موانع فرهنگی تحزب در ایران (دوره اول تحزب)

سالمی قمصری, مرتضی

doi:10.22054/qjss.2007.5329

فهرست نشریات

اخذ رتبه توسط نشریه پژوهش‌های رهبری آموزش از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

اخذ رتبه «الف» توسط نشریه پژوهشنامه معارف قرآنی از وزرات علوم، تحقیقات و فناوری

نشست مشورتی مسئولان مجلات علمی دانشگاه علامه‌طباطبائی

نتایج ارزیابی علمی نشریات دانشگاه علامه طباطبائی در سال ۱۴۰۱; 19عنوان موفق به دریافت رتبه الف شدند.

تعداد نشریات	57
تعداد شماره‌ها	1,930
تعداد مقالات	15,346
تعداد مشاهده مقاله	35,691,686
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	21,705,863

	موانع فرهنگی تحزب در ایران (دوره اول تحزب)
فصلنامه علوم اجتماعی
مقاله 2، دوره 14، شماره 37، خرداد 1386، صفحه 39-71 اصل مقاله (5.67 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/qjss.2007.5329
نویسنده
مرتضی سالمی قمصری^*
مدرس تاریخ دانشگاه علامه طباطبایی- دانشجوی دکتری تاریخ ایران
چکیده
در این پژوهش با رویکرد تاریخی به علل فرهنگی ناپایداری احزاب سیاسی ایرانپرداخته شده است.با پیروزی انقلاب مشروطه، مجلس شورای ملی آغاز بکار کرد و از دوره دوممجلس احزاب رسماً کار خود را آغاز کردند.اما شکلگیری احزاب در ایران شکل متفاوتی داشت. زیرا مناسبات جامعه از لحاظساختاری، براساس همان مناسبات قبل از مشروطه بود. و احزاب در زمین و زمانی متولد شدند که ابداً متعلق به ایشان نبود. در این شرایط احزاب به جای بالا بردن میزان مشارکت مردمی در سیاست، (که یکی از کار ویژه های مهم احزاب است) مشغولی زد و خورد با رقبای خود بودند و کارشان از زد و خورد به ترور و تکفیر منتهی شد و نه تنها فضای منازعات سیاسی را آشتی پذیر جلوه ندادند، بلکه خود تبدیل به عاملی برای ستیز در جامعه شدند؛ زیرا واژه حزب، تقلیل معنایی داده بود و به همان انجمنهای مخفی قبل از مشروطه اطلاق می شد. احزاب به جای جلب مردم، تنها به جذب قدرتمندان و متمولان مشغول بودند و هرجا هم که میتوانستند کاری انجام دهند، یا به دلیل درگیری بین احزاب، موفقی به کار نمیشدند یا با اعمال نفوذ حاکمیت مستبد و بیگانگان، از صحنه فعالیت خارج می شدند. روی هم رفته، أحزاب از مجلس دوم که کار خودراشروع کردند تا مجلس پنجم، رشد نسبتاً ناچیزی داشتند و بیشتر وقت خود را صرف کوبیدن و از میدان به در کردنرقیب میکردند و به جای رقابت سیاسی، دست به ستیز سیاسی میزدند. در این دوره، فرصت طلبان از احزاب به عنوان ابزار قانونی، بسیار سود بردند. مثلاً رضاخان با استفاده از احزاب طرفدار خود در مجلس پنجم توانست قاجاریه را خلع کند و خود را شاه ایران بخواند. در نتیجه، احزاب ایران در اولین دوره فعالیت خود به صورت ابزار و آلت دست صاحبان قدرت جلوه کردند. این دوره، با عدم موفقیت احزاب و ظهور دیکتاتور از حکومت مشروطه، پایان یافت؛ زیرا با وجود احزاب سیاسی که از منادیان دوره مدرن بودند، بازهم مناسبات دوره قبل از مشروطه جاری بود. و قبل از این که ساختارهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مورد نیاز احزاب ایجاد شده باشد، خود احزاب متولد شدند که چون با ساختارهای موجود در تضاد بودند، نمیتوانستند. به طور جدیکارکنند. و تنها به صورت نمایشی ناقص از احزاب سایر ملل، به فعالیت خود ادامه می دادند.
کلیدواژه‌ها
احزاب سیاسی؛ ایران؛ مشروطه؛ مدرن؛ دوره اول تحزب؛ ناپایداری

آمار تعداد مشاهده مقاله: 988 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,809

سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب

پیوندهای مفید

اخبار و اعلانات

آمار

موانع فرهنگی تحزب در ایران (دوره اول تحزب)