| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,180 |
| تعداد مقالات | 17,660 |
| تعداد مشاهده مقاله | 53,946,707 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,360,203 |
تحلیلی فضایی بر نابرابریهای آموزشی و نقش آن در پایداری اجتماعی شهری با روشهای آمار فضایی (مطالعه موردی: شهر سقز) | ||
| برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی | ||
| مقاله 3، دوره 7، شماره 26، فروردین 1395، صفحه 61-92 اصل مقاله (5.9 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/qjsd.2016.4884 | ||
| نویسندگان | ||
| شهریور روستایی1؛ کیومرث نعیمی2؛ سلمان محمودی3 | ||
| 1دانشیارجغرافیا وبرنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز | ||
| 2کارشناس ارشدجغرافیا وبرنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز.نویسنده مسئول | ||
| 3کارشناس ارشدجغرافیا وبرنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز | ||
| چکیده | ||
| پایداری اجتماعی شهری مستلزم رعایت عدالت اجتماعی و عدالت فضایی و توجه متوازن به وجوه مختلف حیات جامعه است؛ به‌گونه‌ای که نیروی انسانی را به فراگرد توسعه خوشبین سازد. امروزه به‌دلیل رشد فزاینده شهرها، گسترش فیزیکی شهر و توزیع ناعادلانه خدمات و امکانات، بحث نابرابریهای فضایی در حوزه‌های مختلف، به‌ویژه حوزه آموزشی ساکنین شهرها، یکی عوامل محوری اثرگذار بر پایداری سکونتگاه‌ها شناخته شده است. از این رو پرداختن به موضوع نابرابری فضایی و به‌تبع آن نابرابری آموزشی در مباحث شهری اهمیت بسزایی یافته است. هدف این پژوهش تحلیلی بر نابرابریهای شهری با تأکید بر نابرابریهای آموزشی در میان ساکنین بلوکهای شهر سقز و نقش آن در پایداری اجتماعی شهری سقز و شناسایی بلوکها و محدودههای مطلوب و نامطلوب از نظر وضعیت کلی آموزشی ساکنین آن است. روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی است و برای جمع‌آوری داده‌ها و اطّلاعات مورد نیاز، از روش میدانی ـ کتابخانه‌ای، از مجموعه داده‌های بلوکهای آماری برای شهر سقز سال 1390 موجود در مرکز آمار ایران استفاده شده. برای تجزیه‌و‌تحلیل اطلاعات با به‌کارگیری مدلهای آمار فضایی[1]، تحلیل لکههای داغ[2] و خود‌همبستگی فضایی[3] در نرم‌افزار Arc/GIS و آزمون پیرسون در نرم‌افزار SPSS مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج حاکی از آن است که بلوکهای شهر سقز بر پایه شاخص‌های آموزشی دارای نابرابری فضایی هستند. بلوکهای در وضعیت نامطلوبی در محدوده محلات 1، 6، 7، 8، 13، 17، 18 قرار دارند و بلوکهای در وضعیت مطلوبی در محدوده محلات 2، 4، 8، 9، 11، 12، 13، 14، 15، 18، 19 قرار دارند. همچنین الگوی فضایی پراکنش و شکل نابرابریهای آموزشی در شهر سقز از مدل خوشهای[4] تبعیت میکند و طبق نتایج به‌دست‌آمده از آزمون پیرسون، بین نابرابریهای آموزشی و پایداری اجتماعی شهری با ضریب همبستگی **054/0- و با عنایت به اینکه سطح معناداری کمتر از 05/0 است، می‌توان گفت که رابطه معنی‌دار معکوسی وجود دارد. به این معنی که افزایش نابرابریهای آموزشی در سطح شهر بر میزان پایداری اجتماعی شهری تأثیر منفی دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مفاهیم کلیدی: پایداری اجتماعی؛ عدالت فضایی؛ نابرابری آموزشی؛ آمار فضایی؛ شهر سقز | ||
| مراجع | ||
|
منابع - احمدیان، امیر. (1380)، اولین گزارش ملی توسعه انسانی جمهوری اسلامی ایران سال 1387. تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور. - بارگاهی، رضا. (1392)، تحلیلی بر پایداری شهرهای جدید. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه گلستان. - پاگ، سدریک. (1383)، شهرهای پایدار در کشورهای درحال‌توسعه، ترجمه: ناصر محرم‌نژاد، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری. - ام‌البنین. (1382)، «آموزش و جنسیت در ایران»، مجله مطالعات زنان، (1) 2: 70ـ100. - حسن‌زاده، رمضان. (1391)، روشهای تحقیق در علوم رفتاری، تهران: ساوالان. - حاتم؛ امیرهوشنگ مهریار. (1385)، «قومیت، نابرابری آموزشی و باروری»، دو فصلنامه نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران. 1. - حسینی، هادی. (1393)، «تحلیل و ارزیابی پایداری اجتماعی در شهر نوشهر»، مجله جغرافیا و پایداری محیط، 12: 57ـ71. - حسین‌زاده دلیر، کریم؛ ساسان‌پور، فرزانه (1385)، «روش جای پای اکولوژیکی (بوم‌شناختی در پایداری کلان‌شهرها با نگرشی بر کلان‌شهر تهران»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 82. - دانشپور، زهره. (1385)، «تحلیل نابرابری فضایی در محیطهای پیراشهری (کوششی در استفاده از رهیافت برنامه‌ریزی و مدیریت راهبردی در تهران)»، نشریه هنرهای زیبا، 28: 5ـ14. - دهقان، حسین. (1386)، «فرصتها و تهدیدها برای آموزش و پرورش در مواجهه با نابرابری فضایی در فناوری اطلاعات و ارتباطات»، فصلنامه تعلیم و تربیت. (23) 3 (پیاپی 91): 126ـ163. - سامری، مریم؛ حسنی، محمد؛ سیدعباس‌زاده، میر محمد؛ موسوی، میرنجف. (1394)، «تبیین نابرابریهای آموزشی و ارائه مدل توسعه آموزشی به‌منظور آمایش و نیل به عدالت آموزشی، موردشناسی: مناطق آموزشی استان آذربایجان غربی»، فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری ـ منطقه‌ای. 14. - ساوج، مایک؛ وارد؛ آلن. (1387)، جامعه‌شناسی شهری، ترجمه: ابوالقاسم پوررضا، تهران: سمت. - سرخ‌جعفر، اسماعیل. (1386)، «نابرابریهای آموزشی و نابرابریهای فضایی در بعد قومی ومنطقهای (مطالعه موردی: دوره ابتدایی استان آذربایجان غربی)»، فصلنامه تعلیم وتربیت. (23) 3. - شاه‌آبادی. اکبر؛ بنیاد، لیلا. (1393)، «بررسی مؤثر بر نابرابری آموزشی در بین دانش‌آموزان شهر کازرون»،مجله مطالعات جامعه‌شناختی جوانان. 13. - شکرگزار، اصغر. (1385)، توسعهمسکنشهریدرایران، تهران: انتشارات حق‌شناس. - شکویی، حسین؛ موسی کاظمی، سیدمهدی. (1378)، «مؤلفه‌های اجتماعی ـ اقتصادی توسعه پایدار شهری، پژوهش موردی: قم». اولین همایش مدیریت توسعه پایدار در نواحی شهری، دانشگاه تبریز. - شیخاوندی، داوود. (1383)، «مفاهیم برابری و نابرابری فلسفههای غربی»، مجله رشد و آموزش علوم اجتماعی. (1) 1. - شیخ بیگلو، رعنا؛ تقوایی، مسعود؛ وارثی، حمیدرضا. (1391)، «تحلیل فضایی محرومیت و نابرابریهای توسعه در شهرستان‌های ایران»، فصلنامه علمی ـ پژوهشی رفاه اجتماعی. (12) 46. - صمدی، بهرام. (1384)، نابرابری و احساس نابرابری (برسی روند نابرابری درآمد در ایران و احساس نابرابری در بین شهروندان تهرانی)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید بهشتی. - طهماسبی، فردین؛ میرزایی، خلیل؛ کامران، فردین. (1388)، «عوامل اجتماعی مؤثر بر احساس نابرابریهای اجتماعی و پیامدهای آنها در شهر تهران»، نشریه پژوهشهای اجتماعی، (5) 14. - عزیز‌زاده، هادی. (1365)، «بررسی نابرابری دستیابی به فرصتهای آموزشی بین استان‌های کشور در سال تحصیلی 1365ـ 1366»، فصلنامه تربیت معلم، (4) 3. - عسگری، علی. (1390)، تحلیلهای آمار فضایی با Arc/GIS. انتشارات سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران. - فیالکوف، یانکل. (1383)، جامعه‌شناسی شهر، ترجمه: عبدالحسین نیک‌نهر، تهران: آگه. - گرپ، ادوارد بی. (1373)، نابرابری اجتماعی: دیدگاههای نظریه‌پردازان کلاسیک و معاصر، ترجمه: محمد سیاهپوش و احمدرضا غروی‌زاده، تهران: انتشارات معاصر. - مرکز آمار ایران. (1390)، سرشماری سال 1390. - مهندسان مشاور نقش پیراوش. (1387)، آخرینطرح تفضیلی سقز مصوب 1387، کردستان: سازمان مسکن و شهرسازی استان کردستان. - هاروی، دیوید. (1372)، عدالت اجتماعی و شهر، ترجمه: فرخ حسامیان، محمدرضا حائری و بهروز منادی‌زاده، تهران: نشر شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری. - یاسوری، مجید. (1388)، «بررسی وضعیت نابرابری در استان خراسان رضوی»، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، 12.
- Bracho, Teresa; Jimena, gonzalez; & Fernandez, hernandez (2005). Equidad Educative: A Vancesenla Definicion de Suconcepto.
- Drakakis- Smith, David (2000). Third World Cities. Second Edition. London: Routledge.
- Graham, Haughton; Hunter, Collin (1997). “Developing sustainable urban development models. Cities. 14: 195-189.
- Hadder, R. (2003). Development Geography. London, New York: Routledge.
- Kanbur, Ravi; Venables, Anthony j. (2005). Spatial Inequality Development. Oxford: Oxford University.
- lawrence, Roderick J. (2002). “Inequalities in urban areas: Innovative approaches to complexIssues”. Scandinavian Journal of Public Health. 30: 34-40.
- López, Néstor (2005). Educational Equityand Social. Challenges of education in the newLatin American scene.
- Manderschei, K. (2011). “Planning sustainability: Intergenerational and international justice in spatial planning strategies”. Antipode. (4) 1: 197-216.
- Martic, M.; Savic, G. (2001). “An application of deafor comparative analysis and ranking of egions in Sebia with regarde to social-economic development”. European Journal of Operetional Research. 132: 343-356.
- Nidi, N. (2007). “The reason for dropout and their eemployment status”. Indian Journal of Research.
- Popson, Nancy; Ruble, A. Blair (2001). “A test of urban social sustainability, S losses and gains, intentions and prospects”. Journal of Urban Anthropology. 30 (4): 107-119.
- Tosun, Cevat (2001). “Challenges of sustainable tourism development in developing world: the case of Turkey”. Journal of Tourist Management . 22.
منابع - احمدیان، امیر. (1380)، اولین گزارش ملی توسعه انسانی جمهوری اسلامی ایران سال 1387. تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور. - بارگاهی، رضا. (1392)، تحلیلی بر پایداری شهرهای جدید. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه گلستان. - پاگ، سدریک. (1383)، شهرهای پایدار در کشورهای درحال‌توسعه، ترجمه: ناصر محرم‌نژاد، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری. - ام‌البنین. (1382)، «آموزش و جنسیت در ایران»، مجله مطالعات زنان، (1) 2: 70ـ100. - حسن‌زاده، رمضان. (1391)، روشهای تحقیق در علوم رفتاری، تهران: ساوالان. - حاتم؛ امیرهوشنگ مهریار. (1385)، «قومیت، نابرابری آموزشی و باروری»، دو فصلنامه نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران. 1. - حسینی، هادی. (1393)، «تحلیل و ارزیابی پایداری اجتماعی در شهر نوشهر»، مجله جغرافیا و پایداری محیط، 12: 57ـ71. - حسین‌زاده دلیر، کریم؛ ساسان‌پور، فرزانه (1385)، «روش جای پای اکولوژیکی (بوم‌شناختی در پایداری کلان‌شهرها با نگرشی بر کلان‌شهر تهران»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 82. - دانشپور، زهره. (1385)، «تحلیل نابرابری فضایی در محیطهای پیراشهری (کوششی در استفاده از رهیافت برنامه‌ریزی و مدیریت راهبردی در تهران)»، نشریه هنرهای زیبا، 28: 5ـ14. - دهقان، حسین. (1386)، «فرصتها و تهدیدها برای آموزش و پرورش در مواجهه با نابرابری فضایی در فناوری اطلاعات و ارتباطات»، فصلنامه تعلیم و تربیت. (23) 3 (پیاپی 91): 126ـ163. - سامری، مریم؛ حسنی، محمد؛ سیدعباس‌زاده، میر محمد؛ موسوی، میرنجف. (1394)، «تبیین نابرابریهای آموزشی و ارائه مدل توسعه آموزشی به‌منظور آمایش و نیل به عدالت آموزشی، موردشناسی: مناطق آموزشی استان آذربایجان غربی»، فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری ـ منطقه‌ای. 14. - ساوج، مایک؛ وارد؛ آلن. (1387)، جامعه‌شناسی شهری، ترجمه: ابوالقاسم پوررضا، تهران: سمت. - سرخ‌جعفر، اسماعیل. (1386)، «نابرابریهای آموزشی و نابرابریهای فضایی در بعد قومی ومنطقهای (مطالعه موردی: دوره ابتدایی استان آذربایجان غربی)»، فصلنامه تعلیم وتربیت. (23) 3. - شاه‌آبادی. اکبر؛ بنیاد، لیلا. (1393)، «بررسی مؤثر بر نابرابری آموزشی در بین دانش‌آموزان شهر کازرون»،مجله مطالعات جامعه‌شناختی جوانان. 13. - شکرگزار، اصغر. (1385)، توسعهمسکنشهریدرایران، تهران: انتشارات حق‌شناس. - شکویی، حسین؛ موسی کاظمی، سیدمهدی. (1378)، «مؤلفه‌های اجتماعی ـ اقتصادی توسعه پایدار شهری، پژوهش موردی: قم». اولین همایش مدیریت توسعه پایدار در نواحی شهری، دانشگاه تبریز. - شیخاوندی، داوود. (1383)، «مفاهیم برابری و نابرابری فلسفههای غربی»، مجله رشد و آموزش علوم اجتماعی. (1) 1. - شیخ بیگلو، رعنا؛ تقوایی، مسعود؛ وارثی، حمیدرضا. (1391)، «تحلیل فضایی محرومیت و نابرابریهای توسعه در شهرستان‌های ایران»، فصلنامه علمی ـ پژوهشی رفاه اجتماعی. (12) 46. - صمدی، بهرام. (1384)، نابرابری و احساس نابرابری (برسی روند نابرابری درآمد در ایران و احساس نابرابری در بین شهروندان تهرانی)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید بهشتی. - طهماسبی، فردین؛ میرزایی، خلیل؛ کامران، فردین. (1388)، «عوامل اجتماعی مؤثر بر احساس نابرابریهای اجتماعی و پیامدهای آنها در شهر تهران»، نشریه پژوهشهای اجتماعی، (5) 14. - عزیز‌زاده، هادی. (1365)، «بررسی نابرابری دستیابی به فرصتهای آموزشی بین استان‌های کشور در سال تحصیلی 1365ـ 1366»، فصلنامه تربیت معلم، (4) 3. - عسگری، علی. (1390)، تحلیلهای آمار فضایی با Arc/GIS. انتشارات سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران. - فیالکوف، یانکل. (1383)، جامعه‌شناسی شهر، ترجمه: عبدالحسین نیک‌نهر، تهران: آگه. - گرپ، ادوارد بی. (1373)، نابرابری اجتماعی: دیدگاههای نظریه‌پردازان کلاسیک و معاصر، ترجمه: محمد سیاهپوش و احمدرضا غروی‌زاده، تهران: انتشارات معاصر. - مرکز آمار ایران. (1390)، سرشماری سال 1390. - مهندسان مشاور نقش پیراوش. (1387)، آخرینطرح تفضیلی سقز مصوب 1387، کردستان: سازمان مسکن و شهرسازی استان کردستان. - هاروی، دیوید. (1372)، عدالت اجتماعی و شهر، ترجمه: فرخ حسامیان، محمدرضا حائری و بهروز منادی‌زاده، تهران: نشر شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری. - یاسوری، مجید. (1388)، «بررسی وضعیت نابرابری در استان خراسان رضوی»، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، 12.
- Bracho, Teresa; Jimena, gonzalez; & Fernandez, hernandez (2005). Equidad Educative: A Vancesenla Definicion de Suconcepto.
- Drakakis- Smith, David (2000). Third World Cities. Second Edition. London: Routledge.
- Graham, Haughton; Hunter, Collin (1997). “Developing sustainable urban development models. Cities. 14: 195-189.
- Hadder, R. (2003). Development Geography. London, New York: Routledge.
- Kanbur, Ravi; Venables, Anthony j. (2005). Spatial Inequality Development. Oxford: Oxford University.
- lawrence, Roderick J. (2002). “Inequalities in urban areas: Innovative approaches to complexIssues”. Scandinavian Journal of Public Health. 30: 34-40.
- López, Néstor (2005). Educational Equityand Social. Challenges of education in the newLatin American scene.
- Manderschei, K. (2011). “Planning sustainability: Intergenerational and international justice in spatial planning strategies”. Antipode. (4) 1: 197-216.
- Martic, M.; Savic, G. (2001). “An application of deafor comparative analysis and ranking of egions in Sebia with regarde to social-economic development”. European Journal of Operetional Research. 132: 343-356.
- Nidi, N. (2007). “The reason for dropout and their eemployment status”. Indian Journal of Research.
- Popson, Nancy; Ruble, A. Blair (2001). “A test of urban social sustainability, S losses and gains, intentions and prospects”. Journal of Urban Anthropology. 30 (4): 107-119.
- Tosun, Cevat (2001). “Challenges of sustainable tourism development in developing world: the case of Turkey”. Journal of Tourist Management . 22. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,380 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 5,256 |
||