دانشگاه علامه طباطبایی

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات60
تعداد شماره‌ها2,180
تعداد مقالات17,675
تعداد مشاهده مقاله54,125,602
تعداد دریافت فایل اصل مقاله28,388,953
شاکر اشتیجه, محمد حسین. (1404). ضابطه‌‌ی مساحت در قصاص در پرتو اصل تناسب مجازات با میزان مسئولیت. سامانه مدیریت نشریات علمی, 13(50), 43-72. doi: 10.22054/jclr.2025.73732.2584
محمد حسین شاکر اشتیجه. "ضابطه‌‌ی مساحت در قصاص در پرتو اصل تناسب مجازات با میزان مسئولیت". سامانه مدیریت نشریات علمی, 13, 50, 1404, 43-72. doi: 10.22054/jclr.2025.73732.2584
شاکر اشتیجه, محمد حسین. (1404). 'ضابطه‌‌ی مساحت در قصاص در پرتو اصل تناسب مجازات با میزان مسئولیت', سامانه مدیریت نشریات علمی, 13(50), pp. 43-72. doi: 10.22054/jclr.2025.73732.2584
شاکر اشتیجه, محمد حسین. ضابطه‌‌ی مساحت در قصاص در پرتو اصل تناسب مجازات با میزان مسئولیت. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1404; 13(50): 43-72. doi: 10.22054/jclr.2025.73732.2584

ضابطه‌‌ی مساحت در قصاص در پرتو اصل تناسب مجازات با میزان مسئولیت

فصلنامه پژوهش حقوق کیفری
مقاله 2، دوره 13، شماره 50، فروردین 1404، صفحه 43-72    اصل مقاله (1.94 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/jclr.2025.73732.2584
نویسنده
محمد حسین شاکر اشتیجه*
دانش‌‌آموخته‌‌ی دکتری حقوق جزا و جرم‌‌شناسی، گروه حقوق، دانشگاه آیت‌‌االله حائری ره، میبد، ایران.
چکیده
مطابق ماده‌‌ی 394 ق.م.ا. اگر طول عضو مورد قصاص، کمتر از طول عضو آسیب‌دیده در مجنی‌علیه باشد، ضمن منع سرایت قصاص به عضو دیگر، حکم به پرداخت دیه نسبت به مازاد جنایت شده و مجنی‌علیه شاخصی برای تعیین میزان مجازات در اجرای قصاص است. اما مقنن میزان در عمق جنایت را، صدق عنوان جنایت در عضو مورد قصاص جانی دانسته است. مقنن با برخوردی دوگانه به تکه‌تکه کردن ضابطه‌‌ی مساحت پرداخته و جانی را به عنوان شاخصی برای تعیین عمق بر اساس صدق عنوان جنایت و مجنی‌علیه را به عنوان شاخصی برای تعیین طول و عرض دانسته است. در حالی که اصل تناسب مجازات با میزان مسئولیت جانی، حکم به ضرورت تعیین جانی به عنوان شاخص واحد در تمامی ابعاد عمق و طول و عرض برای رعایت مماثلت در اجرای قصاص داده به این‌‌گونه که ابتدا تناسب جنایت واقع شده بر مجنی‌علیه به نسبت کل عضو سنجیده و به همین نسبت اقدام به اجرای قصاص در جانی می‌شود. علاوه بر اینکه قصاص دست 50 سانتی‌متری در مقابل دست 30 سانتی‌متری، بلاعوض صورت می‌گیرد. پژوهش حاضر، حکم ماده‌‌ی 394 ق.م.ا. را مخالف مبانی فقهی و حقوقی دانسته، آن را تهجم بر اموال جانی می‌داند و پیشنهاد تغییر ماده‌‌ی 394 ق.م.ا. را دارد.
کلیدواژه‌ها
ضابطه‌‌ی مساحت؛ اصل تناسب مجازات با مسئولیت؛ قصاص
مراجع
  • اصفهانى، مجلسى اول، محمد تقى (1400 ه‍ ق). یک دوره فقه کامل فارسى، در یک جلد، مؤسسه و انتشارات فراهانى، تهران، ایران.
  • امینی، اعظم (1395 ش). «بازاندیشی رابطه‌‌ی انصاف و حقوق». فصلنامه‌‌ی پژوهش حقوق خصوصی، 5 (16)، 31-56.
  • انوری، حسن (1381 ش). فرهنگ بزرگ سخن. تهران، سخن.
  • آموزگار، حبیب الله (1352 ش). فرهنگ آموزگار. تهران، کانون معرفت.
  • جعفری تبریزی، محمد تقی (1370 ش). حقوق جهانی بشر از دیدگاه اسلام و غرب. تهران، انتشارات دفتر خدمات حقوق بین الملل جمهوری اسلامی ایران.
  • رحیمی نژاد، اسماعیل (1387 ش). کرامت انسانی در حقوق کیفری. تهران، میزان.
  • سیاح، احمد (بی‌تا). فرهنگ دانشگاهی ترجمه‌‌ی المنجد الابجدی. تهران، فرحان.
  • عمید، حسن (1342 ش). فرهنگ عمید. تهران، مؤسسه‌‌ی انتشارات امیر کبیر.
  • قربان‌نیا، ناصر (1377 ش). فلسفه‌‌ی مجازات. نقد و نظر، 4 (3 و 4)، 417-448.
  • قماشی، سعید (1393 ش). کرامت انسانی و نقش آن در جرم انگاری، تهران، میزان.
  • قماشی، سعید (1394 ش). «کرامت انسانی، راهبرد استنباط احکام شریعت». فقه و مبانی حقوق اسلامی، 48 (1).
  • مرکز اطلاعات و مدارک اسلامى (1389 ش). فرهنگ‌‌نامه‌‌ی اصول فقه. قم، مرکز اطلاعات و مدارک اسلامى.
  • مشیری، مهشید (1374 ش). فرهنگ زبان فارسی. تهران، سروش.
  • معین، محمد (1385 ش). فرهنگ فارسی معین. تهران، نامن.
  • ولیدی، محمد صالح (1382). حقوق جزا، مسئولیت کیفری. تهران، سپهر.
عربی

  • ابن منظور، ابوالفضل، جمال الدین، محمد بن مکرم (1414 ق). لسان العرب. بیروت-لبنان، دار الفکر للطباعه و النشر و التوزیع، دار صادر.
  • اردبیلى، احمد بن محمد (1403 ه‍ ق). مجمع الفائده و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، 14 جلد، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه‌‌ی مدرسین حوزه‌‌ی علمیه قم، قم، ایران.
  • اصفهانى، فاضل هندى، محمد بن حسن (1416 ه‍ ق). کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، 11 جلد، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه‌‌ی مدرسین حوزه‌‌ی علمیه قم، قم، ایران.
  • انصارى، مرتضى بن محمد امین (1416 ق). فرائد الاُصول. قم، مؤسسه‌‌ی النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین بقم‏.
  • آبى، فاضل، حسن بن ابى طالب یوسفى (1417 ه‍ ق). کشف الرموز فی شرح مختصر النافع، 2 جلد، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه‌‌ی مدرسین حوزه‌‌ی علمیه قم، قم، ایران.
  • حلّى، شمس الدین محمد بن شجاع القطّان (1424 ه‍ ق). معالم الدین فی فقه آل یاسین، دو جلد، مؤسسه‌‌ی امام صادق علیه السلام، قم، ایران.
  • حلّى، علامه، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى (1420 ه‍ ق). تحریر الأحکام الشرعیه على مذهب الإمامیه (ط - الحدیثة)، 6 جلد، مؤسسه‌‌ی امام صادق علیه السلام، قم، ایران.
  • خویى، سید ابو القاسم موسوى (1422 ه‍ ق). مبانی تکمله المنهاج، 2 جلد، مؤسسه‌‌ی إحیاء آثار الإمام الخوئی ره، قم، ایران.
  • راغب، اصفهانى، حسین بن محمد (1412 ق). مفردات ألفاظ القرآن. لبنان-سوریه، دار العلم، الدار الشامیه.
  • شهید اول، عاملی، محمد بن مکى (1410 ه‍ ق). اللمعه الدمشقیه فی فقه الإمامیه، در یک جلد، دار التراث، الدار الإسلامیه، بیروت، لبنان.
  • شهید ثانى، عاملی، زین الدین بن على (1413 ه‍ ق). مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، 15 جلد، مؤسسه‌‌ی المعارف الإسلامیه، قم، ایران.
  • عاملى، حرّ، محمد بن حسن ‌(1409 ق). تفصیل وسائل الشیعه إلى تحصیل مسائل الشریعه‌. قم، مؤسسه‌‌ی آل البیت علیهم السلام‌.
  • عاملى، سید محمد حسین ترحینى (1427 ه‍ ق). الزبده الفقهیه فی شرح الروضه البهیه، 9 جلد، دار الفقه للطباعه و النشر، قم، ایران.
  • فخر المحققین، حلی، محمد بن حسن بن یوسف (1387 ه‍ ق). إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، 4 جلد، مؤسسه‌‌ی اسماعیلیان، قم، ایران.
  • فیومى، احمد بن محمد مقرى (بی‌تا). المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی. قم، منشورات دار الرضی.
  • لنکرانى، محمد فاضل موحدى (1421 ه‍ ق). تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله - القصاص، در یک جلد، مرکز فقهى ائمه‌‌ی اطهار علیهم السلام، قم، ایران.
  • محقق حلی، نجم الدین، جعفر بن حسن (1408 ه‍ ق). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، 4 جلد، مؤسسه‌‌ی اسماعیلیان، قم، ایران.
  • نجفى، صاحب الجواهر، محمد حسن (1404 ه‍ ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، 43 جلد، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، لبنان.
  • واسطى، زبیدى، حنفى، محب الدین، سید محمد مرتضى حسینى (1414 ق). تاج العروس من جواهر القاموس. بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 2,655
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 393


login