| تعداد نشریات | 61 |
| تعداد شمارهها | 2,224 |
| تعداد مقالات | 18,170 |
| تعداد مشاهده مقاله | 55,965,096 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 29,020,973 |
تحلیل ساختار روایت در سورههای مدنی قرآن کریم | ||
| سراج منیر | ||
| مقاله 2، دوره 15، شماره 49، مهر 1403، صفحه 55-81 اصل مقاله (1.12 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/ajsm.2025.77424.1993 | ||
| نویسندگان | ||
| سهیلا جلالی کندری* 1؛ نصرت نیلساز2؛ ساجده نبیزاده3 | ||
| 1دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران | ||
| 2دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیّت مدرس، تهران، ایران | ||
| 3دکترای علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه الزهراء(س)، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| روایتگری داستان یکی از مفاهیم قرآنی است که در سراسر آن مشاهده میشود و به دوره مکّه یا مدینه اختصاص ندارد، گرچه طرح اولیه بیشتر داستانها در سورههای مکّی است و در سورههای مدنی تکرار یا پیرفت دیگری از آن داستان روایت میشود. در پژوهش حاضر با کاربست چهار مؤلفهی نحوه پراکندگی، ساخت و بسامد واژگان، ساخت نحوی و مخاطب به بررسی ساختار روایات سورههای مدنی پرداختهشده تا از رهگذر آن، ارتباط ساختار داستانها با بستر کلام و فضای نزول تحلیل و تبیین شود. واکاوی مؤلفههای یادشده در داستانهای سورههای مدنی، این حقیقت را آشکار میسازد که روایتگریِ سرگذشتِ پیشینیان کاملاً متأثّر از زمینهی سخن، فضای نزول آیات و احوال مخاطب است. به همین دلیل پیرفتهای مختلف یک داستان در سورههای مختلف پراکنده است. همچنین با عنایت به حضور یهودیان در مدینه، داستان بنیاسرائیل بر سایر داستانها در سورههای مدنی غلبه دارد. از سوی دیگر در سیاق روایتگری داستان، واژگانی اختصاصی و تکامد بهکاررفته که زمینه بیشتر آن، داستانهای بنیاسرائیل است. دو خطاب اختصاصی آیات نیز متوجه ایشان است. | ||
| کلیدواژهها | ||
| روایتگری داستان؛ ساختار داستان؛ سورههای مدنی؛ فضای نزول | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم
ابنعاشور، محمّد بن طاهر (بیتا). التحریر و التنویر، بیروت: موسسه التاریخ.
ابنفارس، احمد (1420)، مقاییس اللغة، بیروت: انتشارات دار الکتب المیمه.
ابنمنظور، محمد بن مکرم (1413). لسان العرب، چاپ دار احیاء التراث العربی.
الجوهری الفارابی، ابونصر اسماعیل بن حمّاد (1407)، الصحاح تاج اللغة و صحاح العربیه (عطار احمد عبدالغفور، محقق)، بیروت: دارالعلم للملایین.
امین، احمد (2012). فجرالاسلام، قاهره: موسّسة الهنداوی للتّعلیم و الثقاوة.
داد، سیما (1378). فرهنگ اصطلاحات ادبی، انتشارات مروارید.
الدرویش، محییالدین (1415). اعراب القرآن و بیانه، سوریه: دارالارشاد.
الرّاغب الاصفهانی (1362). مفردات فی الفاظ الغریب القرآن، تهران: کتابفروشی اسلامیه.
سیّدقطب شاذلی، ابراهیم (1412). فی ظلال القرآن، بیروت-قاهره: دارالشرق.
السّیوطی، جلالالدین (1367). الاتقان فی علوم القرآن (محمد ابوالفضل ابراهیم، محقّق)، منشوراتالرّضی-بیدار.
صادقی تهرانی، محمد (1365). الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السّنة، قم: انتشارات فرهنگ اسلامی.
صالحی نیا، مریم (1394)، قدسیت و ساختار، تهران، نگاه معاصر.
الطباطبایی، سیّد محمدحسین (بیتا). المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، بیتا.
الطبرسی، فضل بن حسن (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات ناصرخسرو.
الطوسی، محمد بن حسن (بیتا)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
عبدلحلیم، محمد. آس (1391). «کاربردها و کارکردهای شگفت التفات در قرآن»، پژوهشهای قرآنی، 1391 ش، 18(2)، صص 54-81.
عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه (1415)، تفسیر نورالثقلین، قم: انتشارات اسماعیلیان.
الفراهیدی، خلیل بن احمد (1410). کتاب العین، قم: هجرت.
الفخر الرّازی، محمد بن عمر (1420). التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
کتاب مقدس (1379). کتب العهد العتیق (فاضل خان همدانی و ویلیم گلن مترجم)، تهران: اساطیر.
کرمینیا، مرتضی (1393). «تکامد در قرآن، تحلیلی بر واژهها و ترکیبات تککاربرد در قرآن کریم»، پژوهشهای قرآن و حدیث، 47(2)، صص 247-284.
المصطفوی، حسن (1320). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، بنگاه ترجمه و نشر تهران.
معرفت، محمدهادی (بیتا)، التمهید فی علوم القرآن، ناشر مؤسسه النشر الاسلامی.
معموری، علی (1392). تحلیل ساختار روایت در قرآن، تهران: نگاه معاصر.
نبئی، ساجده (1400). ساخت صوری و محتوایی سورههای مدنی؛ ارائه الگو و کاربست آن، (پایاننامه دکتری)، تهران، دانشگاه الزهراء (س).
References
The Holy Quran
Al-Jawhari Al-Farabi, Abu Nasr Ismail bin Hammad. (1986). Al-Sihah Taj Al-Lugha wa Sihah Al-Arabiya (Attar Ahmad Abdul Ghafoor, Ed.), Beirut: Dar Al-Ilm Lil-Malayin. [In Arabic]
Amin, Ahmad. (2012). Fajr Al-Islam, Cairo: Hindawi Foundation for Education and Culture. [In Arabic]
Al-Darwish, Muhyi Al-Din. (1994). I’rab Al-Quran wa Bayanuh, Syria: Dar Al-Irshad. [In Arabic]
Al-Raghib Al-Isfahani. (1983). Mufradat fi Alfaz Al-Gharib Al-Quran, Tehran: Islamiyya Bookstore. [In Persian]
Al-Suyuti, Jalal Al-Din. (1988). Al-Itqan fi Ulum Al-Quran (Muhammad Abu Al-Fadl Ibrahim, Ed.), Al-Radi-Bidar Publications. [In Arabic]
Al-Tabatabai, Sayyid Muhammad Husayn. (n.d.). Al-Mizan fi Tafsir Al-Quran, Qom: Office of Islamic Publications, Hawza Ilmiyya Qom. [In Persian]
Al-Tabarsi, Fadl bin Hasan. (1993). Majma’ Al-Bayan fi Tafsir Al-Quran, Tehran: Nasir Khosrow Publications. [In Persian]
Al-Tusi, Muhammad bin Hasan. (n.d.). Al-Tibyan fi Tafsir Al-Quran, Beirut: Dar Ihya Al-Turath Al-Arabi. [In Arabic]
Abdul Halim, Muhammad Aas. (2012). "Applications and Astonishing Functions of Iltaf in the Quran," Quranic Studies, 2012, 18(2), pp. 54-81. [In Arabic]
Arusi Huwayzi, Abdul Ali bin Jum’a. (1994). Tafsir Noor Al-Thaqalayn, Qom: Ismailian Publications. [In Persian]
Al-Farahidi, Khalil bin Ahmad. (1989). Kitab Al-Ayn, Qom: Hijrat. [In Persian]
Fakhr Al-Razi, Muhammad bin Umar. (1999). Al-Tafsir Al-Kabir (Mafatih Al-Ghayb), Beirut: Dar Ihya Al-Turath Al-Arabi. [In Arabic]
Al-Mustafawi, Hasan. (1941). Al-Tahqiq fi Kalimat Al-Quran Al-Karim, Tehran: Translation and Publishing Institute. [In Persian]
Dad, Sima. (1999). Dictionary of Literary Terms, Morvarid Publications. [In Persian]
Ibn Ashur, Muhammad bin Tahir. (n.d.). Al-Tahrir wa Al-Tanwir, Beirut: Al-Tarikh Institute. [In Arabic]
Ibn Faris, Ahmad. (1999). Maqayis al-Lugha, Beirut: Dar Al-Kutub Al-Mimah. [In Arabic]
Ibn Manzur, Muhammad bin Mukarram. (1992). Lisan Al-Arab, Dar Ihya Al-Turath Al-Arabi. [In Arabic]
Karminiya, Morteza. (2014). "Hapax Legomena in the Quran: An Analytical Study of Single-Occurrence Words and Phrases in the Holy Quran," Quran and Hadith Studies, 47(2), pp. 247-284. [In Persian]
Ma’rifat, Muhammad Hadi. (n.d.). Al-Tamhid fi Ulum Al-Quran, Islamic Publishing Institute. [In Persian]
Ma’muri, Ali. (2013). Narrative Structure Analysis in the Quran, Tehran: Negah Moaser. [In Persian]
Nabiei, Sajedeh. (2021). Formal and Content Structure of Medinan Surahs; Model Presentation and Its Application (Doctoral Dissertation), Tehran, Al-Zahra University. [In Persian]
Sayyid Qutb Shadhili, Ibrahim. (1991). Fi Zilal Al-Quran, Beirut-Cairo: Dar Al-Sharq. [In Arabic]
Sadeqi Tehrani, Muhammad. (1986). Al-Furqan fi Tafsir Al-Quran bil-Quran wa Al-Sunnah, Qom: Islamic Culture Publications. [In Persian]
Salehi Nia, Maryam. (2015). Sanctity and Structure, Tehran: Negah Moaser. [In Persian]
The Holy Bible. (2000). The Books of the Old Testament (Translated by Fazel Khan Hamadani and William Glen), Tehran: Asatir. [In Persian] | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 310 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 233 |
||