| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,152 |
| تعداد مقالات | 17,426 |
| تعداد مشاهده مقاله | 50,664,374 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 27,270,172 |
مطالعه تطبیقی انتقادی تقلیل معراج پیامبر اکرم (ص) به رؤیا (دهلوی، جابری و سروش) از منظر مفسران فریقین با تأکید بر دیدگاه علامه طباطبایی | ||
| پژوهشنامه کلام تطبیقی شیعه | ||
| مقاله 2، دوره 6، شماره 10، فروردین 1404، صفحه 39-82 اصل مقاله (1.47 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/jcst.2025.84593.1217 | ||
| نویسندگان | ||
| کاووس روحی برندق* 1؛ اسماعیل شعبانی کامران2 | ||
| 1دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی، تهران، ایران. | ||
| 2دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| مسئله: این پژوهش به بررسی و نقد دیدگاه‌های اندیشمندانی همچون دهلوی، جابری و سروش درباره مسئله معراج پیامبر اکرم (ص) می‌پردازد و با استناد به تفاسیر قرآن و سایر دیدگاه‌های انتقادی، آن‌ها را ارزیابی می‌کند. هدف: دستیابی به درکی صحیح و جامع از نحوه وقوع معراج پیامبر اکرم (ص) است. روش: این پژوهش در مرحله گردآوری داده‌ها، به شیوه کتابخانه‌ای انجام‌شده و در مرحله طبقه‌بندی و استناد داده‌ها، از نوع اسنادی است که بر اساس متون پژوهشی، شامل کتاب‌ها، مقالات و دیگر منابع معتبر است و ازنظر تجزیه‌وتحلیل، روش پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کیفی است که در آن دیدگاه‌های اندیشمندان و مفسران با رویکردی تطبیقی و انتقادی مقایسه و با بهره‌گیری از استدلال‌های منطقی و شواهد متنی، نقد و بررسی می‌شود. یافته‌ها: تحلیل‌های انجام‌شده نشان می‌دهد که اندیشمندان نامبرده، معراج را تجربه‌ای روحانی یا رؤیاگونه تلقی می‌کنند که در بستر خواب رخ داده است. در مقابل، مفسران قرآن، به‌ویژه علامه طباطبایی، با استناد به آیات قرآن، روایات و مبانی عقلی، معراج را رخدادی واقعی می‌دانند که در دو مرحله، یعنی در خواب‌وبیداری، به وقوع پیوسته و افزون بر بُعد روحانی، جنبه جسمانی نیز دارد. نتایج: پژوهش نشان می‌دهد که دیدگاه اندیشمندان با دیدگاه مفسران، به‌ویژه نظر علامه طباطبایی، همخوانی ندارد. این دیدگاه از جنبه‌های مختلف موردنقد قرار گرفته است، ازجمله: عدم تطابق با ظاهر آیات قرآن و روایات متواتر و همچنین ناسازگاری برخی استدلال‌های اندیشمندان با مبانی عقلی و فلسفی. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| معجزه؛ معراج؛ دهلوی؛ جابری؛ سروش؛ علامه طباطبایی | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم
آرمین، محسن؛ (۱۳۹۴). ابهام در مفاهیم ناتوانی در تطبیق. پایگاه اینترنتی مرکز دائره‌المعارف بزرگ. www.cgie.org.ir/fa/news/5545
ابن‌عاشور، محمّد طاهر. (1420). التحریر و التنویر من التفسیر. چاپ اول. بیروت – لبنان: مؤسسة التاریخ العربی.
ابن هشام، عبد الملک بن هشام. (بی‌تا). السیرة النبویة. محقق و مصحح: ابراهیم ابیاری. بیروت – لبنان: دار المعرفة.
بخاری، محمّد بن اسماعیل. (1400). الجامع الصحیح المسند من حدیث رسول الله وسننه وأیامه. المحقق / المترجم: محب الدین الخطیب. چاپ اول. القاهره: المکتبة السلفیة.
بیضاوی، عبدالله بن عمر. (1418). أنوار التنزیل و أسرار التأویل. چاپ اول. بیروت – لبنان: دار إحیاء التراث العربی.
جابری، محمّد عابد. (2006). مدخل إلی قرآن الکریم. چاپ اول. بیروت – لبنان: مرکز دراسات الوحدة العربیة.
جابری، محمّد عابد. (2008). فهم القرآن الحکیم، الـتفسیر الواضح حسب ترتیب النزول. چاپ اول. بیروت – لبنان: مرکز دراسات الوحدة العربیة.
حسین پور، محمّد مهدی و خسروپناه، عبدالحسین. (1400). تحلیل و ارزیابی اندیشه‌های شاه ولی اللّه دهلوی دربارۀ نبوت پیامبر (ص). پژوهشنامه مذاهب اسلامی. دوره 8، شماره 16، 1400. ص 143-165.
دهلوی، شاه ولی اللّه. (1114). تأویل الاحادیث فی رموز قصص الانبیاء. تحقیق و تفحص غلام مصطفی القاسمی. پاکستان: سلسله مطبوعات آکادیمیة الشاه ولی الله الدهلوی.
دهلوی، شاه ولی اللّه. (1426). حجة اللّه البالغة، بیروت – لبنان: دار الجیل.
رضایی، علی اکبر و رفیع، امین. (1401). اثبات نزول وحی؛ ردی بر نظریه رویای رسولانه عبدالکریم سروش. پژوهش ملل. شماره 79، 1401. ص 97-114.
زمخشری، محمود بن عمر. (1407). الکشاف. مصحح: احمد، مصطفی حسین. چاپ سوم. بیروت – لبنان: دار الکتاب العربی.
ذهبی، شمس الدین. (1405). سیر أعلام النبلاء. تحقیق: بشار عواد معروف. چاپ دوم. بیروت: مؤسسة الرسالة.
سروش، عبدالکریم. (1397). کلام محمّد رویای محمّد. چاپ اول. آمریکا، نشر سقراط.
سیوطى، جلال الدین. (1421). الإتقان فی علوم القرآن. بیروت: دار الکتب العربی.
............................................... (1404). الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور. چاپ اول. قم – ایران: مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی (ره).
طباطبایی، محمّد حسین. (1352). المیزان فی تفسیر القرآن. چاپ سوم. بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
طبرسی، فضل بن حسن. (1408). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. مصحح: یزدی طباطبایی، فضل‌‌الله. چاپ دوم. بیروت – لبنان: دار المعرفة.
طبری، محمّد بن جریر. (1422). جامع البیان عن تأویل آی القرآن. محقق: ترکی، عبدالله بن عبدالمحسن. چاپ اول. قاهره – مصر: هجر.
طوسی، محمّد بن حسن. (بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن. مصحح: عاملی، احمد حبیب. چاپ اول. بیروت- لبنان: دار إحیاء التراث العربی.
عبدالبر، یوسف بن عبدالله. (1426). الأجوبة المستوعبة عن المسائل المستغربة من صحیح البخاری. المحقق / المترجم: عبدالمنعم، عمرو. القاهرة: دار ابن عفان.
غرویان، مسعود. (1395). بحثی مبسوط در آموزش عقاید. چاپ ششم. قم: دارالعلم.
غفوری، شریف اللّه. (1399). نقد کلام محمّد رؤیای محمّد اثر عبدالکریم سروش. چاپ اول. کابل: انتشارات قرطبه.
فخر رازی، محمّد بن عمر. (1420). التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب). چاپ سوم. بیروت – لبنان: دار إحیاء التراث العربی.
قاسمی، جمال الدین. (1418). تفسیر القاسمی (محاسن التأویل). چاپ اول. بیروت – لبنان، دار الکتب العلمیة.
قدیری، حامد. (1399). نظریۀ «رؤیای رسولانه» و مسأله بازنگری، نشریۀ تقریرات فکری. دوره 67، شماره 9، 1399. ص 67-69.
قرطبی، محمّد بن احمد. (1364). الجامع لأحکام القرآن. چاپ اول. تهران – ایران: ناصر خسرو.
قسطلانی، أحمد بن محمّد بن أبى بکر. (بی‌تا). المواهب اللدنیة بالمنح المحمّدیة. چاپ دوم. مصر: المکتبة التوفیقیة.
قطب، سید. (1408). فی ظلال القرآن. چاپ پانزدهم. بیروت – لبنان: دار الشروق.
محمّدی، جواد و سیاوشی، کرم و ابراهیمی، ابراهیم. (1396). بررسی و نقد نظریۀ زبان رؤیایی قرآن. نشریه قبسات. دوره 22، شماره 83، 1396. ص 167-190.
مراغی، احمد مصطفی. (1371). تفسیر المراغی. چاپ اول. بیروت – لبنان: دار الفکر.
مطیع، حسین. (1385). نگاهی دیگر به إسراء و معراج پیامبر أعظم (ص). نشریه قرآنی کوثر. شماره 21، 1385. ص 108-117.
مکارم شیرازی، ناصر، آشتیانی، محمّد رضا. (1374). تفسیر نمونه. چاپ سی و دوم. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
مکارم شیرازی، ناصر. (1386). پیام قرآن. چاپ نهم. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
میری، محسن. (1389). تحلیل و بررسی عقل عربی از منظر محمد عابد الجابری. نشریه حکمت اسراء. شماره 4. 1389. ص 106-107.
نیشابوری، مسلم بن حجاج. (1412). صحیح مسلم. مصحح: محمّد فؤاد عبدالباقی. مصر – قاهره: دار الحدیث. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 352 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 17 |
||