| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,097 |
| تعداد مقالات | 16,879 |
| تعداد مشاهده مقاله | 46,878,959 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 25,950,936 |
تأثیر عثمانی بر مشروطه ایران؛ تأملی در مبانی نظری | ||
| دولت پژوهی | ||
| مقاله 2، دوره 10، شماره 40، دی 1403، صفحه 33-80 اصل مقاله (1.54 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/tssq.2025.83439.1608 | ||
| نویسنده | ||
| محمدحسین صادقی* | ||
| دکتری تاریخ اسلام دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| این پژوهش به دنبال بررسی دیدگاه‌های گوناگون درباره تأثیر عثمانی بر مشروطه ایران است. با به‌کار گرفتن رویکرد توصیفی و متن‌محور ضمن ارائه پیشینه بحث، دیدگاه‌های گوناگون در این مورد را مطرح کرده و با بررسی مبانی نظری استدلال‌های دو طرف، کیفیت این تأثیرپذیری را آشکار کرده است. براین اساس می‌توان گفت که دربارۀ تأثیرپذیری مشروطۀ ایران از عثمانی دو گونه دیدگاه وجود دارد: مخالفان و موافقان تأثیرپذیری مشروطه ایران از عثمانی. مهمترین نمایندگان دسته اول آدمیت، ناطق و طباطبایی و دسته دوم تقی‌زاده، حضرتی و فیرحی هستند. این پژوهش ضمن اثبات تأثیرپذیری و حتی تقلیدی بودن تنظیمات ایران از تنظیمات عثمانی (به‌عنوان پیش‌زمینه مشروطیت) دیدگاه مخالفان تأثیرپذیری مشروطۀ ایران از عثمانی را نیز رد کرد. براین اساس که با در نظر گرفتن بستر تاریخی نمی‌توان ایرادات حقوقی قانون‌اساسی 1876م./1293ق. را نافی مشروطیت آن قلمداد کرد. در گام پایانی این پژوهش با بررسی تأثیر تجدد عثمانی (بویژه تنظیمات و مشروطه) بر پیشگامان مشروطه‌خواهی در ایران (ملکم، سپهسالار، مستشارالدوله و میرزاآقا خان کرمانی) تأثیر عمیق تجدد عثمانی در اندیشه و عمل سیاسی این افراد نشان داده شد؛ به‌طوری که ملکم با فکر تنظیمات، سپهسالار با اجرای تنظیمات، مستشارالدوله و میرزاآقا خان کرمانی با طرح مباحث نظری و مشروعیت‌سازی برای مشروطه رویکردی کاملاً شبیه همتایان عثمانی خویش در پیش گرفتند و در پیشبرد جنبش مشروطه‌خواهی ایرانیان ایفای نقش کردند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تأثیر؛ اصلاحات؛ تنظیمات؛ مشروطه‌خواهی؛ ایران؛ عثمانی | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 131 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 39 |
||