| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,134 |
| تعداد مقالات | 17,218 |
| تعداد مشاهده مقاله | 49,477,281 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 26,791,722 |
تاثیر مداخله عصب روانشناختی با و بدون تحریک الکتریکی مغز بر کارکردهای اجرایی و حل مساله ریاضی در دانش آموزان با اختلال یادگیری ریاضی | ||
| روانشناسی افراد استثنایی | ||
| دوره 14، شماره 56، دی 1403، صفحه 69-105 اصل مقاله (998.57 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/jpe.2023.70629.2505 | ||
| نویسندگان | ||
| شهرام واحدی* 1؛ هلن سراجیان2؛ غلامرضا چلبیانلو3 | ||
| 1دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران | ||
| 2استاد گروه علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تبریز، ایران | ||
| 3دانشیار گروه علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران | ||
| چکیده | ||
| اختلال ریاضی از جمله اختلالات یادگیری شایع در بین دانش آموزان است که علی رغم سطح هوشی و سلامتی جسمی نرمال، دانش آموزان عملکرد خوبی در محاسبات ریاضی ندارند. هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی مداخله عصب روانشناختی با و بدون تحریک الکریکی مغز بر کارکردهای اجرایی و حل مساله دانش آموزان با اختلال یادگیری ریاضی بود. طرح پژوهش آزمایشی عاملی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان پسر در بازه سنی ۹ تا 12 ساله شهر تبریز در سال تحصیلی 1401-1400 بود. نمونه پژوهش شامل 60 دانش آموز با اختلال یادگیری ریاضی ( 15 نفر در هر گروه) بود که به روش نمونهگیری در دسترس و بر اساس معیارهای ورود و مصاحبه تشخیصی برای اختلال یادگیری مبتنی بر DSM-5 انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل آزمون‌های ریاضی کیمت، حل مساله ریاضی، پرسشنامه نقائص کارکردهای اجرایی بارکلی بود. داده ها با نرمافزار SPSS-24 و آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیره، تک متغیره و آزمون مقایسه زوجی بنفرونی تحلیل شدند. نتایج نشان داد که بین میانگین نمرات گروههای آزمایشی (مداخله عصب روانشناختی با و بدون تحریک الکتریکی مغز) با گروه گواه تفاوت معنیداری وجود داشت (0.001>P). نتایج مقایسه های زوجی بنفرونی نشان داد که نمرات گروه تعاملی به طور معناداری بیشتر از سایر گروه‌ها بود (0.001>P). ریاضی نقش مهمی در زمینه تحصیل و زندگی روزمره افراد دارد و مداخلات عصب روانشناختی با تحریک الکتریکی مغز یکی از ابزارهای اساسی برای ارتقای مهارت حل مساله ریاضی و کارکردهای اجرایی است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اختلال یادگیری ریاضی؛ تحریک الکتریکی مغز؛ حل مساله؛ کارکردهای اجرایی؛ مداخله عصب شناختی | ||
| مراجع | ||
|
منابع
آقاجانی، سیف‌الله؛ طاهریفرد، مینا و علیزاده گورادل، جابر (1397). اثربخشی تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمه‌ای (TDCS) بر بهبود کارکردهای شناختی و حل مسئله در دانش‌آموزان. روانشناسی مدرسه و آموزشگاه، 7(4)، 20-38.
آقایی ثابت، سیده سارا؛ بنیجمالی، شکوهالسادات و دهشیری، غلامرضا (1397). اثربخشی دو روش توانبخشی شناختی حافظه کاری کلامی و دیداری-فضایی بر بهبود عملکرد ریاضی دانش‌آموزان مبتلا به اختلال یادگیری ریاضی. فصلنامه کودکان استثنایی، 18(2)، 5-22.
آموزش‌وپرورش ایالت بریتیش کلمبیا (۱۳۹۴). اختلالات یادگیری، راهبردهایی برای معلمان. ترجمۀ خسروی، معصومه و عبدالحسی نزاده، عباس. سمنان، انتشارات دانشگاه سمنان
ابراهیمی، علیاکبر؛ عابدی، احمد؛ یارمحمدیان، احمد و فرامرزی، سالار (۱۳۹۵). اثربخشی برنامه داوسون-گوایر بر کارکردهای اجرایی دانش آموزان پیش‌دبستانی با ناتوانی یادگیری عصب روانشناختی/تحولی. مجله مطالعات ناتوانی، ۶،۱۵۳.
احمدی، احمد؛ ارجمندنیا، علیاکبر؛ عزیزی، محمدپارسا؛ مطیعی، سمیرا (1396). اثربخشی برنامه آموزش کارکردهای اجرایی رایانه محور بر ویژگی‌های شناختی و پیشرفت ریاضی کودکان دارای نارسایی توجه / بیش فعالی. مجله پرستاری کودکان، 4(1)، 43-50.
احدی، حسن و کاکاوند، علیرضا (1398). اختلالهای یادگیری (از نظریه تا عمل) به همراه راهکارهای عملی جهت رفع مشکلات رایج تحصیلی و یادگیری. نشر ارسباران.
احمدپناه، محمد و پاکا، دایانا (۱۳۹۶). نارساخوانی؛ مروری بر پژوهش‌های اخیر. نشریه پژوهش در حیطه‌ی دانش آموزان استثنائی،۷ (۳)، ۳۴۴.
ارجمندنیا علی اکبر، اسبقی مونا، افروز، غلامعلی؛ رحمانیان، مهدیه (1397). تأثیر تحریک الکتریکی مستقیم از روی جمجمه (tDCS) بر افزایش حافظه‌ی فعال دانش‌آموزان مبتلا به اختلال ریاضی. ناتوانی‌های یادگیری. 20(7)، 7-25.
ارغوانی پیرسلامی، مینا؛ موسوینسب، سیدمحمدحسین و خضریمقدم، نوشیروان (1396). بررسی اثربخشی توانمندسازی شناختی بر کارکردهای اجرایی (تغییر، به‌روزرسانی و بازداری) دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری. دوفصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، 5(8)، 205-222.
استکی، مهناز؛ عشایری، حسن؛ برجعلی، احمد؛ تبریزی، مصطفی و دلاور، علی (1386). مقایسه اثربخشی دو روش آموزش دو نیمکره مغز و آموزش موسیقی در بهبود عملکرد حساب نارسایی دانش‌آموزان دختر. دانش‌آموزان استثنایی (پژوهش در حیطه دانش آموزان استثنایی)، 7(4)، 425-448.
اسکندری، سجاد؛ کاکابرایی، کیوان؛ امیری، حسن و حسینی، سیدهالسادات (1398). اثربخشی آموزش حافظه فعال بر بهبود مهارت‌های خواندن، برنامهریزی و سازماندهی دانش‌آموزان با ناتوانی‌های یادگیری خاص. فصلنامه علمی، پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 7(3)، 99-109.
امان‌زاده، آمنه (1394). بررسی اثربخشی آموزش مبتنی بر وب، رایانه و یادگیری سیّار بر مهارت تفکر انتقادی و تفکر خلاق دانشجویان دانشگاه‌های استان مازندران. پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، ۳ (۹)، ۵۷-۶۷.
باقرپور، ناهیده؛ حبیبی کلیبر، رامین و مصرآبادی، جواد (1398). اثربخشی آموزش کارکردهای اجرایی عصب- روانشناختی بر فراحافظه، برنامهریزی و حل مسئله دانش‌آموزان با اختلال ریاضی. فصلنامه روانشناسی شناختی، ۷ (۴): ۷۹-۶۳
بیرامی، منصور؛ موحدی، یزدان و احمدی،اسماعیل (۱۳۹۶). تأثیر بزاتوانی شناختی بر عملکرد توجه-متمرکز- پراکنده و حافظه کاری در دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری ریاضی و خواندن. فصلنامه علمی پژوهشی عصب روانشناسی،۳ (۸)،۹
پوشنه، کامبیز؛ شریفی، علی و معتمدیگانه، نگین (1394). اثربخشی مداخله بازتوانی شناختی رایانه محور بر کارکردهای اجرایی و عملکرد حافظه فعال دانش‌آموزان با اختلال یادگیری ریاضی. روانشناسی افراد استثنایی، 5(20)، 141-159.
تعویقی، میترا؛ کاکاوند، علیرضا و حکمی، محمد (1392). اثربخشی آموزش گروهی مهارت حل مسئله بر افزایش تحمل ابهام در نوجوانان. مجله علوم رفتاری، ۷ (۴) ُ ۳۶۳-۳۷۱.
حیدری صوفیانی، زهرا؛ عباسی، لیلا؛ انامی، فاطمه و موسوی، غزاله (1399). کارکردهای مغز و عملکرد آن در اختلالات یادگیری. هشتمین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم تربیتی و روانشناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی، تهران.
خاکساربلداجی، محمدعلی؛ عبدالهی، محمدحسین؛ کدیور، پروین؛ حسن آبادی، حمیدرضا و ارجمندنیا، علی اکبر (1397). اثربخشی مداخلات آموزشی شناختی، رایانه‌ای حافظه فعال بر توجه، کنترل پاسخ و مؤلفه مجری مرکزی حافظه فعال در دانش‌آموزان با اختلال یادگیری خاص. شناخت اجتماعی، 7(2)، 173-186.
دهقانی، یوسف و حکمتیان فرد، صادق (1398). اثربخشی آموزش کارکردهای اجرایی بر عملکرد توجه و بازداری پاسخ در دانش‌آموزان دارای اختلال ریاضی. روانشناسی افراد استثنایی، 9(34)، 137-158.
رشیدی، اعظم؛ فرامرزی، سالار و شمسی، عبدالحسین (1398). فرا تحلیل اثربخشی مداخلات عصب روانشناختی بر بهبود عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان با اختلالات یادگیری ویژه. مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، 6(6)، 125-140.
زارع، حسین؛ چرامی، فاطمه و شریفی، علی اکبر (1399). اثربخشی توانبخشی شناختی رایانه‌ای بر حافظه کاری و انعطاف‌پذیری شناختی دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری. دوفصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، 8(15)، 1-18.
زمستانی، مهدی و سلیمانی، سروه (1398). مقایسه اثربخشی دو روش تحریک الکتریکی مستقیم فراقشری مغز (tDCS) و بازی‌درمانی بر بهبود توجه و عملکرد روانی-حرکتی دانش‌آموزان مبتلا به اختلال یادگیری: مطالعه نیمه تجربی. مجله مطالعات علوم پزشکی، 30(3)، ۱۷۴-۱۸۶
زهی، رحمت؛ زرگر، مطهره؛ خمر، محبوبه و قادری، الهام (1398). بررسی علت اختلال یادگیری دانش‌آموزان در درس ریاضی. چهارمین کنفرانس بین المللی دستاوردهای نوین پژوهشی در علوم اجتماعی، علوم تربیتی و روانشناسی، اصفهان
سعدی، زهرا (1396). اختلالات یادگیری دانش‌آموزان (خواندن، نوشتن، ریاضی). تهران: انتشارات سیادت
سلطانی کوهبنانی، سکینه؛ زارع نژاد، سمیه؛ سلطانی کوهبنانی، محمدحسین و باذری، کبری (1397). بررسی ویژگی‌های روانسنجی پرسشنامه نقائص کارکردهای اجرایی دانش‌آموزان و نوجوانان بارکلی. روانشناسی افراد استثنایی، 8(30)، 19-45.
شکوهی یکتا، محسن و پرند، اکرم (1399). ناتوانی‌های یادگیری. تهران: نشر تیمورزاده.
صدری دمیرچی، اسماعیل؛ غلامی، سمیرا و مجرد، آرزو. (1399). مقایسه سبک‌های اسنادی و اجتناب شناختی در دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری خاص و دانش‌آموزان عادی. ناتوانی‌های یادگیری، 9(4)، 73-88.
عابدی، احمد (1396). هنجاریابی مقدماتی و اثربخشی مداخلات زود هنگام بر توانبخشی کودکان با ناتوانی‌های یادگیری عصب روانشناختی /تحولی پیش از دبستان. پایان نامه دکتری، دانشگاه اصفهان.
عابدی، احمد (1392). اثر مداخلات عصب روانشناختی بر بهبود عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دچار ناتوانی‌های یادگیری. تازههای علوم شناختی، 12(1)، 1-6.
عبداللهی، محمدحسین؛ حسنآبادی، حمیدرضا و سمیعی سنجانی، منا (1394). تأثیر تحریک مغز از روی جمجمه با استفاده از جریان مستقیم الکتریکی (TDCS) بر کارکردهای مغزی. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه خوارزمی.
کرک، ساموئل الگزاندر و چالفنت، جیمز (1391). اختلالات یادگیری تحولی و تحصیلی. ترجمه، رونقی، سیمین؛ خانجانی، زینب و وثوقی رهبری، مهین. تهران: نشر آموزش وپرورش استثنایی.
مارنات، گری گراث (1398). راهنمای سنجش روانی. ترجمه پاشا شریفی، حسن و نیکخو، محمدرضا، تهران: نشر سخن.
مقدم، مریم و ضرابی مقدم، زینب (1396). بررسی هوش غیر کلامی در دانش‌آموزان مبتلا به اختلالات یادگیری و دانش‌آموزان عادی سنین 7 تا 10 سال شهر مشهد. کنفرانس بینالمللی روانشناسی، مشاوره، تعلیم و تربیت، مشهد.
میرزاخانی، نوید؛ پورجبار، نسیم؛ رضایی، مهدی؛ دیباج نیا، پروین و اکبرزاده باغبان، علیرضا (1395). بررسی تأثیر بازی ساختار یافته بر عملکرد اجرایی دانش‌آموزان اتیسم با عملکرد بالا 5 – 12 سال. دوماهنامه علمی - پژوهشی طب توانبخشی، 5(3)، 35-47.
یعقوبی، حسن؛ واقف، لادن و عبادی، معصومه (۱۳۹۵). بررسی کارکردهای اجرایی در دانش‌آموزان با اختلالات یادگیری، سومین همایش ملی راهکارهای توسعه و ترویج علوم تربیتی روانشناسی، مشاوره و آموزش در ایران.
References
Alloway, T.P.& Ledwon,F. (2014).working memory and sentence veal in childre.Internation Jornal of Educational research,65,1-8
Alloway, T. P., Alloway, R. G. (2014). Investigating the predictive roles of working memory and IQ in academic attainment. Journal of Experimental Child Psychology 106, 2–20
American psychiatric Association. (2017). Diagnostic and statistical Manual Disorders. DSM - Fifth Edition.
Axelrod, V.; Rees, G.; Lavidor, M.; Bar, M. (2015). Increasing propensity to mind-wander with transcranial direct current stimulation. Proc. National Academy of Sciences, 112, 3314–3319
Baddeley, A. (2013). Exploring the central executive. The quarterly journal of experimental psychology section, 49(1), 5-28
Barkley, R.A. (2012). Barkley Deficits in Executive functioning scale children and adolescents (BDEFS-CA). NEW York: Guilford Press
Barkley, R. A. (1997). ADHD and the nature of self-control. New York: Guilford.
Bardi, L.; Kanai, R.; Mapelli, D.; Walsh, V. (2013). Direct current stimulation (tDCS) reveals parietal asymmetry in local/global and salience-based selection. Cortex, 49, 850–860.
Cherrier, S. Le-Roux, P.Y. Marie Gerard, F. (2020). Impact of a neuroscience intervention (NeuroStratE) on the school performance of high school students: Academic achievement, self-knowledge and autonomy through a metacognitive approach. Trends in Neuroscience and Education, 18, 100-125
D´Amico, A. Guarnera, M. (2015). Exploring working memory in children with low arithmetical achievement. Learning & Individual Differences, 15, 189-202.
Demirel, M. Derman, I. & Karagedik, E. (2015). A Study on the Relationship between Reflective Thinking Skills towards Problem Solving and Attitudes towards Mathematics. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 197, 2086-2096.
Fernanda Ochoa Cardona, M. & Quintanar Rojas, L. (2018). Effects of Neuropsychological Intervention in a Child with Functional Deficit in Programming and Control. The Fifth International Luria Memorial Congress
Feesera M, Prehn K, Kazzer P, Mungee A, Bajbouj M. (2014). Transcranial direct current stimulation enhances cognitive control during emotion regulation. Brain Stimulation, 7(1): 105-12
Filmer, H.L.; Dux, P.E.; Mattingley, J.B. (2018). Applications of transcranial direct current stimulation for understanding brain function. Trends Neurosci. 37, 742–753
Fulbright, R. K. Jenner, A. R. Mencl, W. E. Pugh, K. R. Shaywitz, B. A. Shaywitz, S. E. Jack, M. Fletcher. Lynn, S. Fuchs. and Marcia, A. Barnes. (2014). Learning Disabilities From Identification to Intervention. New York:A Division of Guilford
Fletcher, J. M. & Grigorenko, E. L. (2017). Neuropsychology of Learning Disabilities: The Past and the Future. Journal of the International Neuropsychological Society: JINS, 23(9-10), 930–940. https://doi.org/10.1017/S1355617717001084
Flöel, A. (2014). tDCS-enhanced motor and cognitive function in neurological diseases. Neuroimage, 85, 934-947
Geary, D.C. (2013). Eerly foundations for mathematics Learning and their relations to learning disabilities. Current Directions in Psychological Science, 22(1),23-27.
Geary, D.C. (2010). Mathematical disabilities: Reflections on cognitive, neuropsychological, and genetic components. Learning and Individual Differences, 20(2), 130-133
Geary, D.C.; Hoard, M.K.; Nugent, L. & Bailey, D.H. (2012). Mathematical cognition deficits in children Learning disabilities and persistent Low achievement: A five – year prospective study. Journal of Educational Psychology.104(1),206- 223
Hall, T. E. Hughes, C. A. Filbert, M. (2015). Computer assisted instruction in reading for student with learning disabilities: a research synthesis. Education and Treatment Children, 32, 173-193
Holmes, J., Woolgar, F., Hampshire, A., & Gathercole, S. E. (2019). Are working memory training effects paradigm-specific?. Frontiers in psychology, 10, 1103.
Korkman, M. & Hakkinen-Rihu, P. (2010). A new classification of diamond clinic-referred children. Journal of Abnormal Children Psychology, 11(18), 29-45.
Korkman, M. (1988). NEPSY. A proposed neuropsychological test battery for young developmentally disabled children: Theory and evaluation. Academic dissertation. University of Helsinki
Meltzer, L. (2017). Executive function in education: From theory to practice. New York: Guilford Press
Ngang, T. K. Nair, S. & Prachak, B. (2014). Developing instruments to measure thinking skills and problem solving skills among Malaysian primary school pupils. Procedia-Social and Behavioral Sciences,116, 3760-3764.
Polania, R., Kuo, M. F., & Nitsche, M. A. (2021). Physiology of Transcranial Direct and Alternating Current Stimulation. In Transcranial Direct Current Stimulation in Neuropsychiatric Disorders, Springer, Cham.
Rudkin, S. J., Pearson, D. G., Logie, R. H. (2007). Executive processes in visual and spatial working memory tasks. Quarterly Journal of Experimental Psychology, 60(1): 79-100
San-juan D, Morales-Quezada L, Garduño AJ, Alonso-Vanegas M, Fernández MF, López DA, et al. (2015). Transcranial direct current stimulation in epilepsy. Brain Stimul, 8(3), 455-64
Seidman, L.J. (2013). Neuropsychological functioning in people with ADHD across the lifespan. Clinical Psychology Review, 26, 466-485
Strid, K., Heimann, M., Tjus, T. (2010). Attention in cognition. Early learning international encyclopedia of education, 165-71
Thair, H.; Holloway, A.L.; Newport, R.; Smith, A.D. (2017). Transcranial direct current stimulation (tDCS): A beginner’s guide for design and implementation. Front. Neuroscience. 11, 641
Thompson, T. W., Waskom, M. L., Garel, K. L. A., Cardenas-Iniguez, C., Reynolds, G. O., Winter, R., ... & Gabrieli, J. D. (2013). Failure of working memory training to enhance cognition or intelligence. PloS one, 8(5), e63614. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 21 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 15 |
||