| تعداد نشریات | 61 |
| تعداد شمارهها | 2,201 |
| تعداد مقالات | 17,933 |
| تعداد مشاهده مقاله | 54,980,701 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,774,375 |
بررسی تحلیلی اجرای قضایی چک صیادی و ابطال آن | ||
| پژوهش حقوق خصوصی | ||
| مقاله 5، دوره 13، شماره 51، تیر 1404، صفحه 155-196 اصل مقاله (890.12 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/jplr.2025.82413.2925 | ||
| نویسندگان | ||
| مصطفی اعتمادشفیع* 1؛ ابراهیم عبدی پور فرد2 | ||
| 1دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران | ||
| 2استاد، گروه حقوق خصوصی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران. | ||
| چکیده | ||
| چک بانکی، نقش مهمی در تسهیل مبادلات اقتصادی و تضمین پرداختها دارد. بااینحال، مشکلات وصول مطالبات ناشی از چک، بهویژه در مواردی که صادرکننده از پرداخت خودداری میکند، چالشهایی را ایجاد کرده است. قانونگذار ایران با اصلاح قانون صدور چک در سال ۱۳۹۷ و تدوین مادۀ ۲۳، امکان صدور اجرائیۀ قضایی، بدون نیاز به رسیدگی ترافعی، را فراهم کرده تا روند وصول مطالبات سرعت گیرد. اما، در زمینۀ ماهیت اجرای قضایی چک، فرایند توقف و ابطال اجرائیه و صلاحیت مراجع، ابهاماتی وجود دارد. این پژوهش با هدف تحلیل حقوقی اجرای قضایی چک و فرایند ابطال آن، مادۀ ۲۳ و رویۀ قضایی مرتبط را بررسی میکند. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و با تکیه بر مبانی نظری، قانونی و رویکرد تطبیقی، به واکاوی ماهیت اجرای قضایی، شرایط توقف عملیات اجرایی و ابطال اجرائیه پرداخته است. یافتهها نشان میدهد که مادۀ ۲۳، با وجود نوآوری، ابهاماتی در صلاحیت مراجع، دامنۀ دعاوی اعتراضی و فرایند توقف دارد. برای نمونه، دعوای مستقل ابطال اجرائیه به دلیل فقدان موضوعیت باطل است. در پایان، پیشنهادهایی مانند تشریح قانونی ماهیت اجرا، تعیین مراجع صالح و اصلاح ماده ۲۳ برای تبیین فرایند توقف و رفع اثر از آن، ارائه شده است. | ||
| کلیدواژهها | ||
| ابطال؛ اجرائیه؛ توقف؛ ثبتی؛ چک؛ غیرترافعی؛ قضایی | ||
| مراجع | ||
|
ـ بارانی، محمد، جعل و تزویر در قانون و رویه قضائی ایران، (تهران: انتشارات قوه قضائیه، 1402).
ـ تدین، علیاصغر، دعاوی اسناد تجاری، (تهران: انتشارات قوه قضائیه، 1403).
ـ جعفریلنگرودی، محمدجعفر، ترمینولوژی حقوق، (تهران: گنج دانش، 1377).
ـ جعفریلنگرودی، محمدجعفر، وسیط در ترمینولوژی حقوق، (تهران: گنج دانش، 1388).
ـ جعفریلنگرودی، محمدجعفر، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، جلد دوم، (تهران: گنج دانش، 1400).
ـ جعفریلنگرودی، محمدجعفر، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، جلد اول، (تهران: گنج دانش، 1401).
ـ حاجیان، هانی، قانون شورای حل اختلاف در نظم حقوقی کنونی، (تهران: مجد، 1393).
ـ حیاتی، علیعباس، اجرای احکام مدنی در نظم حقوقی کنونی، تهران: میزان، 1390).
ـ خدابخشی، عبدالله، حقوق حاکم بر اجرای آرای مدنی، (تهران: شرکت سهامی انتشار، 1393).
- زاهدیانتجنکی، مهران، پیروزپیمان، زهره، ارکان دعاوی حقوقی در پرتو رویه قضائی، جلد اول، (تهران: جنگل: جاودانه، 1403).
ـ زینالی، مهدی، دعوای ابطال اجرائیه در رویه دادگاهها، (تهران: چراغ دانش، 1401).
ـ شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی، جلد دوم، (تهران: دراک، 1384).
ـ شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی (دوره بنیادین)، جلد دوم، (تهران: دراک، 1395).
ـ شمس، عبدالله، اجرای احکام مدنی: بایستهها، (تهران: دراک، 1402).
ـ شمس، عبدالله، اجرای احکام مدنی: قواعد عمومی، (تهران: دراک، 1403).
ـ صدقی، غلامعلی، عملیات اجرایی ثبت و ابطال اجرائیه ثبتی به همراه نقد آرای دیوانعالیکشور، (تهران: قوه قضائیه، 1403).
ـ عبدیپور فرد، ابراهیم، مباحثی تحلیلی از حقوق تجارت، (قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1400).
ـ عبدیپور فرد، ابراهیم، حقوق تجارت، جلد سوم: اسناد تجاری، (تهران: مجد، 1403).
ـ عسگری، غلامحسین، باطل بطلان و ابطال در حقوق مدنی ایران، (تهران: رامداد، 1403).
ـ قاسمی، محسن، رامین قاسمی، چک در نظم نوین: تشریح قانون اصلاحی قانون صدور چک، (تهران: دادبخش، 1400).
ـ کاتوزیان، ناصر، اعتبار امر قضاوت شده در دعوای مدنی، (تهران: دادگستر، 1376).
ـ کامیار، غلامرضا، مجموعه محشّای قانون صدور چک، (تهران: مجد، 1402).
ـ کاویانی، کوروش، حقوق اسناد تجارتی، (تهران: میزان، 1401).
ـ گرامی، حسین، شرح ماده به ماده قانون صدور چک، (تهران: جنگل، 1397).
ـ متیندفتری، احمد، آیین دادرسی مدنی و بازرگانی، جلد دوم، (تهران: مجد، 1343).
مقاله:
ـ اسفندیاری، احمد، غلامعلی سیفیزیناب، «توجیه اصل عدم توجه ایرادات در حقوق براتی از منظر فقهی»، فصلنامۀ پژوهشهای فقه و حقوق اسلامی، شمارۀ 63، (1400). doi: 10.22034/ijrj.2021.682410
ـ اسکینی، ربیعا، صالح یمرلی، «نوآوریهای قانون اصلاح صدور چک مصوب 1397، گامی به پس یا گامی به پیش»، مجلۀ پژوهشهای حقوقی، شمارۀ 46، (1400). doi: 10.48300/jlr.2021.132610
ـ اکبریدهنوی، میثم؛ ربیعا اسکینی، هانی حاجیان، «تحلیل حقوقی ماده 23 قانون اصلاحی قانون صدور چک»، حقوق تطبیقی معاصر، شمارۀ 26، (1401). doi: 10.22034/law.2021.45853.2892
ـ الماسی، میلاد، «نقد و بررسی تطبیقی چک در پیمان متحدالشکل ژنو با قانون تجارت و قوانین صدور چک ایران»، فصلنامۀ بینالمللی قانونیار، شمارۀ 15، (1399).
ـ امینی، منصور، امیر نیکوبیان، «مفهوم شناسی اصول اجرای احکام مدنی»، مجلۀ حقوقی دادگستری، شمارۀ 97، (1396). doi: 10.22034/law.2021.45853.2892
ـ امینی، مهدی، «دفاع با تمرکز بر ایرادات رابطۀ پایه (منشأ) در روابط یدهای بلافصل سند تجاری»، فصلنامۀ رأی، شمارۀ 8، (1393) . doi: 10.22106/jcr.2016.23956
ـ آقایی، کامران، «تحلیلی بر قلمرو و قواعد دادرسی حاکم بر ماده 23 قانون اصلاحی چک»، حقوق تطبیقی، شمارۀ 2، (1401). doi: 10.22096/law.2022.538915.1935
ـ بناییاسکویی، مجید، سیدحمیدرضا جلالی، «ارکان صدور اجرائیه چک بلامحل از طریق دادگاه»، مجلۀ پژوهشهای حقوقی، شمارۀ 52، (1401). doi: 10.48300/jlr.2022.332794.1990
ـ بیرانوند، رضا، اکرم نعمتی، «قانون چک و خسارت تأخیر تأدیه چک»، پژوهش ملل، شمارۀ 87، (1402).
ـ جنیدی، لعیا، صادق شریعتی نسب، «وصف تجریدی در حقوق ایران با تأکید بر رویه قضائی»، فصلنامۀ حقوق، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، شمارۀ 43، (1392). doi: 10.22059/jlq.2013.35277
ـ حسینی، سیدمحمدجواد، ابراهیم عبدیپور فرد، «بررسی تطبیقی اعلان در قراردادهای بیع بین المللی کالا و حقوق ایران»، پژوهش حقوق خصوصی، شمارۀ 49، (1403). doi: 10.22054/jplr.2025.82787.2889
ـ خاکسار، الهه، سعیده یاری، «سیاست جنایی ایران در قبال چک بلامحل»، فصلنامۀ علمی حقوق و مطالعات نوین، شماره 4، (1401).
ـ خدادادی، جواد، «اشتراط یا عدم اشتراط «تضمینی نبودن» چک جهت صدور اجرائیه ثبتی»، فصلنامۀ رأی، شمارۀ 40، (1401). doi: 10.22106/jcr.2023.5537ـ07.1407
ـ خوش، اکبر، علی رادانجبلی، وحید قاسمیعهد، «ایرادات قابل طرح در برابر اسناد تجاری در حقوق ایران با نگرشی بر کنوانسیونهای بینالمللی»، پژوهشهای روابط بینالملل، شمارۀ 41، (1400). doi: 10.22034/irr.2021.141270
ـ دشتبانیروزبهانی، محمد، عبدالرضا اصغری، «پیشگیری از جرائم مرتبط با چک در قانون اصلاحی 1397 صدور چک»، آموزههای حقوق کیفری، شمارۀ 21، (1400). doi: 10.30513/cld.2021.1452.1237
ـ رحمانی، حسین، ناصر ترابی، «واکاوی نوآوریهای جدید قانون صدور چک، چالش ها وآثار آن»، مجلۀ پژوهش و مطالعات علوم اسلامی، شمارۀ 32، (1400).
ـ رضایی، مهدی، «حقوق و تکالیف دارنده چک در حقوق ایران با مطالعه تطبیقی کنوانسیون ژنو»، ماهنامۀ کانون، شمارۀ 121، (1390).
ـ روانان، علی، «بررسی تطبیقی دارندهی چک با حسننیت و بدون حسننیت در قوانین دنیا»، مجلۀ اندیشههای اسلامی، شماره 1، (1386).
ـ سربازی، ناصر، علیرضا رجبزاده اصطهباناتی، طیب افشارنیا، «واکاوی نقش تنظیم گری بانک مرکزی در معاملات اسناد تجاری در پرتوی قانون جدید چک»، پژوهشهای نوین حقوق اداری، شمارۀ 15، (1402). doi: 10.22034/mral.2022.553762.1310
ـ صقری، محمد، «اعتبار صحت ظاهری در حقوق تجارت (بحثی در حقوق ایران و فرانسه)»، نشریۀ دیدگاههای حقوق قضائی، شمارۀ 53، (1390).
ـ عبدالملکی، مهدی، «اوصاف اسناد براتی در نظریههای حقوقی»، مجلۀ حقوقی دادگستری، شمارۀ 69، (1389). doi: 10.22106/jlj.2010.11189
ـ عبدیپورفرد، ابراهیم، علی فتوحیراد، «آثار حقوقی جعل امضای صادرکننده و ظهرنویس چک»، مجلۀ حقوقی دانشگاه شیراز، شمارۀ 3، (1396). doi: 10.22099/jls.2017.22881.2148
ـ عبدیپورفرد، ابراهیم، «چالشهای حقوقی قانون صدور چک»، حقوق اسلامی، شمارۀ 72، (1401).
ـ عبدیپورفرد، ابراهیم، ریحانه طباطبایینژاد، فاطمه بازوکار، «تأثیر قانون صدور چک اصلاحی بر ضمانت اجراهای قانونی آن»، مجلۀ پژوهشهای حقوقی، شمارۀ 59، (1403). doi: 10.48300/jlr.2023.377361.2285
ـ فتاحی، مهدی، «مرز تفکیک صلاحیت در دعاوی راجع به اعتراض به عملیات اجرایی ثبت و ابطال دستور اجرا»، فصلنامۀ قضاوت، شمارۀ 87، (1395).
ـ فرزادیمهر، سارا، شاپور محمدحسینی، محمدرضا حقیقی، «بررسی مفهوم دارنده سند تجارتی»، تمدن حقوقی، شمارۀ 17، (1402). doi: 10.22034/lc.2023.415790.1394
ـ فرزادیمهر، سارا، شاپور محمدحسینی، محمدرضا حقیقی، «استثنائات اصل غیرقابل استناد بودن ایرادات در برابر دارنده با حسننیت»، تمدن حقوقی، شمارۀ 19، (1403). doi: 10.22034/lc.2024.418713.1402
ـ کاتوزیان، ناصر، «ماهیت و اثر امارۀ حقوقی»، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، شمارۀ 64، (1383).
ـ مسعودی، بابک، «اصول حاکم بر اسناد تجارتی»، مجلۀ کانون وکلای دادگستری مرکز، شمارۀ 171، (1379).
ـ نعمتاللهی، اسماعیل، «ماهیت فقهی و حقوقی قرض دادن برگه چک و روابط اطراف آن»، پژوهشنامۀ حقوق اسلامی، شمارۀ 47، (1397). doi: 10.30497/law.2018.2294
Translated References into English: Books
Articles
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,079 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 650 |
||