| تعداد نشریات | 61 |
| تعداد شمارهها | 2,213 |
| تعداد مقالات | 18,002 |
| تعداد مشاهده مقاله | 55,460,298 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,952,183 |
دولت مدرن و خودکامگی (بررسی موردی دولت رضاشاه) | ||
| دولت پژوهی | ||
| مقاله 6، دوره 2، شماره 6، شهریور 1395، صفحه 175-212 اصل مقاله (1.79 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/tssq.2016.4758 | ||
| نویسندگان | ||
| حمید رضا رحمانی زاده دهکردی* 1؛ محمد مهدی زنجانی2 | ||
| 1استادیار دانشگاه علامه طباطبایی | ||
| 2دانشجوی دکترای جامعه شناسی سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب | ||
| چکیده | ||
| یکی از ویژگی های حکومت ها و دولتهای ایران خودکامگی و یکهتازی است. نظریههایی بسیاری در بارهی تبیین این مطلب مطرح شده است. از نگرشهای ساختاری ( نظیر نگرشهای مارکسیستی) گرفته تا نگرش هائی که به وجه تاریخی و کنشگر/کنشگران (نظیر نظریه پاتریمونیالیستی یا نظریه سلطانیسم) تلاش کردهاند که علل برآمدن این شیوهی حکومتی را بیان کنند با این همه اغلب از یک نکته غفلت میشود و آن این است که ساختارهائی که موجد خودکامگی و استبداد هستند، قادرند که بر این شیوه حد زنند. این ساختارها به همان سان که مانع پیشبرد اهداف دموکراتیک میشوند، محدودکنندهی خودکامگی و استبداد هم هستند. فرمان های پادشاهان معمولاً از همان آغاز، در گیرودار بوروکراسی یا محیط اجتماعی گیر میکنند و کمرنگ میشوند. هدف این مقاله نشان دادن شواهد در این زمینه برای دولت مدرن ـ دولت رضاشاه ـ است. اهمیت نظری اثبات این نکته از این جاست که فرض متعارف استبداد مطلق این دولت را به چالش میکشد. ما با ارائهی شواهد متعددی نشان دادهایم که چگونه طوفان خودرائی و استبداد در مقابل موانع ساختاری و تاریخی انرژی خود را از دست میدهد. ظرفیت و توان قدرت سلطه، سازوکارهای بوروکراتیک، محدودهی وسیع جغرافیائی، نیروهای اجتماعی (نهاد دین، نهاد بازار، اقوام و ایلات، روشنفکران و نخبگان) و نیروهای خارجی از پارامترهایی است که بر این قدرت یکهتاز و استبدادی حد زدهاند. | ||
| کلیدواژهها | ||
| خودکامگی؛ دولت مدرن؛ رضا شاه؛ تحدید قدرت؛ موانع ساختاری و تاریخی | ||
| مراجع | ||
|
آبراهامیان، یرواند. (1377). ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمد گل محمدی و محمد ابراهیم فتاحی، تهران: نشر نی. آبراهامیان، یرواند. (1392). تاریخ مدرن ایران، ترجمه محمدابراهیم فتاحی، تهران: نشر نی. احمدی، حمید. (1378). قومیت و قومگرایی در ایران، تهران: نشر نی. استمپل، جان. دی. (1377). درون انقلاب ایران، ترجمه منوچهر شجاعی، تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا. اشرف، احمد. (1359). موانع تاریخی رشد سرمایهداری در ایران دوره قاجاریه، تهران: نشرزمینه (نسخه الکترونیکی). اعظام قدسی، حسن. (1379(. خاطرات من، یا تاریخ صدساله ایران، تهران: نشر کارنگ. الگار، حامد. (1369). دین و دولت در ایران، ترجمه ابولقاسم سری، تهران: نشر توس، چاپ دوم، باقی، عبدالعلی. (1370). مدرس، مجاهدی شکستناپذیر، تهران: نشر فکر. بشیریه، حسین. (1394). جامعه شناسی سیاسی، تهران: نشر نی، چاپ بیستوچهارم. پارسانیا، حمید. (1380). حدیث پیمانه، قم: انتشارات معارف. پولاک، یاکوب ادوارد. (1368). ترجمه کیکاوس جهانداری، سفرنامه پولاک، تهران: انتشارات خوارزمی. پوپر، کارل. (1369). جامعه باز و دشمنان آن، ترجمه عزتالله فولادوند، تهران: انتشارات خوارزمی. جمشیدیان، سجاد؛ نادر، پروانه. (1390). «بررسی عملکرد نیروهای مخالف رضاشاه در مجلس ششم شورای ملّی»، ضمیمه فصنامه اسناد بهارستان. دولتآبادی، یحیی. (1371). حیات یحیی، جلد چهارم، تهران: انتشارات عطار و فردوس. رجبی دوانی، محمدحسین. (1393). «نقش نهاد مرجعیت و روحانیت شیعه در برابر تهدیدات سخت و نرم دشمنان از صفویه تا انقلاب مشروطه»، مجله سیاست دفاعی، سال بیست و دوم، شماره 88 . رضاقلی، علی. (1374). جامعهشناسی خودکامگی (تحلیل جامعهشناختی ضحاک ماردوش)، تهران: نشر نی. سینایی، سید عطاالله. (1384). نظام ایلیاتی و الگوی حکومت در ایران، نشریه علوم جغرافیایی، ج5، ش 6 و 7، پاییز و زمستان. شفایی هریسی، کاظم؛ ماوردیانی، عاطفه. (1391). تعامل نهاد دین و دولت، نشریه پژوهش در تاریخ، سال سوم، شماره 9. شمیم، علیاکبر. (1371). ایران در دوره سلطنت قاجاریه، تهران: انتشارات علمی، چاپ سوم. شوکت، حمید. (1387). در تیررس حادثه، زندگی سیاسی قوامالسلطنه، تهران: نشر اختران. غلامی، فتاح. (1389). بستن بازار مهمترین اقدام تجار علیه قاجار، نشریه ایام جام جم، 30 دی، شماره 64. فوران، جان. (1392). مقاومت شکننده، تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سالهای پس از انقلاب اسلامی، ترجمه احمد تدین، تهران: رسا. فوران، جان. (1390). نظریهپردازی انقلابها، ترجمه فرهنگ ارشاد، تهران: نشر نی. کرایپ، یان. (1394). نظریههای اجتماعی کلاسیک، ترجمه شهناز مسمیپور، تهران: نشر آگه. کرزن، جرج. (1362). ایران و قضیه ایران، ترجمه وحید مازندرانی، تهران: انتشارات علمی فرهنگی. کسرائیان، نصراللَّه؛ عرشی زیبا. (1375). عشایر ایران، تهران: انتشارات آگاه. کشاورزیان، ارنگ. (1389). «ماتریکس پیچیده قدرت و بازار»، مهرنامه، شماره 5. کمالی، مسعود. (1381). جامعه مدنی دولت و نوسازی در ایران معاصر، ترجمه کمال پولادی، تهران: انتشارات مرکز بازشناسی اسلام و ایران. کمبریج. (1371). سلسله پهلوی و نیروهای مذهبی به روایت تاریخ کمبریج، ترجمه عباس مخبر، تهران: انتشارات طرح نو. متینی، جلال. (1388). نگاهی به کارنامه سیاسی دکتر محمد مصدق، لسآنجلس: شرکت کتاب. مصلینژاد، عباس. (1393). سیاستگذاری ساخت قدرت در ایران، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. مکی، حسین. (1363). تاریخ بیستساله ایران، جلد اول، تهران: نشر ناشر. نجفی، موسی. (1387). اندیشه سیاسی و تاریخ نهضت حاج آقا نوراللّه اصفهانی، تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ ایران. هوشنگ مهدوی، عبدالرضا. (1373). سیاست خارجی ایران در دوره پهلوی، تهران: نشر البرز. Avery, P. & Hambly, G. R. G., & Melville, C. (Eds). (1991). “the Cambridge History of Iran”, Vol. 7: From Nadir Shah to the Islamic Republic. Cambridge: Cambridge University Press.
Charles Baron, De Montesquieu. (2011), “The Spirit of Laws, trans. Thomas Nugent”, Cosimo Classics, No 4, Book XI, 150.
Majd, M. G. (2001). Great Britain and Reza Shah: The Plunder of Iran, 1921-1941 Gainesville, FL: University Press of Florida
Mancur Olson. (1993), “Dictatorship, Democracy, and Development”, American Political Science Review 87, no. 03 PP 567–76.
Panaino, Antonio. (2014). “The Achaemenid Power between Tolerance and Authoritarianism": Possible or Impossible Comparisons with Modem Phenomena”, in Excavating an Empire. Achaemenid Persia in longue durée, Daryaee, Touraj, Ali Mousavi & Khodadad Rezakhani (eds.), Costa Mesa, Mazda Publisher, pp. 189 - 198
Stephanie, Cronin. (2006). Tribal Politics in Iran: Rural Conflict and the New State, 1921-1941, London etc: Routledge.
Stephanie, Cronin. (1997). the Army and Creation of the Pahlavi State in Iran, 1910-1926 London; New York: I. B. Tauris. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4,221 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 6,564 |
||