشارات­دانشگاه­تهران، ص203 و514. ISBN: 978-964-7896-87-5
  3. لاینرت، یان . (1387). ترجمه افشین خاکباز ، چارچوب­های حقوقی نظام­های یودجه­ای(مطالعه نطبیقی)، مرکز پژوهش­های مجلس، ص 24 - 28 و57. ISBN: 978-964-8427-46-2 
  4. محتشمی، شاهرخ. (1357). مفهوم جدید مالیه عمومی و تحول نقش دولت ، مرکز اموزش مدیریت دولتی ، فصلنامه مدیریت امروز ،دوره هشتم ، سال سوم ، شماره 3، ص 256.
  5. هیوود، اندرو .(1389). سیاست، ترجمه عبدالرحمن عالم، تهران: نشر نی.
  6. واثقی بادی، محمد و بنی اسد دشتابی، صالح .(1401). "جایگاه مفهوم تعارض منافع در حکمرانی و خط‌­مشی­گذاری عمومی". فصلنامه تخصصی حکمرانی متعالی، 3(9)، 159 -19
  7. Anderson, (2009). The changing role of parliament in the budget process. OECD Journal on Budgeting, 9(1), 1-11. Doi:1787/budget-v9-art2-en
  8. Birnberg, J. G., J. Luft, and M. D. Shields. (2006). Psychology theory in management accounting Handbooks of Management Accounting Research 1: 113–35.
DOI:10.1016/S1751-3243(06)01004-2

  1. Brownell, P. (1982). A Field Study Examination of Budgetary Participation and Locus of Control. The Accounting Review, 57(4), 766–777. http://www.jstor.org/stable/247411
  2. Caiden, N. (1980). Budgeting in Poor Countries: Ten Common Assumptions Re-Examined. Public Administration Review, (40)1, 40-46. https://doi.org/10.2307/976107
  3. Comerford, S. E., and M. A. Abernethy. (1999). Budgeting and the management of role conflict in Behavioral Research in Accounting 11: 93–110. DOI:10.2307/976107
  4. Collins, F. (1978). The Interaction of Budget Characteristics and Personality Variables with Budgetary Response Attitudes. The Accounting Review, 53(2), 324–335. http://www.jstor.org/stable/245897
  5. Covaleski, M. A., J. H. Evans III, J. L. Luft, and M. D. Shields. (2003). Budgeting research: Three theoretical perspectives and criteria for selective integration. Journal of Management Accounting Research 15: 3–49. https://doi.org/10.2308/jmar.2003.15.1.3
  6. Curtis, D., and I. Irvine. (2017). Microeconomics: Markets, Methods & Models. Lyryx: Open Texts. http://115.74.233.203:81/tailieuso/handle/123456789/1314
  7. Czarniawska-Joerges, B., and B. Jacobsson. (1989). Budget in a cold climate. Accounting, Organizations and Society 14 (1): 29–39. https://doi.org/10.1016/0361-3682(89)90031-7
  8. De Renzi o, P. (2013). Assessing and Comparing the Quality of Public Financial Management Systems: Theory, History and Evidence.https://doi.org/10.1057/9781137315304_8
  9. Diekelmann, N. L. (1993). Behavioral pedagogy: A Heideggerian hermeneutical analysis of the lived experiences of students and teachers in baccalaureate nursing education. Journal of Nursing Education, 32(6), 245-250. https://doi.org/10.3928/0148-4834-19930601-04
  10. Duri, Jorum. “Overview of International Standards Related to Separation of Powers, Conflicts of Interest and Abuse of Functions by Parliamentarians in National Budget Processes.” Transparency International, 2021. http://www.jstor.org/stable/resrep28295.
  11. Erlina, E., Iskandar, M. & Azhar, M. (2018). The Role of Conflict of Interest in Improving Budget Quality in Local Government: Article in International Journal of Civil Engineering and Technology. https://www.researchgate.net/publication/328066435.
  12. Folscher, A. (2007). Budget methods and practice”. In Anwar Shah (Ed.), budgeting and budgetary institutions, 109-135, Washington, DC: World Bank.
  13. Gibran, J. M., and A. Sekwat. (2009). Continuing the search for a theory of public budgeting. Journal of Public Budgeting, Accounting and Financial Management 21 (4): 617–44. 1108/JPBAFM-21-04-2009-B005
  14. Hardin, G. (1995). The Tragedy of the Commons. Exploring New Ethics for Survival, 250-64.
  15. Heywood (2019). Politics. Bloomsbury Academic. 5th. 978-1352005455.
  16. Hyvonen, T., and J. Jarvinen. (2006). Contract-based budgeting in health care: A study of institutional processes of accounting change. European Accounting Review 15 (1): 3–36. https://doi.org/10.1080/09638180500453189
  17. Johnson, S., Rasulova, S. (2017). Qualitative research and the evaluation of development impact: incorporating authenticity into the assessment of rigour. Journal of Development Effectiveness. 9(2):263-76. https://doi.org/10.1080/19439342.2017.1306577
  18. Kenno, S.A., Lau, M.C. and Sainty, B.J. (2018). In search of a theory of budgeting: A literature review. Accounting perspectives, 17(4), pp.507-553. https://doi.org/10.1111/1911-3838.12186
  19. Kernaghan, K & Langford, W. (2014). The responsible public servant. Montreal: Institute for Research on Public Policy. ISBN 978-1-55061-000-0
  20. Key, V. O. (1940). The lack of a budgetary theory. The American Political Science Review 34 (6):1137–44. DOI: https://doi.org/10.2307/1948194
  21. Krueathep, W. (2014). Bad luck or bad budgeting: an analysis of budgetary roles underpinning poor municipal fiscal conditions in Thailand. Public budgeting & finance, 34(3), 51-72. https://doi.org/10.1111/pbaf.12040
  22. Malmi, T., and M. Granlund. (2009). In search of management accounting theory. European Accounting Review 18 (3): 597–620. https://doi.org/10.1080/09638180902863779
  23. Marton, F. (1994). Phenomenography, In International Encyclopaedia of Education, T. Husen and T. N. Postlethwaite (Eds.). (8), pp. 4424 -4429.Oxford: Pergamon.
  24. Myers, D. G. (2011). Exploring Psychology: 8th edition in Modules. New York: Worth Publishers.
  25. Narayanan, V. G. G. (1995). Moral hazard in repeated professional partnerships. Contemporary Accounting Research 11 (2): 895–917. https://doi.org/10.1111/j.1911-3846.1995.tb00471.x
  26. Whaley, J. (2000). Strengthening Legislative Capacity in Legislative-Executive Relations. Legislative Research Series.
  27. Langdridge, D., (2007). Phenomenological psychology: Theory, research and method. Pearson education. http://www.pearsoned.co.uk/Bookshop/detail.asp?ite...
  28. Ooms, V. D., Boster, R. S., & Fleegler, R. L. (1999). The federal budget and economic management. Roy T Meyers (Ed.), 197-226.
  29. Osborne, J. (1994). Some similarities and Differences among phenomenological and other Methods of psychological Qualitative research. Canadian psychology, vol.35, No.2, pp.167-189. https://doi.org/10.1037/0708-5591.35.2.167
  30. Otley, D. T. (1978). Budget use and managerial performance. Journal of Accounting Research 16 (1): 122–49. https://doi.org/10.2307/2490414
  31. Pitsvada, Bernard and Lostracco, Felix. (2002). Performance budgeting –the next budgetary answer. But what is the Question? Journal of Public Budgeting, Accounting&financial Managemen 14(1): 53-73.  DOI:10.1108/JPBAFM-14-01-2002-B003
  32. Schick, A. (2002). Can National Legislatures Regain an Effective Voice in Budget Policy? p.15. DOI: 10.1787/budget-v1-art15-en
  33. Wehner, J. (2004). Back from the sidelines? Redefining the contribution of legislatures to the budget cycle. World Bank Institute: Working Paper No. 28615.
  34. Wildavsky, A. (1964). The politics of the budgetary process. Boston: Little, Brown and company.P.126.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 926
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 333


login