| تعداد نشریات | 61 |
| تعداد شمارهها | 2,223 |
| تعداد مقالات | 18,080 |
| تعداد مشاهده مقاله | 55,803,382 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,994,566 |
سلوک دیجیتال: بازخوانی مفهوم خلوت و فنا در عصر شبکه های اجتماعی | ||
| مطالعات رسانههای نوین | ||
| مقاله 2، دوره 11، شماره 42، تیر 1404، صفحه 59-27 اصل مقاله (1.31 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/nms.2025.89384.1927 | ||
| نویسندگان | ||
| فیروز فاضلی* 1؛ رکسانا شمسائی2 | ||
| 1دانشیار ، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عرفانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران | ||
| چکیده | ||
| ظهور و گسترش شبکههای اجتماعی، صورتهای سنتی خلوت و فنا را که ریشه در سلوک عرفانی و تجربه معنوی انسان داشت، دستخوش تحول بنیادین کرده است. در این پژوهش با رویکرد تحلیلی تفسیری و با اتکای بر مبانی عرفان اسلامی و فلسفه تکنولوژی، تلاش شده است نسبت میان حضور دیجیتال و خلوت درونی انسان معاصر بررسی شود تا امکان بازشناسی سلوک معنوی در بافت شبکهای فراهم شود. روش مطالعه مبتنی بر تحلیل مفهومی و تطبیقیِ متنهای عرفانی و گفتمانهای ارتباطی معاصر است. یافتهها نشان میدهد که در زیست دیجیتال، خلوت از انزوا به «خلوت دادهای» و فنا از «فنا فیالله» به «فنا در اتصال» تغییر معنا یافته است؛ بهگونهای که فرد در مواجهه با سیلان اطلاعات، نوعی ریاضت دادهمحور و خویشتنداری ارتباطی را تجربه میکند. جمعبندی پژوهش بیانگر آن است که سلوک دیجیتال میتواند بهمنزلهی الگویی برای بازتعریف معنویت در عصر شبکهها تعبیر شود؛ الگویی که میراث اخلاق خلوت و فنا را از سنت عرفانی به زیست جهانی متصل منتقل میکند و افق تازهای برای تربیت رسانهای و زیست معنوی انسان مدرن میگشاید. | ||
| کلیدواژهها | ||
| سلوک دیجیتال؛ خلوت؛ فنا؛ شبکههای اجتماعی؛ معنویت معاصر؛ فرهنگ مجازی | ||
| مراجع | ||
|
منابع
افخمی ستوده، مرضیه. (۱۴۰۴). پرتوی از عرفان و تصوف در اشعار منقبتی قرنهای هشتم و نهم هجری. مطالعات ادبیات شیعی، ۲ (۵)، ۱۷۳–۲۰۹.
ایزدپناهی، ع.، پرهیزکاری، م.، و سیدصادقی، س. م. (۱۴۰۳). بررسی و مقایسه ابعاد و مؤلفههای تزکیهنفس و تربیت انسان در دیوان غزلیات شمس مولانا جلالالدین محمد بلخی با آرای امام محمد غزالی، ابنعربی و ملاحمد نراقی. گنجینهزبان و ادبیات فارسی، ۲ (۲)، ۲۴۱–۲۵۶، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر.
خانیکی، هادی و خجیر، یوسف. (۱۳۹۸). ظرفیتها و چالشهای شبکههای اجتماعی مجازی برای جامعه مدنی ایران. مطالعات رسانههای نوین، ۵ (۱۷).
روحانینژاد، ح. (۱۳۸۸). حقیقت و مراحل سلوک. پژوهشنامه اخلاق، ۲ (۶، زمستان)، ۱۱۲–۱۵۰. پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
ریتر، هـ. (۱۳۷۹). دریای جان (ترجمۀ مهرآفاق بیبردی، چاپ دوم). مشهد: الهادی.
زمانه قدیم، نوید، خسروی، حسن و افشاری، مریم. (۱۴۰۰). چالشهای زیست فناوری از منظر حق بر دانستن. حقوق پزشکی، ۱۵ (۵۶).
طارمی، اصغر و فیاض، مهدی. (۱۴۰۱). تحلیل جایگاه محیطزیست در عرفان اسلامی (بر اساس آثار برجستۀ شعر عرفانی فارسی). سبکشناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، ۱۵ (۷۸)، ۲۰۱–۲۲۱.
ظفرنوایی، خسرو. (۱۳۸۹). خلوت در عرفان اسلامی. ادیان و عرفان (عرفان اسلامی)، ۷ (۲۵)، ۱۰۷–۱۲۰.
سجادی، س. ا. (۱۳۸۸). قرآن و بازتاب تربیتی روابط چهارگانه انسان. پژوهشهای قرآنی، ۱۵ (۶۰)، ۹۰–۱۳۹.
شریعتنیا، ز.، مهدیپور، ح؛ و رودگر، م. (۱۴۰۴). بازخوانی مفهوم «سلوک» در بستر علوم انسانی. مجله جامعهپژوهی فرهنگی، ۱۶ (۲)، ۱۷۷–۲۰۰. رتبه ب، ISC.
غزالی، م. (۱۳۷۷). احیاء علومالدین. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
غزازانی، ا. (۱۳۹۵). رابطه انسان و خدا از دیدگاه مارتین بوبر. فصلنامه اسفار، ۲ (۴)، ۳۱–۴۹.
غلامرضایی، ج؛ و سلطانی، س. ز. (۱۴۰۳). بازخوانی لزوم شناخت و کارکردهای استاد اخلاق در تربیت سلوکی. پژوهشنامه عرفان، ۳۰ (بهار و تابستان)، ۱۱۴–۱۳۱. رتبه ب، ISC.
کمریراد، ح.، برزویی، ر.، الهامی، ش.، و علوی، ر. (۱۴۰۲). بررسی شکلگیری سلامت اجتماعی انسان در ارتباط با خود و دیگران. سبک زندگی اسلامی، ۷، ۳۸۲–۳۹۳.
فرقانی، محمدمهدی و مهاجری، ربابه. (۱۳۹۶). رابطه بین میزان استفاده از شبکههای اجتماعی مجازی و تغییر در سبک زندگی جوانان. فصلنامه مطالعات رسانههای نوین، سال چهارم، شماره ۱۳، بهار ۱۳۹۷، ۲۵۹‑۲۹۲.
فنایی اشکوری، محمد. (۱۳۹۰). فلسفه عرفان عملی. حکمت اسراء، ۳ (۹)، پاییز، ۱۰۷–۱۳۴.
موسوی، آرش و الستی، کیوان. (۱۳۹۵). شبکههای اجتماعی و خلوت انسانی. راهبرد فرهنگ، ۹ (۳۴).
محمدی، جمال؛ خالقپناه، کمال؛ و غلامی، الهه. (۱۳۹۵). تجربه مصرف شبکههای اجتماعی (موردمطالعه: شبکه اجتماعی «بیتاک»). فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، دوره نهم، شماره ۴، زمستان ۱۳۹۵، ۵۹‑۸۸.
موحدی اصل، محسن و دیرباز، عسکر. (۱۳۹۸). بررسی مسئله جعل در فلسفه و عرفان بر اساس دیدگاه صدرالمتألهین و امام خمینی (ره) و علامه حسنزاده آملی. حکمت عرفانی، ۹ (۱، پیاپی ۱۶)
نصری، ا. (۱۳۸۴). زیباییگرایی در ادبیات عرفانی (از قرن ششم تا هشتم هجری). نامه پارسی، سال دهم، شماره دوم، ۵۱–۶۵.
References
Borgmann, A. (1984). Technology and the character of contemporary life: A philosophical inquiry. University of Chicago Press.
Verbeek, P.-P. (2011). Moralizing technology: Understanding and designing the morality of things. University of Chicago Press.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 61 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 45 |
||