| تعداد نشریات | 61 |
| تعداد شمارهها | 2,226 |
| تعداد مقالات | 18,258 |
| تعداد مشاهده مقاله | 56,008,943 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 29,036,795 |
فرهنگ و دانش عامیانه (مطالعه موردی: شیوههای سنتی و دانش بومی شترداری) | ||
| دو فصلنامه دانش های بومی ایران | ||
| مقاله 6، دوره 1، شماره 1، مرداد 1393، صفحه 149-181 اصل مقاله (2.41 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/qjik.2014.460 | ||
| نویسندگان | ||
| حسین بارانی* 1؛ محمد رضا شهرکی2 | ||
| 1دانشیار مرتعداری دانشگاه منابع طبیعی گرگان | ||
| 2کارشناس ارشد مرتعداری دانشگاه منابع طبیعی گرگان | ||
| چکیده | ||
| چکیده مردم شناسی به عنوان علم فرهنگ و بررسی شیوه تعامل و تطابق بشر با محیط جایگاه ویژه ای دارد. یکی از مهمترین مباحث مردم شناسی در شناخت فرهنگ جوامع روستایی و عشایری بررسی دانش بومی آنان و بررسی شیوه انطباق آنان با محیط و طبیعت و رفع نیازهای زیستی و غیر زیستی از محیط است. دانش بومی به راه حلهایی گفته میشود که به صورت تجربی در سالیان دراز، انسان، جهت حل مشکلات خود و بر پایه تجربیات گذشتگان به دست آورده و در هر منطقهای با توجه به شرایط ویژه در آن میتواند متفاوت باشد. ثبت و ضبط دانش بومی آن محلی و تجربیاتی که طی سالیان طولانی با آزمون و خطا بدست آمده، بوسیله مردم شناسان باعث شناخت آ نها از افکار دامداران، چوپانان و ساربانان دربارۀ محیط اطراف آنها میشود. در این مقاله به بررسی شیوه سنتی شترداری و دانش بومی شترداران و ساربانان در مراتع شمال کشور در منطقه گمیشان و با هدف شناخت و شناسایی اطلاعات و اصطلاحات رایج آنها از شتر و شترداری پرداخته شده است. منطقه مورد بررسی جزء مراتع قشلاقی استان گلستان و شهرستان گمیشان میباشد که تقریباً در 25 کیلومتری این شهرستان واقع شده است. در این پژوهش سعی شده تا از طریق روشهایی مانند مصاحبه، مشاهده، عکسبرداری و فیلمبرداری اطلاعات لازم در زمینۀ شیوه شترداری با تکیه بر دانش بومی جمعآوری شود. یافتهها در این پژوهش شامل دانش بومی مربوط به چرخۀ با تقویم فعالیتهای شترداری و ساربانی، چراگاه گله شتر، موارد مربوط به تولید مثل و زایش در شتر، دامهای همراه گله، جایگاه گله در شترها، نشانه گذاری در دام و تولیدات شتر مانند شیر و فرآوردههای آن، پشم و کرک و همچنین گوشت میباشد. | ||
| کلیدواژهها | ||
| واژههای کلیدی: دانش بومی؛ شترداری؛ ساربان؛ ترکمن صحرا؛ گمیشان | ||
| مراجع | ||
|
منابع - آرخی، صالح . ( 1377 )، بررسی نها ل های سن تی بهره برداری مراتع دشت گمیشان و نقش آنها در اصلاح و احیاء مراتع ، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مرتعداری. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. - مرادنژاد، آنا؛ بردی ، رحیم. ( 1387 )، نگرشی جغرافیایی به بندرترکمن ، گرگان : انتشارات مختوم قلی فراغی، چاپ اول. - اشرقی، چنگیز. ( 1377 )، دانش بومی و برنامه ریزی توسعه، فصلنامه جنگل و . مرتع. شماره 40 فرهنگ و دانش عامیانه ... 179 - امینی فرد، محمد . ( 1378 )، اصول نگهداری و پرورش شتر ، انتشارات یزد ، چاپ اول. - بارانی، حسین . ( 1380 )، هدایت گله و نقش آن در مدیریت چرا نزد چوپانان البرز شرقی، مجموعه مقالات دومین سمینار ملی مرتع و مرتعداری در ایران. - توکلی، مرتضی ؛ هدایتی ، صلاح. ( 1388 )، بررسی وضعیت دانش بومی کشاورزی . روستاییان سیستان، ماهنامه جهاد، شماره 287 و 288 - جعفری ساروئی، مهوند . ( 1384 )، بررسی دانش بومی مرتعداری و نظام ها ی بهره برداری در بین دامدار ان مراتع هزارجریب بهشهر، مطالعه موردی : مراتع ییلاقی سرخ گریوه ، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مرتعداری . دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. - مومنی، جمال؛ ابراهیمی، روح اله؛ فاطمه جهرمی، محمد. ( 1388 )، رفتارشناسی دام های اهلی، تهران: انتشارات دانش نگار. چاپ اول. - خدایی، سید عباس. ( 1386 )، پرورش شتر، تهران: انتشارات پرتو واقعه، چاپ اول. - دهقانی زاده، وحیدرضا ؛ احمدی ، محمد رحیم . ( 1382 )، تولید مثل شتر ، تهران : انتشارات پرتو واقعه، چاپ اول. - ذاکری مهرجردی، رسول . ( 1379 )، پرورش و تولید شیر شتر (قسمت اول)، مجله . دامدار، شماره 116 - شاه حسینی، علیرضا . ( 1384 )، عشایر ایل سنگسری، از کرانه های کویر تا بلندای البرز، تهران: انتشارات بوستان اندیشه، چاپ اول. - عسگری خانقاه، اصغر ؛ شریف کمالی، محمد. ( 1374 )، ایرانیان ترکمن (پژوهشی در مردم شناسی و جمعیت شناسی)، انتشارات اساطیر، چاپ اول. - عسگری، نصرالله . ( 1384 )، شیوة دامداری در منطقه الموت قزوین با تکیه بر دانش . بومی، مجله نامۀ انسان شناسی. سال چهارم. شماره 7 180 دو فصلنامه دانش های بومی ایران، شماره 1 بهار و تابستان 1393 - قره باش، آشور محمد ؛ احمدی، مسعود؛ اکبرپور، حسن؛ آنه قره جه ، قربان محمد . 1387 )، مطالعه پرورش شتر یک کوهانه ترکمن و تولیدات آن در استان گلستان، ) مجله الکترونیک کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، جلد اول، شماره اول. - کریمی، زهر ا. ( 1387 )، بررسی اجمالی شترداری در استان قم، مطالعه موردی : منطقه دیر و مره، پروژه کارشناسی رشته مرتع و آبخیزداری ، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. - کیانی، منوچهر. ( 1376 )، سیه چادر، کیان نشر. - مشیری، سید رحیم . ( 1380 )، جغرافیای کوچ نشینی، تهران: انتشارات سمت. چاپ پنجم. - ناصری، پروانه. ( 1381 )، دانش بومی و ضرورت جمع آوری آن، ماهنامه جهاد ، . سال 22 ، شماره 254 -Farah, K.O., D.M. Nyariki, R.K., Ngugi, I.M., Noor & A.Y., Guliye, (2004). The Somali and the camel ecology, management and economics. Anthropologist. 6(1). -Williams, D.L. & O.N. Muchena, (1991). Utilizing indigenous knowledge system in sustainable agricultural education to promote agriculture. Journal of agricultural education. 32(4). راویان و مصاحبه شوندگان: عراز گلدی زاده (ساربان بازنشسته )، بایجان صوفی (ساربان )، قیوم طیبی (شتردار)، غفور جنگ (شتردار)، رجب جنگ (شتردار)، یوسف کر (چوپان)، طوی جان تریک (چوپان)، قویلی کلته (چوپان) و کاکا رجبی کلته (دامدار). منابع - آرخی، صالح . ( 1377 )، بررسی نها ل های سن تی بهره برداری مراتع دشت گمیشان و نقش آنها در اصلاح و احیاء مراتع ، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مرتعداری. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. - مرادنژاد، آنا؛ بردی ، رحیم. ( 1387 )، نگرشی جغرافیایی به بندرترکمن ، گرگان : انتشارات مختوم قلی فراغی، چاپ اول. - اشرقی، چنگیز. ( 1377 )، دانش بومی و برنامه ریزی توسعه، فصلنامه جنگل و . مرتع. شماره 40 فرهنگ و دانش عامیانه ... 179 - امینی فرد، محمد . ( 1378 )، اصول نگهداری و پرورش شتر ، انتشارات یزد ، چاپ اول. - بارانی، حسین . ( 1380 )، هدایت گله و نقش آن در مدیریت چرا نزد چوپانان البرز شرقی، مجموعه مقالات دومین سمینار ملی مرتع و مرتعداری در ایران. - توکلی، مرتضی ؛ هدایتی ، صلاح. ( 1388 )، بررسی وضعیت دانش بومی کشاورزی . روستاییان سیستان، ماهنامه جهاد، شماره 287 و 288 - جعفری ساروئی، مهوند . ( 1384 )، بررسی دانش بومی مرتعداری و نظام ها ی بهره برداری در بین دامدار ان مراتع هزارجریب بهشهر، مطالعه موردی : مراتع ییلاقی سرخ گریوه ، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مرتعداری . دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. - مومنی، جمال؛ ابراهیمی، روح اله؛ فاطمه جهرمی، محمد. ( 1388 )، رفتارشناسی دام های اهلی، تهران: انتشارات دانش نگار. چاپ اول. - خدایی، سید عباس. ( 1386 )، پرورش شتر، تهران: انتشارات پرتو واقعه، چاپ اول. - دهقانی زاده، وحیدرضا ؛ احمدی ، محمد رحیم . ( 1382 )، تولید مثل شتر ، تهران : انتشارات پرتو واقعه، چاپ اول. - ذاکری مهرجردی، رسول . ( 1379 )، پرورش و تولید شیر شتر (قسمت اول)، مجله . دامدار، شماره 116 - شاه حسینی، علیرضا . ( 1384 )، عشایر ایل سنگسری، از کرانه های کویر تا بلندای البرز، تهران: انتشارات بوستان اندیشه، چاپ اول. - عسگری خانقاه، اصغر ؛ شریف کمالی، محمد. ( 1374 )، ایرانیان ترکمن (پژوهشی در مردم شناسی و جمعیت شناسی)، انتشارات اساطیر، چاپ اول. - عسگری، نصرالله . ( 1384 )، شیوة دامداری در منطقه الموت قزوین با تکیه بر دانش . بومی، مجله نامۀ انسان شناسی. سال چهارم. شماره 7 180 دو فصلنامه دانش های بومی ایران، شماره 1 بهار و تابستان 1393 - قره باش، آشور محمد ؛ احمدی، مسعود؛ اکبرپور، حسن؛ آنه قره جه ، قربان محمد . 1387 )، مطالعه پرورش شتر یک کوهانه ترکمن و تولیدات آن در استان گلستان، ) مجله الکترونیک کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، جلد اول، شماره اول. - کریمی، زهر ا. ( 1387 )، بررسی اجمالی شترداری در استان قم، مطالعه موردی : منطقه دیر و مره، پروژه کارشناسی رشته مرتع و آبخیزداری ، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. - کیانی، منوچهر. ( 1376 )، سیه چادر، کیان نشر. - مشیری، سید رحیم . ( 1380 )، جغرافیای کوچ نشینی، تهران: انتشارات سمت. چاپ پنجم. - ناصری، پروانه. ( 1381 )، دانش بومی و ضرورت جمع آوری آن، ماهنامه جهاد ، . سال 22 ، شماره 254 -Farah, K.O., D.M. Nyariki, R.K., Ngugi, I.M., Noor & A.Y., Guliye, (2004). The Somali and the camel ecology, management and economics. Anthropologist. 6(1). -Williams, D.L. & O.N. Muchena, (1991). Utilizing indigenous knowledge system in sustainable agricultural education to promote agriculture. Journal of agricultural education. 32(4). راویان و مصاحبه شوندگان: عراز گلدی زاده (ساربان بازنشسته )، بایجان صوفی (ساربان )، قیوم طیبی (شتردار)، غفور جنگ (شتردار)، رجب جنگ (شتردار)، یوسف کر (چوپان)، طوی جان تریک (چوپان)، قویلی کلته (چوپان) و کاکا رجبی کلته (دامدار). | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,327 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,375 |
||