| تعداد نشریات | 61 |
| تعداد شمارهها | 2,211 |
| تعداد مقالات | 17,984 |
| تعداد مشاهده مقاله | 55,239,047 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,908,862 |
تاثیر سالخوردگی جمعیت بر کارکرد دولت در ایران از دهه 80 تاکنون | ||
| دولت پژوهی | ||
| مقاله 2، دوره 11، شماره 42، تیر 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/tssq.2025.88575.1728 | ||
| نویسنده | ||
| الهه صادقی* | ||
| استادیار علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| امروزه سالخوردگی جمعیت بهعنوان یکی از روندهای بنیادین تحول جمعیتی به یک مسئله جهانی تبدیل شده است. در کشور ایران این پدیده با شدت و وضوح فزایندهای بروز یافته و آثار آن بهصورت فراگیر بر تمام عرصههای زندگی به ویژه عرصهی سیاست و کارکرد دولت تاثیر گذاشته است. بر این اساس پژوهش پیشرو، به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که چه تاثیری سالخوردگی جمعیت بر کارکرد دولت در ایران از دهه 80 تاکنون گذاشته است؟ برای پاسخگویی به این پرسش، از روش دلفی استفاده گردید و پژوهشگر دیدگاههای25 نفر از صاحبنظران علومسیاسی و اجتماعی را در مرحله اول به وسیله مصاحبه گردآوری نمود و سپس از دادههای بدست آمده، پرسشنامهی بستهای تهیه گردید که صاحبنظران در سه مرحله پاسخ دادند که در نهایت در مرحلهی سوم اجماع حاصل گردید. یافتهها نشان داد که از منظر صاحبنظران مهمترین پیامد سالخوردگی جمعیت بر کارکرد دولت در ایران از دهه 80 تاکنون، «افزایش وابستگی مشروعیت و حمایت سیاسی دولت به تحقق هزینهها و نیازهای سالخوردگان» بوده است (میانگین امتیاز 4.96%). همچنین، تشدید ماهیت رفاهی دولت (4.92) و گسترش گرایشهای پوپولیستی (4.88) از دیگر نتایج برجسته بودند. این یافتهها آشکار میسازد که دولت در مواجهه با فشارهای ناشی از سالخوردگی جمعیت، بیش از پیش مشروعیت سیاسی خود را در گرو توانایی تأمین منابع مالی و خدمات رفاهی و اجتماعی میبیند. ازاینرو، سالخوردگی جمعیت نه تنها موجب دگرگونی در نظام تخصیص منابع دولت گردیده، بلکه جهتگیریهای سیاسی آن را نیز به سوی الگوهای مبتنی بر سیاستهای رفاهی و گرایشهای پوپولیستی سوق داده است. | ||
| کلیدواژهها | ||
| سالخوردگی فردی؛ سالخوردگی جمعیت؛ کارکرد دولت؛ ایران | ||
| مراجع | ||
|
فارسی اسیری، شهلا (1402)، نگاهی تازه به سالمندی (نظریه تعالی سالمندی ژروترانسندنس)، تهران: انتشارات جامعهنگر اداره کل سلامت شهرداری تهران (1398)، راهنمای ارائه خدمات به سالمندان در استان تهران، چاپ همشهری باسخا، مهدی؛ یاوری، کاظم؛ صادقی، حسین و ناصری، علیرضا (1394)، تاثیر سالمندی جمعیت بر رشد اقتصادی غیر نفتی ایران، مجله دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، 2(9)، 131 پاگرد علیشاهی، فاطمه (1396)، بررسی ارتباط سالمندی جمعیت با نابرابری درآمد در ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه غیرانتفاعی-غیردولتی خاتم تبریزی، جعفرصادق؛ غریبی، فرید (1391). طراحی مدل ملی اعتباربخشی با استفاده از تکنیک دلفی، فصلنامه بیمارستان، 11(2)، 9-16 میری، ندا؛ مداح، مجید؛ راغفر، حسین (1398)، سالمندی و رشد اقتصادی، مجله سالمندی، 13(5)، 626-637 رسولی، رضا (1393). طراحی مدل تقویت ماندگاری سازمانی کارکنان دانش پایه با استفاده از فن دلفی، مشاوره شغلی و سازمانی، 6(21)، 66-94. رسولی، محمد (۱۳۹۹)، حقوق و تکریم سالمندان، تهران: انتشارات جنگل رونالد، دونالد (1396)، سالخوردگی جمعیت(زمینه ها، پیامدها و سیاست)، مترجم یعقوب فروتن، موسسه تحقیقات جمعیت زنجری، نسیبه؛ کلانتری بنادکی، سیده زهرا؛ صادقی، رسول و دلبری، احمد (1403)، آیندهپژوهی چالشها و پیشرانهای سالخوردگی جمعیت در ایران: رویکرد تحلیل سناریو، سالمند، 19(2)، 273 سترستن، ریچارد؛ آنجل، ژاکلین (1394)، دستنامه جامعهشناسی سالمندی: روندها-نظریهها، مترجم شهرزاد امیری و مرجان صفاری، تهران: دانشگاه تهران شیخی، محمد تقی (1389)، جامعه شناسی سالمندان، تهران: انتشارات حریر ضرغامی، علیرضا؛ میرزایی، محمد (1394)، سالخوردگی جمعیت ایران در چهار دهه پیشرو، مطالعات پیشرفت اسلامی-ایرانی، 3(6)، 127-140 عامری فروغ، گلناز؛ همکاران (1380)، تعاریف و نظریه های سالمندی، حیات، 7(3)، 4-13 فتحی، الهام (1398)، پدیده سالخوردگی جمعیت در ایران، مجله بررسی های آمار رسمی ایران، 30(2)، 389 فتحی، الهام (1399)، پدیده سالخوردگی جمعیت در ایران و آینده آن، تهران: پژوهشکده آمار قیصریان، اسحاق (1388)، بررسی ابعاد اجتماعی اقتصادی پدیده سالمندی در ایران، نشریه جمعیت، 69، 1-28 قانون برنامه پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (15/10/1389)، انتشارات سازمان برنامه و بودجه قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (14/12/1395)، انتشارات سازمان برنامه و بودجه کارادک، ونسان (1398)، جامعه شناسی پیری و پیرشدگی، مترجم سوسن کباری، تهران: انتشارات جامعه شناسان کلدی، علیرضا (1383)، جامعه شناسی سالمندان، تهران، انتشارات علیرضا کلدی مرادی، سمیرا، اخوان کاظمی، مسعود و ابوالفتحی، محمد (1403)، جامعه شناسی سیاسی سالخوردگی جمعیت، جامعه شناسی معاصر، 13(24)، 301-318 محبی میمندی، مهیار؛ کوششی، مجید و سوری، علی (1401)، رشد جمعیت و تغییر ساختار سنی و پیامدهای اقتصادی آن در ایران، نامه انجمن جاممعه شناسی ایران، 17(34)، 309-340 مصوبات هیئت دولت ( ۲۷ /2/1401)، اجرای همسانسازی حقوق بازنشستگان لشکری و کشوری مصوبات هیئت دولت (10/4/1402)، افزایش اعتبارات سازمان بهزیستی و کمیته امداد برای خانههای سالمندان مصوبات هیئت دولت ( 22/10/1401)، مرحله اول سند ملی سالمندان کشور نش، کنت؛ اسکات، آلن (1394)، راهنمای جامعه شناسی سیاسی، ج2، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی سیاست نیکبخت، عیسی (1395)، عوامل اجتماعی، اقتصادی مرتبط با سالمندی فعال، پایان نامه کارشناسی ارشد مددکاری اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبائی References Broniatowska, R(2017), Population ageing and inflation Journal of Population ageig, 12(1), Pp179-193 Carvalhoa. C(2016), Demographics and real interst rates: Inspecting the Mechanism. Europen Economic Review, Pp208-226 Gurr, T.R(1973), “The Revolution chang Nextus” , Comparative Politics, No5, 364 Mamun. R(2020), The relation between an ageing Population and economic growth in Bangladesh: Evidence from an endogenous growth model. Economic Analysis and Policy, Pp14-26 Hus, C.-C. (2007). Delphi Technique: Making Sence of consensus. Practical Assessment , Research & Evaluation Journal, 10-11. Linstone, H. (2002). thr Delphy method, Techniques and Applications. Melbourne: Addison Wesley Publishing Company. Miah-Md. Abdur-R(2019) Social Theories of Ageing. See Discus-Sions, stats and author profiles for the publication Sivalap. S &Jirawat, J(2014). Dose an Agein Population Diminish or Enhance Economic A suevery of Literature, meiji Journal of Political Science and Economics, 3(5), Pp1-10 United Nation, Deparment of Economic and Social Affairs, Population Division(2013), World Poulation Ageing 2013. ST/ESA/SER.A/348
Translated References into English Ameri Forough, Golnaz; et al. (2001), Definitions and theories of aging, Hayat, 7(3), 4-13[In Persian] Asiri, Shahla (2023), A New Look at Aging (Theory of Gerotranscendence Aging), Tehran: Jame’e-Negar Publications. [In Persian] Basekha, Mehdi; Yavari, Kazem; Sadeghi, Hossein and Naseri, Alireza (2015), The impact of population aging on Iran's non-oil economic growth, Journal of the Faculty of Paramedical Sciences, Tehran University of Medical Sciences, 2(9), 131. [In Persian] Cabinet approvals (2022/5/17), increasing the funds of the Welfare Organization and the Relief Committee for nursing homes. [In Persian] Cabinet approvals (2023/7/1), implementing equalization of military and civil pensioners' rights. [In Persian] Cabinet approvals (2023/1/12), the first stage of the national document for the elderly. [In Persian] Fathi, Elham (2009), The phenomenon of population aging in Iran, Journal of Official Statistics of Iran, 30(2), 389. [In Persian] Fathi, Elham (2020), The phenomenon of population aging in Iran and its future, Tehran: Statistical Research Institute. [In Persian] Gheysarian, Eshaq (2009), Study of the socio-economic dimensions of the aging phenomenon in Iran, Jamiat Journal, 69, 1-28[In Persian] Karadak, Vincent (2019), Sociology of Aging and Senility, Translated by Susan Kobari, Tehran: Sociologists' Publications. [In Persian] Kaldi, Alireza (2004), Sociology of the Elderly, Tehran, Alireza Kaldi Publications. [In Persian] Law on the Fifth Economic, Social and Cultural Development Plan (2010/12/31), Publications of the Planning and Budget Organization. [In Persian] Law on the Sixth Economic, Social and Cultural Development Plan (2017/3/4), Publications of the Planning and Budget Organization. [In Persian] Miri, Neda; Maddah, Majid; Raghfar, Hossein (2019), Aging and Economic Growth, Journal of Aging, 13(5), 626-637. [In Persian] Madani Ghahfarkhi, Saeed (2022) f. Report on the Status of Aging in Iran (2009-2016), Tehran: Saba Retirement Strategic Institute.
Moradi, Samira, Akhavan Kazemi, Masoud and Abolfathi, Mohammad (2024), Political Sociology of Population Aging, Contemporary Sociology, 13(24), 301-318. [In Persian] Mohabi Maymandi, Mahyar; Kosheshi, Majid and Souri, Ali (2022), Population Growth and Changing Age Structure and Its Economic Consequences in Iran, Letters of the Iranian Sociological Association, 17(34), 309-340. [In Persian] Nash, Kenneth; Scott, Alan (2015), Handbook of Political Sociology, Vol. 2, Tehran: Institute for Strategic Policy Studies. [In Persian] Nikbakht, Isa (2016), Social and Economic Factors Related to Active Aging, Master's Thesis in Social Work, Allameh Tabatabaei University. [In Persian] Pagerd Alishahi, Fatemeh (2017), Studying the Relationship between Population Aging and Income Inequality in Iran, Master's Thesis, Faculty of Humanities, Khatam University. [In Persian] Rasuli, Reza (2014). Designing a Model for Strengthening the Organizational Retention of Basic Knowledge Employees Using the Delphi Technique, Career and Organizational Consulting, 6(21), 66-94. [In Persian] Rasouli, Mohammad (2020), Rights and Respect for the Elderly, Tehran: Jangal Publications. [In Persian] Ronald, Donald (2017), Population Aging (Contexts, Consequences and Policy), Translated by Yaghoub Foroutan, Population Research Institute [In Persian] Straston, Richard; Angell, Jacqueline (2015), Handbook of Sociology of Aging: Trends-Theories, translated by Shahrzad Amiri and Marjan Safari, Tehran: University of Tehran. [In Persian] Sheikhi, Mohammad Taghi (2010), Sociology of the Elderly, Tehran: Harir Publications [In Persian] Tabrizi, Jafar Sadeq; Gharibi, Farid (2012). Designing a National Accreditation Model Using the Delphi Technique, Hospital Quarterly, 11(2), 9-16. [In Persian] Tehran Municipality Health Department (2019), Guide to Providing Services to the Elderly in Tehran Province, Hamshahri Publishing. [In Persian] Zanjari, Nasibeh; Kalantari-Banadaki, Seyedeh Zahra; Sadeghi, Rasoul and Delbari, Ahmad (2024), Future research on challenges and drivers of population aging in Iran: A scenario analysis approach, Salamand, 19(2), 273. [In Persian] Zarghami, Alireza; Mirzaei, Mohammad (2015), Aging of the Iranian Population in the Next Four Decades, Islamic-Iranian Progress Studies, 3(6), 127-140. [In Persian] | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 77 |
||