| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,180 |
| تعداد مقالات | 17,660 |
| تعداد مشاهده مقاله | 53,820,648 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,343,886 |
مناسبات میان دولت، عدالت اجتماعی و آزادی‌های اولیه؛ درنگی در بنیاد فقهی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران | ||
| دولت پژوهی | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 13 مهر 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/tssq.2025.81896.1560 | ||
| نویسندگان | ||
| احمد فرشادیان1؛ مصطفی زالی* 2 | ||
| 1گروه حقوق عمومی و بین الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران | ||
| 2گروه فلسفه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| عدالت اجتماعی در خوانش معاصر به معنای الزام دولت به تضمین دسترسی همگان به حد مشخصی از امکانات است. نظریه‌های مختلف عدالت اجتماعی در این دریافت مشترک‌اند که شناسایی چنین تعهدی برای دولت با به رسمیت شناختن حقی برای مداخله در حقوق و آزادی‌های اولیه همراه است؛ به نحوی که عدم پذیرش مداخله دولت در آزادی‌ها، سرانجام به نفی سیاست‌های بازتوزیعیِ عدالت‌محور می‌انجامد. به هرروی، دولت برای تحقق عدالت اجتماعی ناگزیر به تحدید حقوق و آزادی‌های اولیه و به طور خاص مالکیت خواهد بود. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز در خلال اصول مختلف خود از یک سو عدالت اجتماعی را مقصد کلان خود برشمرده و از دیگر سو، حقوق و آزادی‌های اولیه را به صورت حداکثری تضمین نموده است. بدین ترتیب، بررسی «تزاحم میان تحقق عدالت اجتماعی با تضمین حداکثری حقوق و آزادی‌های اولیه مشروع» مسئله پژوهش حاضر را سامان می‌بخشد. این نوشتار می‌کوشد تا با روشی توصیفی-تحلیلی و با رجوع به مبانی کلامی-فقهی قانون اساسی، عامل مشروعیت و ضابطه‌ای برای حل مسئله مذکور بیابد و به این پرسش پاسخ دهد که «آیا دولت می‌تواند حقوق و آزادی‌های اولیه مشروع را به نفع عدالت محدود نماید؟». سرانجام نتایج پژوهش حاکی از آن است که مبتنی بر تقدّم خیر و مصلحت عمومی بر نفع شخصی و نیز شناسایی عدالت اجتماعی به‌مثابه ضابطه مفهومی و یکی از ملاک‌های تشخیص مصلحت عمومی، می‌توان از تقدم عدالت بر حقوق و آزادی‌ها سخن گفت. در این میان، ولایت مطلقه فقیه به‌مثابه عاملی برای مشروعیت گذار از وضع بی‌عدالتی به جامعه‌ای عادلانه نقش ایفا می‌کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عدالت اجتماعی در قانون اساسی؛ خیر عمومی و نفع شخصی؛ تقدم عدالت بر آزادی؛ نسبت آزادی و برابری؛ مداخله دولت در بازار | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 201 |
||