| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,161 |
| تعداد مقالات | 17,501 |
| تعداد مشاهده مقاله | 51,824,321 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 27,748,140 |
راهکارهای قرآنی و روایی ایجاد تعادل بین تبری با مفهوم مدارا در جوامع چند فرهنگی | ||
| پژوهشنامه کلام تطبیقی شیعه | ||
| مقاله 12، دوره 6، شماره 10، فروردین 1404 اصل مقاله (1.31 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/jcst.2025.86883.1239 | ||
| نویسندگان | ||
| علی غضنفری* 1؛ مریم حسینی2 | ||
| 1دانشیار گروه آموزشی علوم قرآن و حدیث. دانشگاه علوم و معارف قرآن تهران. ایران | ||
| 2دانش‌پژوه سطح 4، رشته تفسیر تطبیقی، مؤسسه آموزش علوم اسلامی کوثر، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| یکی از آموزه‌های اسلام «تبری» یعنی دشمنی با دشمنان خدا و اهل باطل است که به‌عنوان رکن اساسی ایمان، هویت دینی مسلمانان را شکل می‌دهد و در منظومه اعتقادی اسلام از جایگاهی ویژه برخوردار است. از سوی دیگر در اسلام بر «مدارا» به معنای تحمل و احترام به عقاید گوناگون و انعطاف‌پذیری در تعامل با دیگران تأکید شده است. هرگونه سوءبرداشت از این مفاهیم به‌ویژه در جوامعی که از تکثر فرهنگی، دینی و قومی برخوردار هستند می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری را در بر داشته باشد. ازجمله‌ی این مشکلات می‌توان به خشونت‌های اجتماعی و همچنین مخدوش شدن انسجام اجتماعی اشاره کرد. در چنین موقعیتی چگونه می‌توان با حفظ آموزه «تبری» به‌گونه‌ای عمل کرد که عقاید مخالفان را تاب آورد؟ قرآن و روایات چه راهکار‌هایی برای ایجاد تعادل میان این مفاهیم در جوامع چند فرهنگی ارائه می‌دهند؟ این پژوهش به روش تحلیلی _ توصیفی و مبتنی بر روش تحلیلِ محتوای آیات و روایات در پی پاسخ به همین سؤالات است. دستاورد این پژوهش نشان می‌دهد در آموزه‌های قرآنی و روایی راهکارهای کاربردیِ مناسبی، برای برقراری این توازن وجود دارد. به نظر می‌رسد شناخت صحیحِ این مفاهیم به همراه تبیین جایگاه و رابطه و محدوده هر یک، بشردوستی، جدال احسن، احترام به عقاید دشمنان، پذیرش تنوع و اختلاف، رعایت حقوق دیگران و... ازجمله راهکارهای مؤثر در ایجاد وحدت اجتماعی باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تبری؛ مدارا؛ جوامع چند فرهنگی؛ همزیستی مسالمت‌آمیز | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم
نهج‌البلاغه
ابن ابی الحدید معتزلی. (1404 ق). شرح نهج‌البلاغه، محقق: محمد ابوالفضل ابراهیم، قم، نشر مکتبه آیه الله مرعشی نجفی.
ابن بابویه، محمد بن على. (1376 ش). الأمالی (للصدوق)، تهران، نشر کتابچی.
ابن بابویه، محمد بن على. (1378 ق). عیون أخبار الرضا علیه السلام، تهران، نشر جهان.
ابن حنبل، احمد بن محمد. (1416 ق). مسند الإمام أحمد بن حنبل، محقق: عادل مرشد، بیروت، نشر الرساله.
ابن شعبه حرانى، حسن بن على. (1363 ق). تحف العقول، محقق: غفارى، على اکبر، قم، جامعه مدرسین.
ابن منظور، محمد بن مکرم. (1414 ق). لسان العرب، چاپ سوم، بیروت، دارصادر.
ابن‌بابویه، محمد بن على. (1413 ق). من لا یحضره الفقیه، قم، انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ابنعاشور، محمدطاهر. (1420 ق).تفسیر التحریر و التنویر المعروف بتفسیر ابن عاشور، چاپ اول، بیروت، مؤسسة التاریخ العربی.
ابنکثیر، اسماعیل بن عمر. (1419 ق). تفسیر القرآن العظیم (ابن کثیر)، چاپ اول، محقق: شمسالدین، محمدحسین، بیروت، دار الکتب العلمیة.
بهشتی علی‌رضا. (1383 ش). چند فرهنگی و جهان آینده، فصلنامه فرهنگ و پژوهش، شماره 128.
پاینده، ابو القاسم. (1382 ش). نهج الفصاحة، چاپ چهارم، تهران، نشر دنیاى دانش.
جوهری، اسماعیل بن حماد. (1404 ق). الصحاح تاج اللغه و صحاح العربیه، بیروت: دارالعلم للملایین.
حسینی دشتی، سید مصطفی. (1363 ش). معارف و معاریف، قم، انتشارات اسماعیلیان.
حویزى، عبدعلى بن جمعه. (1415 ق). تفسیر نور الثقلین، چاپ چهارم، قم، اسماعیلیان.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1412 ق). مفردات فی غریب‌القران، تحقیق: صفوان عدنان، چاپ ششم، دمشق، دارالعلم دارالشامیه.
رضا، محمد رشید. (1414 ق). تفسیر القرآن الحکیم الشهیر بتفسیر المنار، چاپ اول، بیروت، دار المعرفة.
زمخشری، محمود بن عمر. (1386 ش). مقدمه الادب، چاپ اول، تهران، مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران.
شریف رضی، محمد بن حسین. (1414 ق). نهج البلاغه، محقق: عزیزالله عطاری، چاپ اول، قم، مؤسسه نهج البلاغه.
شکوری، ابوالفضل. (1394 ش). فقه سیاسی اسلام، چاپ اول، نشر نورا.
شیخ حر عاملى، محمد بن حسن. (1409 ق). وسائل الشیعة، قم، مؤسسة آل البیت علیهم السلام.
صفی‌پور، عبدالرحیم. (1430 ق؛ 1388 ش)، منتهی الارب فی الغه العرب، تهران، انتشارات کتابخانه سنایی.
طباطبایى، محمدحسین. (1390 ق). المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ دوم، لبنان- بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
طباطبایی، محمد حسین. (1366 ش). ترجمه تفسیر المیزان، مترجم: محمدباقر موسوی همدانی، چاپ سوم، تهران.
طبرسى، فضل بن حسن. (1372 ش). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، چاپ سوم، تهران، نشر ناصر خسرو.
طبرسى، فضل بن حسن. (1412 ق). تفسیر جوامع الجامع، چاپ اول، قم، حوزه علمیه قم، مرکز مدیریت.
طوسى، محمد بن حسن. (بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن، چاپ اول، لبنان- بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
طیب، سید عبدالحسین. (1378 ش). اطیب البیان فی تفسیر القرآن، چاپ دوم، تهران، انتشارات اسلام.
فیض کاشانى، محمد بن شاه مرتضى. (1415 ق). تفسیر الصافی، چاپ دوم، تهران، مکتبة الصدر.
فیض کاشانی، ملأ محسن. (1383 ق). المحجة البیضاء فی تهذیب الاحیاء، محقق: علی اکبر غفاری، انتشارات اسلامی جامعه مدرسین.
فیومی، احمد بن علی المقری. (1414 ق). المصباح المنیر فی غریب شرح الکبیر، قم، منشورات دارالهجره.
قرشى بنابى، علىاکبر. (1375 ش). تفسیر احسن الحدیث، چاپ دوم، تهران، بنیاد بعثت، مرکز چاپ و نشر.
قمى مشهدى، محمد بن محمدرضا. (1368 ش). تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، چاپ اول، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى.
قمی، علی بن ابراهیم. (1367 ش). تفسیر القمی، قم: دارالکتاب.
کبیر مدنی شیرازی، سید على خان بن احمد. (1409 ق). ریاض السالکین فی شرح صحیفة سیّد الساجدین، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
کلینى، محمد بن یعقوب. (1363 ش). أصول الکافی، مترجم: مصطفوى، سید جواد، تهران، کتاب فروشى علمیه اسلامیه.
کاتک، کانراد فیلیپ. (1386). انسان‌شناسی، کشف تفاوت‌های انسانی، مترجم ثلاثی محسن، تهران. انتشارات علمی.
کلینی، محمد بن یعقوب. (1407 ق). الکافی (ط- الإسلامیة)، محقق: غفارى على اکبر و آخوندى، محمد، تهران، دار الکتب الإسلامیة.
کیت نش. (1382). جامعه شناسی سیاسی معاصر، مترجم: محمد تقی دلفروز، تهران، نشر کویر.
لیثى واسطى، على بن محمد. (1376 ش). عیون الحکم و المواعظ (للیثی)، محقق: حسنى بیرجندى، حسین، قم، دار الحدیث.
مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى. (1403 ق). بحار الأنوار (ط- بیروت)، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
مطهری، مرتضی. (1372 ش). مجموعه آثار، چاپ دوم، قم، انتشارات صدرا.
مطهری، مرتضی. (1388 ش). ولاء‌ها و ولایت‌ها، چاپ 24، تهران، انتشارات صدرا.
معین، محمد. (1364). فرهنگ فارسی، چاپ هفتم، تهران، امیرکبیر.
مکارم شیرازى، ناصر. (1371 ش). تفسیر نمونه، چاپ دهم، تهران، نشر دار الکتب الإسلامیة.
میبدی، احمد بن ابی سعد رشید الدین. (1371 ش). کشف الأسرار و عده الأبرار، تهران، انتشارات امیر کبیر.
نورى، حسین بن محمد تقى. (1408 ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم، مؤسسة آل البیت علیهم السلام.
الیمنی الصنعانی، محمد بن إسماعیل الأمیر. (1418 ق). سبل السلام شرح بلوغ المرام، تحقیق: عصام الصبابطی - عماد السید القاهرة، مصر، دارالحدیث. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 469 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 33 |
||