| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شمارهها | 2,201 |
| تعداد مقالات | 17,932 |
| تعداد مشاهده مقاله | 54,975,405 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,772,402 |
تحلیل انتقادی جبری بودن منشأ اراده از دیدگاه علامه جعفری(ره) | ||
| حکمت و فلسفه | ||
| مقاله 6، دوره 21، شماره 83، مهر 1404، صفحه 157-183 اصل مقاله (985.66 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/wph.2025.84395.2285 | ||
| نویسندگان | ||
| حامده راستایی1؛ نیره کاظمی* 2 | ||
| 1استادیار موسسه آموزش عالی آل طه، تهران، ایران | ||
| 2محقق | ||
| چکیده | ||
| جبر و اختیار یکی از موضوعات دراز دامن در تاریخ تفکر بشر است. برای حل مسئله اختیار انسان، اراده به عنوان یکی از مبانی اصلی فعل اختیاری مورد توجه فلاسفه بوده است. فلاسفهای همچون ابنسینا و ملاصدرا با رد تسلسل در مبانی فعل اختیاری، اراده را از مبانی فعل اختیاری و از اموری میدانند که خود مضطر و مجبور است و با اینحال انسان را به سبب داشتن اراده ولو ارادهای مضطر، مختار میدانند. علامه جعفری از جمله متفکرینی است که با دقتهای روانشناسی و انسان شناسی خود، با تفکیک امور ارادی و انواع ارادههای انسان، عامل مهم و اصلی در اراده را تسلط «من» یا «ذات انسان» دانسته است. مشکل مضطر بودن اراده انسان در تحلیلهای علامه جعفری و بیان نقش من یا ذات انسان در حصول اراده، به نحو مطلوبی تبیین شده است، من یا ذات انسانی با افزایش علم و آگاهی، قدرت و تسلط بیشتری یافته، در نتیجه تأثیر عوامل جبری کم و عاملیتِ انسان در افعال بیشتر خواهد شد. همچنین در نگاهی دیگر، ایشان با طرح حیات معقول برای انسان، خواستنِ انسان را در سطحی فراتر از خواهشهای طبیعی و جبری و در سایه عقلانیت و وجدان قرار میدهد که میتواند بعد جدیدی از اختیار را برای انسان مطرح کند. | ||
| کلیدواژهها | ||
| اختیار؛ من یا ذات؛ تسلسل اراده؛ منشأ اراده؛ حیات معقول | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3 |
||